Hàng loạt kỷ lục về nắng nóng: Báo động những hậu quả thảm khốc

2023 gần như chắc chắn sẽ là năm nóng kỷ lục

Những dữ liệu trên cho thấy năm 2023 gần như chắc chắn sẽ là năm nóng nhất được ghi nhận. Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) dự kiến xác nhận điều này trong báo cáo tạm thời về Khí hậu toàn cầu 2023, sẽ được công bố vào ngày 30/11 tới, đúng ngày khai mạc Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28).

WMO cũng sẽ công bố báo cáo thập niên về Hiện trạng Khí hậu Toàn cầu 2011-2020. Báo cáo thường niên về nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu - nồng độ khí nhà kính từ các hoạt động của con người - sẽ được công bố vào ngày 15/11.

WMO sử dụng một số bộ dữ liệu quốc tế cho các báo cáo Hiện trạng Khí hậu Toàn cầu, bao gồm bộ dữ liệu phân tích lại ERA5 của Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus, do Trung tâm Dự báo thời tiết tầm trung Châu Âu triển khai.

Đây là tháng 10 nóng nhất được ghi nhận cho đến nay, cao hơn 0,85 độ C so với mức trung bình giai đoạn 1991-2020 và cao hơn 0,40 độ C so với tháng 10 nóng nhất trước đó. Theo WMO, mức nhiệt độ bất thường trên toàn cầu cao thứ hai trong tất cả các tháng trong bộ dữ liệu ERA5, sau tháng 9/2023. Tính từ đầu năm, nhiệt độ trung bình toàn cầu cũng đạt kỷ lục, cao hơn 1,43 độ C so với mức trung bình thời tiền công nghiệp (1850 - 1900) và cao hơn 0,1 độ C so với mức trung bình 10 tháng của năm 2016.

Tháng 10 đánh dấu tháng thứ sáu liên tiếp lượng băng biển ở Nam Cực vẫn ở mức thấp kỷ lục trong thời gian này trong năm, với giá trị hàng tháng thấp hơn 11% so với mức trung bình. Phạm vi băng ở biển Bắc Cực đạt giá trị thấp thứ 7 trong tháng 10, thấp hơn mức trung bình 12%.

C3S cho biết các điều kiện thời tiết El Nino tiếp tục phát triển ở xích đạo Thái Bình Dương, mặc dù những bất thường về nhiệt độ gần đây nhất vẫn thấp hơn so với những gì đạt được trong quá trình phát triển của các sự kiện El Nino mạnh mẽ trong lịch sử năm 1997 và 2015.

Vào tháng 10/2023, lượng mưa trên mức trung bình trên hầu hết châu Âu, với Bão Babet đổ bộ vào các khu vực phía bắc châu Âu và Bão Aline ảnh hưởng đến Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, gây ra mưa lớn và lũ lụt ở mỗi quốc gia.

Cảnh báo hậu quả thảm khốc

Với những số liệu về tháng 10 và năm 2023 nóng kỷ lục, càng cho thấy tầm quan trọng của việc giữ cho mức tăng nhiệt độ Trái đất dưới ngưỡng 2 độ C và tiếp tục nỗ lực để hạn chế sự gia tăng ở mức 1,5 độ C. Thời gian qua, giới khoa học luôn nhấn mạnh việc cần duy trì mức tăng nhiệt độ trong giới hạn 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Đài ABC News cho biết, nếu nhiệt độ tiếp tục tăng vượt mức này, hậu quả sẽ xảy ra càng thảm khốc hơn, thể hiện qua các hiện tượng thời tiết cực đoan. Trong đó, hạn hán được dự báo sẽ tồi tệ và kéo dài hơn.

Trong khi đó, nước biển ấm hơn đồng nghĩa rằng số lượng các cơn bão mạnh dự kiến sẽ tăng lên và khả năng chúng sẽ nhanh chóng mạnh lên khi tiếp cận bờ biển. Bên cạnh đó, cháy rừng cũng sẽ trở nên dữ dội hơn do khí hậu nóng hơn và môi trường khô hạn. Ngoài ra, các tảng băng tan sẽ khiến một số vùng ven biển đông dân cư chìm trong nước.

Không dừng lại ở đó, WMO vừa công bố một báo cáo cho thấy, vòng tuần hoàn nước trên toàn cầu trở nên ngày càng thất thường do nhiệt độ ấm lên. Mực nước biển tiếp tục dâng, nhất là khi băng ở hai địa cực đang tan.

Các nhà khoa học khí hậu cho rằng mặc dù cả thời gian và ngân sách ứng phó có thể sắp cạn kiệt, nhưng vẫn chưa quá muộn để hạn chế đáng kể lượng khí thải nhà kính nhằm làm chậm sự nóng lên toàn cầu. Theo Giáo sư Rob Jackson tại Đại học Stanford (Mỹ), có thể cải thiện tình hình với việc cắt giảm mạnh lượng khí thải nhà kính, đồng thời áp dụng rộng rãi năng lượng sạch.

Mới đây, WMO đã cảnh báo El Nino sẽ tiếp tục gia tăng tác động, gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan kéo dài đến tháng 4/2024. El Nino bắt đầu từ tháng 7 năm nay và WMO ban đầu dự báo hiện tượng này kéo dài đến cuối năm nay. Dự báo El Nino đạt đỉnh điểm vào giai đoạn tháng 11/2023 - 1/2024, trùng với thời điểm mùa hè ở nam bán cầu, nhưng các mô hình khí hậu mới nhất cho thấy có 90% khả năng El Nino sẽ tiếp tục cho đến tháng 4 năm sau. Trong bối cảnh đó, WMO nhấn mạnh sự cần thiết phải có hệ thống cảnh báo sớm để tránh thiệt hại về người và giảm thiểu tối đa những thiệt hại khác trong giai đoạn này.

Mai Đan