Thích ứng BĐKH ở Long An: Hướng tới phát triển bền vững
(TN&MT) - Dưới tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu (BĐKH) ngày càng diễn biến phức tạp, tỉnh Long An đã và đang xây dựng, triển khai thực hiện nhiều giải pháp để ứng phó, đặc biệt là chuyển đổi các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, góp phần bảo vệ môi trường (BVMT), nhằm giúp nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân trên địa bàn.
Nâng cao năng lực thích ứng
Thời gian qua, để sản xuất thích ứng với BĐKH, ngành Nông nghiệp tỉnh Long An đã xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ nông dân chuyển đổi cây trồng trên đất lúa. Ðặc biệt, việc nghiên cứu phát triển và chuyển giao các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao thích nghi điều kiện canh tác, chế độ canh tác phục vụ sản xuất hàng hóa theo mô hình canh tác nông nghiệp thông minh.
Đồng thời quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp và chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp theo hướng giảm diện tích trồng lúa, hạn chế tối đa sản xuất lúa 3 vụ, tăng nhanh các ngành hàng có lợi thế so sánh và tính cạnh tranh cao. Ngoài ra, tập trung xây dựng hệ thống cánh đồng lớn để từng bước hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm môi trường và ứng phó với BĐKH.
Theo đánh giá của Sở TN&MT Long An, hiện tại, cơ sở hạ tầng của tỉnh vẫn còn hạn chế, nhất là nhà ở người dân vùng nông thôn, khu vực ven sông; năng lực thích ứng của vật nuôi, cây trồng chưa cao trước tác động xâm nhập mặn; tình trạng gia tăng sạt lở bờ sông do triều cường, đã làm ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của người dân.
Trước tình hình này, địa phương đã và đang tập trung quy hoạch, quản lý và khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên; bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế và BVMT. Cùng với đó là thực hiện phương án nâng cao hiệu quả sử dụng nước, đảm bảo an ninh nguồn nước; đồng thời chủ động ứng phó, giảm thiểu rủi ro, thích ứng với BĐKH, hạn hán, xâm nhập mặn, phòng chống thiên tai.
Mới đây, UBND tỉnh Long An cũng đã ban hành văn bản đề nghị các ngành, đơn vị chức năng và địa phương trong tỉnh đẩy nhanh tiến độ đầu tư, nâng cấp, khắc phục sự cố công trình thủy lợi, đê điều, phòng, chống thiên tai; khuyến cáo người dân thực hiện chuyển đổi mùa vụ, cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp; đồng thời đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao kiến thức, kỹ năng phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn cho cộng đồng.
Chuyển đổi cơ cấu cây trồng
Tân Thạnh là huyện thuần nông, trong đó cây lúa đóng vai trò chủ lực. Song, những năm qua, người trồng lúa nơi đây thường chịu cảnh “được mùa, mất giá” làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế. Tận dụng lợi thế của địa phương, huyện đã tập trung chỉ đạo cơ quan chức năng hướng dẫn người dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa các loại cây hợp chất đất, có năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao vào sản xuất. Đây được xem là hướng đi mới trong chính sách chuyển đổi giống cây trồng gắn với phát triển nông nghiệp chất lượng cao tại địa phương. Và thực tế cho thấy, việc chuyển đổi cây trồng đã và đang mang lại tính hiệu quả khả quan, thu nhập và đời sống của người dân từng bước ổn định và ngày càng nâng lên.
Với việc này, tại vùng đất trồng lúa kém hiệu quả, sau khi nghiên cứu học hỏi kỹ thuật trồng, ông Ngô Văn Bảy ở xã Nhơn Ninh, huyện Tân Thạnh đã quyết định đầu tư thực hiện 02 nhà màng trên diện tích khoảng 01 công đất trồng dây dưa lưới kết hợp hệ thống tưới nước nhỏ giọt. Sản xuất có hiệu quả, đến nay ông Bảy đã đầu tư 9 nhà màng với gần 2ha đất trồng lúa kém hiệu quả và trồng xen canh giữa các giai đoạn phát triển của dưa để có nguồn thu hoạch liên tiếp. Sau khi thu hoạch và cấn trừ chi phí, mỗi năm ông Bảy mang về lợi nhuận khoảng 2,5 tỷ đồng.
Chia sẻ với phóng viên, ông Hà Thanh Chì, Phó Chủ tịch UBND huyện Tân Thạnh cho biết, địa phương đã và đang tập trung phát triển vùng sản xuất gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tăng thu nhập cho nông dân trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Bên cạnh, tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, đoàn thể và người dân về nhiệm vụ BVMT, ứng phó BĐKH và phòng chống thiên tai. Đồng thời, chú trọng đến việc quản lý, BVMT hiệu quả và vừa tạo công ăn việc làm thường xuyên, ổn định và nâng cao cuộc sống lâu dài cho người dân.
Còn theo lãnh đạo Sở NN&PTNT Long An, để sản xuất nông nghiệp thích ứng với BĐKH, giải pháp trọng tâm nhất hiện nay là quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp và chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Qua đó, thời gian tới, tỉnh Long An tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng lâu dài, ứng phó với BĐKH; áp dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn kết hợp với quy hoạch tổng thể vùng sản xuất nhằm phát triển nông nghiệp bền vững và tăng thu nhập cho người dân.
Ngoài ra, UBND tỉnh Long An vừa qua cũng đã ban hành kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa sang trồng cây hàng năm, cây lâu năm, trồng lúa kết hợp nuôi trồng thủy sản, với quy mô thực hiện trong năm 2023 là trên 9.800 ha. Theo đó, Long An sẽ tổ chức lại sản xuất nông nghiệp ở một số vùng, khu vực nhằm khai thác được những lợi thế về đất đai, điều kiện tự nhiên của từng địa phương, tạo thuận lợi để phát triển nông nghiệp bền vững; hình thành các vùng sản xuất chuyên canh với khối lượng sản phẩm lớn, tạo thành vùng sản xuất hàng hóa hiệu quả cao, phục vụ tái cơ cấu lĩnh vực nông nghiệp.
Và để sản xuất mang lại kết quả thiết thực, UBND tỉnh Long An lưu ý việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng đảm bảo khai thác hiệu quả cơ sở hạ tầng sẵn có phục vụ sản xuất nông nghiệp của địa phương; bên cạnh việc lựa chọn loại cây trồng, thủy sản chuyển đổi phải bám sát nhu cầu thị trường, sản phẩm có khả năng tiêu thụ tốt, ổn định và có hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa; đồng thời phải đảm bảo phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, tập quán và kỹ thuật canh tác của nông dân; gắn với việc ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ, đảm bảo cho hiệu quả kinh tế cao, ổn định, bền vững.