Vụ “Kiểm tra Nhà máy chế biến bột đá có 3 công nhân chết vì bệnh bụi phổi” ở Nghệ An: Chỉ xử phạt 116 triệu đồng?

Theo đó, Công ty Châu Tiến bị phạt 60 triệu đồng vì không tiến hành quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động theo quy định của pháp luật; quy định tại khoản 3, Điều 27, Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tình tiết tăng nặng của công ty này là vi phạm nhiều lần. Cụ thể, từ năm 2017 đến năm 2022, công ty không tổ chức thực hiện quan trắc môi trường lao động theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Nghệ An cũng xử phạt 56 triệu đồng đối với công ty này vì đã không tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho 14 người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; quy định tại khoản 2, Điều 22, Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17/01/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tình tiết tăng nặng của hành vi này cũng là vi phạm nhiều lần. Cụ thể, từ năm 2017 đến năm 2022, công ty không tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho 14 người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm của pháp luật.

Tháng 5/2023, Báo Tài nguyên và Môi trường đã có loạt bài phản ánh về tình trạng nhiều công nhân đã và đang làm việc tại nhà máy chế biến bột đá của Công ty TNHH Châu Tiến bị bệnh bụi phổi và có 4 trường hợp đã tử vong.

Những công nhân đang điều trị và thân nhân của người đã mất sau đó làm đơn trình báo chính quyền địa phương, đề nghị phía công ty bồi thường, trợ cấp cho người lao động bị bệnh nghề nghiệp và đảm bảo quyền lợi, an toàn cho người lao động. Đồng thời, họ đề nghị được đi khám bệnh nghề nghiệp, giám định mức suy giảm khả năng lao động, cũng như được hỗ trợ tiền khám, chữa bệnh và giải quyết các chế độ cho người lao động.

Ngày 12/5/2023, ông Bùi Đình Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã ký Quyết định số 1302/QĐ-UBND thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra Công ty TNHH Châu Tiến tại xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc. Qua đó, chỉ ra hàng loạt sai phạm của Công ty này.

Theo đó, từ năm 2017-2022, công ty thực hiện không đầy đủ theo quy định của pháp luật về quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động theo quy định về phân loại số lao động làm các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, cũng như về khám sức khỏe định kỳ cho người lao động và khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho người lao động tiếp xúc với các yếu tố tác hại có nguy cơ mắc bệnh nghề nghiệp hoặc làm các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Công ty TNHH Châu Tiến cũng không lập hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng đối với những lao động làm việc theo hợp đồng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội. Có tình trạng người lao động được công ty giao kết hợp đồng lao động, thực tế có làm việc, hưởng lương nhưng công ty không đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đúng với thời gian giao kết hợp đồng lao động; đóng thiếu thời gian quy định cho 10 lao động. Do đó, chưa đảm bảo quyền lợi trong việc giải quyết các chế độ chính sách về bảo hiểm cho người lao động.

Đối với việc chấp hành pháp luật về môi trường, đoàn kiểm tra đã phát hiện ra hàng loạt tồn tại, hạn chế ở công ty này. Cụ thể, công ty chưa lập hồ sơ báo cáo đề xuất cấp giấy phép môi trường trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, cấp phép. Công tác thu gom, lưu trữ chất thải nguy hại chưa đúng quy định, còn để lẫn chất thải nguy hại với chất thải thông thường. Chất thải nguy hại thu gom chưa triệt để. Kho lưu giữ chất thải nguy hại chưa đúng quy định.

Ngoài ra, công ty này cũng chưa hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển xử lý chất thải công nghiệp thông thường. Kho lưu giữ chất thải công nghiệp thông thường, chất thải sinh hoạt chưa đáp ứng được yêu cầu. Mạng lưới thoát nước nội bộ sân công nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu. Chưa xây dựng hệ thống thoát nước cho toàn bộ nhà máy.

Hơn nữa, các loại hóa chất như Acid Oxalic, NaOH, Chrome Oxide Green, Acid Boric… sử dụng cho hoạt động sản xuất chưa được bố trí kho lưu giữ riêng, còn để chung trong xưởng sản xuất. Hơi axit phát tán trong nhà xưởng làm ảnh hưởng tới sức khỏe người lao động. Quá trình ngâm tẩm, tẩy trắng đá silic được thực hiện trong bể, không có biện pháp thu axit cưỡng bức, công nghệ thô sơ, hơi axit tạo ra làm ảnh hưởng sức khỏe người lao động. Dây chuyền nghiền đá silic được thực hiện bằng công nghệ “dã chiến” ngoài trời, không có biện pháp thu bụi.

Trong khi đó, băng chuyền vận chuyển từ lò sấy hơi đốt vào công đoạn nghiền tinh là băng chuyền hở, là nơi phát sinh bụi khi hoạt động. Công ty chưa lắp đặt hệ thống xử lý bụi phát sinh từ lò sấy hơi đốt, hơi axit phát sinh từ quá trình sấy sau khi ngâm tẩy trắng. Tại khu vực nghiền tinh, bụi mịn silic phát tán rất nhiều làm ảnh hưởng tới môi trường làm việc và sức khỏe người lao động.

Đoàn liên ngành cũng đã yêu cầu Công ty TNHH Châu Tiến phải có trách nhiệm với người lao động bị bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động. Theo đó, công ty phải thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với người lao động bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định tại Điều 38, Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015. Có các chính sách hỗ trợ khác đối với người lao động, thân nhân người lao động bị bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động đã và đang làm việc tại công ty. Lập danh sách người lao động đã và đang làm việc tại công ty, phối hợp với Sở Y tế để khám, phát hiện bệnh nghề nghiệp; giám định mức suy giảm lao động cho người lao động bị bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động.

Có thể nói rằng, kết luận của Đoàn kiểm tra theo Quyết định thành lập số 1302/QĐ-UBND đã chỉ ra rất nhiều sai phạm của Công ty TNHH Châu Tiến. Thế nhưng, Công ty này lại mới chỉ bị xử lý vì hai hành vi liên quan đến người lao động với tổng số tiền chỉ vẻn vẹn 116 triệu đồng đã khiến cho dư luận không khỏi băn khoăn và tỏ ra hết sức bất ngờ!

Đình Tiệp - Thành Vinh