Nghệ An: Người dân làm giàu từ nghề nuôi cá lồng ở lòng hồ thủy điện

Tiềm năng từ lòng hồ thủy điện

Hơn chục năm trở về trước, huyện biên giới Quế Phong chỉ là một vùng đất khô cằn bị bao bọc bởi các dãy núi cao và hệ thống sống suối dày đặc khi chiếm gần 52% diện tích tự nhiên. Phong tục, tập quán của bà con vùng cao nơi đây lạc hậu, làm ăn sinh sống đa phần chỉ nhờ vào việc lên rừng phát nương, làm rẫy và săn bắt thủy sản bằng phương pháp thủ công nên đời sống người dân còn gặp rất nhiều khó khăn, vất vả.

Thế nhưng, kể từ khi thủy điện Hủa Na tích nước đến nay, với diện tích vùng lòng hồ thủy điện rộng lớn (hơn 5.000 km2), nghề nuôi cá lồng đã được các cấp chính quyền huyện Quế Phong hết sức quan tâm, chú trọng phát triển. Để hiện thực hóa điều đó, chính quyền địa phương đã tập trung nghiên cứu, thí điểm mô hình nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện; sau đó giúp người dân nắm bắt kỹ thuật và phát triển nghề nuôi cá lồng ở lòng hồ nhằm tạo sinh kế ổn định, bền vững cho đồng bào vùng cao nơi đây.

Cụ thể, tại thời điểm ban đầu, năm 2013, lòng hồ Hủa Na chỉ có 10 hộ dân đầu tư nuôi cá lồng, nhưng đến nay đã có gần 100 hộ tham gia với hơn 600 lồng cá. Những loài cá được người dân nuôi nhiều như trắm cỏ, rô phi, diêu hồng và một số đặc sản khác như cá lăng, cá leo…

Ông Phan Trọng Dũng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Quế Phong, cho biết: “Mới đầu triển khai, mô hình nuôi cá lồng gặp phải một số khó khăn nhất định. Như lượng nước thay đổi thường xuyên khiến việc chăm sóc cá vất vả, gười dân phải di dời lồng nhiều lần trong năm. Bên cạnh đó, kiểu nuôi manh mún, nhỏ lẻ của người dân chưa gắn kết được với chuỗi tiêu thụ sản phẩm nên cá khó bán và giá cả không ổn định”.

“Để đưa nghề nuôi cá ở địa phương phát triển bền vững, cần xây dựng một số mô hình theo chuỗi giá trị có bao tiêu sản phẩm để người dân an tâm sản xuất. Đồng thời, tăng cường công tác tập huấn, chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến nhằm lứa cá phát triển nhanh và ít dịch bệnh hơn” - Ông Dũng, cho biết thêm.

Mỗi năm, chính quyền địa phương đều rà soát và hỗ trợ người dân cá giống, lồng cá theo Nghị quyết 14 năm 2017 của HĐND tỉnh Nghệ An; trong đó, hỗ trợ từ 5 - 15 triệu đồng/lồng cá và trợ giá cá giống từ mức 50 - 70% đối với hộ nuôi tùy thuộc khu vực. Đồng thời, lồng ghép một số chương trình mục tiêu quốc gia, mở các lớp tập huấn kỹ thuật giúp người dân nâng cao kiến thức, nắm rõ quy trình chăm sóc cũng như nhận biết và chữa bệnh cho cá.

Là một trong những người tiên phong nuôi cá lồng ở xã Đồng Văn, ông Trần Văn Thuận (ở bản Na Chảo) chia sẻ: “Nghề nuôi cá lồng trên dòng sông Chu đã có từ lâu. Tuy nhiên, người dân chủ yếu nuôi tự phát nên hiệu quả vẫn không cao, nhiều lúc cá bị bệnh mà không biết cách chữa nên chết cả loạt, thiệt hại rất lớn. Mọi thứ có sự chuyển biến tích cực từ khi người dân được các cấp ngành, chính quyền địa phương hỗ trợ kỹ thuật, mở các lớp tập huấn cách chăm sóc, bố trí lồng phù hợp. Nhờ đó các lứa cá phát triển nhanh, ít dịch bệnh hơn”.

Nhờ được đầu tư bài bản, sự hướng dẫn tận tâm, nhiệt tình của các cấp ngành, chính quyền địa phương, nghề nuôi cá lồng đã trở thành mũi nhọn phát triển kinh tế, giúp người dân vùng cao huyện Quế Phong có công ăn việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, từng bước vươn lên làm giàu…

Hướng tới làm giàu

Sau nhiều năm triển khai mô hình nuôi cá lồng ở lòng hồ thủy điện, đến nay, huyện Quế Phong có khoảng 100 hộ dân tham gia, với hơn 600 lồng cá các loại, bao gồm: Cá trắm cỏ, rô phi, diêu hồng và một số đặc sản khác như cá lăng, cá leo,… Với giá cả ổn định, từ 50.000 đồng/kg trở lên, lại có thể nuôi được nhiều, nhờ vậy mà việc nuôi cá lồng thực sự đã trở thành một sinh kế ổn định cho người dân nơi đây.

Ghi nhận thực tế tại xã Đồng Văn, huyện Quế Phong, ông Trần Văn Thuận (ở bản Na Chảo) vui mừng nói: “Hiện tại, gia đình tôi có hơn 70 lồng nuôi các loại cá trắm, cá diêu hồng, cá bọp, cá leo,… được kết nối với nhau một cách hợp lý, khoảng cách giữa các phao, bè phù hợp và khoa học, giúp tránh nguy cơ lây lan dịch bệnh. Mỗi năm thu hoạch được hàng chục tấn cá, với giá cả bán ổn định khoảng 50.000 đồng/kg cá trắm; 100.000 đồng/kg cá leo; 120.000 đồng/kg cá vược, cá lăng,… thu lãi về hơn 600 triệu đồng”.

Hay như ông Quang Mạnh Dần (trú bản Năng, xã Thông Thụ) đang nuôi 7 lồng cá trắm cho biết: Giống như nhiều hộ dân khác, gia đình ông nuôi cá bằng các loại thức ăn tự nhiên như lá chuối, cỏ và cá mương nhỏ xay nhuyễn. Mỗi lồng thả từ 200 - 300 con cá giống, nếu thời tiết thuận lợi, sau 1 năm cá sẽ cho thu hoạch.

“Tùy nhu cầu của khách mua mà tôi có thể chọn tỉa cá bán dần trong lồng, với giá bán khoảng 50.000 đồng/kg, trừ các chi phí khác, mỗi năm tôi thu về gần 100 triệu đồng”, ông Dần nói thêm.

Được biết, từ năm 2021, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Nghệ An đã hỗ trợ người dân huyện Quế Phong xây dựng mô hình nuôi cá diêu hồng trên lòng hồ. Đây là loài cá dễ nuôi, khả năng tiêu thụ tốt. Do được chăm sóc, điều kiện sống phù hợp nên lứa cá đầu tiên sinh trưởng và phát triển nhanh. Hiện Trung tâm Khuyến nông đang kết nối với một số doanh nghiệp giúp người dân tiêu thụ sản phẩm.

Có thể khẳng định rằng, với sự quan tâm chỉ đạo tích cực của các cấp, ngành huyện Quế Phong giúp người dân xóa đói, giảm nghèo, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương từ việc nhân rộng, phát triển mô hình nuôi cá lồng ở lòng hồ thủy điện đang là hướng đi mới, đúng đắn.

Với hiệu quả thiết thực đem lại, mô hình nuôi cá lồng ở lòng hồ thủy điện đã và đang tạo ra hướng đi mới trong công tác giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân; qua đó, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện biên giới Quế Phong.

Phạm Tuân - Thành Vinh