Vụ “Kiểm tra Nhà máy chế biến bột đá có 3 công nhân chết vì bệnh bụi phổi” ở Nghệ An: Hàng loạt sai phạm được chỉ rõ

Hàng loạt sai phạm

Theo thông tin từ Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An, đoàn kiểm tra liên ngành vừa có báo cáo kết quả kiểm tra tại Công ty TNHH Châu Tiến (nằm trong Khu Công nghiệp Nam Cấm, đóng tại xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc). Đây là đoàn kiểm tra được UBND tỉnh Nghệ An thành lập từ ngày 12/5 sau khi nhận được báo cáo nhiều công nhân từng làm việc tại nhà máy này mắc bệnh bụi phổi.

Được biết, nội dung kiểm tra của liên ngành này gồm kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bệnh nghề nghiệp, môi trường lao động, quan trắc môi trường lao động, thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động tại Công ty TNHH Châu Tiến.

Thời điểm kiểm tra, công ty này có 34 người lao động, trong đó có 28 người lao động trực tiếp. Tuy nhiên, công ty chưa thành lập tổ chức công đoàn cơ sở. Trước đây, công ty được cấp phép sản xuất bột đá với quy mô 40.000 tấn/năm và sản xuất bột bả tường 30.000 tấn/năm.

Sau đó, công ty mở rộng đầu tư thêm dòng sản phẩm chế biến bột đá vôi trắng siêu mịn với quy mô 180.000 tấn/năm và chế biến bột đá thạch anh – quartz với quy mô 150.000 tấn/năm. Nguyên liệu đầu vào là đá cuội silic. Sản phẩm đầu ra là bột đá silic trắng để làm nguyên liệu cho các nhà máy ép đá, đá lót sàn nồi nấu thép của nhà máy luyện thép. Quy trình sản xuất bột đá silic tại nhà máy này có 3 công đoạn, gồm công đoạn xử lý ngâm sấy, đọc màu tách hạt; công đoạn nghiền thô và công đoạn nghiền tinh.

Về môi trường lao động, thời điểm kiểm tra tại đây có 3 phân xưởng nghiền tinh, nghiền thô và đóng bao đều đang làm việc, một số công nhân đang vận chuyển bốc xếp hàng, lái xe nâng. Các phân xưởng này đều có bụi lắng đọng nhiều trên sàn và các bề mặt máy... Phân xưởng nghiền có phát sinh tiếng ồn, người lao động sử dụng trang thiết bị bảo hộ lao động như quần áo, mũ và khẩu trang, nhưng chỉ đeo nhiều lớp khẩu trang vải không đúng quy định.

Theo báo cáo của đoàn kiểm tra, công ty có sử dụng phun sương ở phân xưởng đóng bao và nghiền tinh, có quạt hút trên tường sát mái phân xưởng nhưng ở quá cao so với vị trí làm việc của người lao động. Công ty trang bị bảo hộ lao động cá nhân cho người lao động, tuy nhiên trang thiết bị bảo vệ cá nhân chưa đúng với ngành nghề sản xuất theo quy định.

Về vấn đề quan trắc môi trường, tháng 3/2023, sau khi có yêu cầu của cơ quan chức năng, công ty đã tổ chức quan trắc môi trường lao động do Công ty TNHH TCS- Kỹ thuật môi trường thực hiện, qua đó phát hiện 18 mẫu không đạt tiêu chuẩn, gồm 3 mẫu về ánh sáng và 15 mẫu về tiếng ồn. Kết quả phân tích của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường cho thấy, hàm lượng silic tự do trong nguyên liệu và thành phẩm cao trên 99%.

Đoàn kiểm tra kết luận, từ năm 2017- 2022, công ty thực hiện không đầy đủ theo quy định của pháp luật về quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động theo quy định về phân loại số lao động làm các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, cũng như về khám sức khỏe định kỳ cho người lao động và khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho người lao động tiếp xúc với các yếu tố tác hại có nguy cơ mắc bệnh nghề nghiệp hoặc làm các nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Đối với việc chấp hành pháp luật về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, qua kiểm tra cho thấy, Công ty TNHH Châu Tiến không lập hồ sơ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng đối với những lao động làm việc theo hợp đồng lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội. Có tình trạng người lao động được công ty giao kết hợp đồng lao động, thực tế có làm việc, hưởng lương nhưng công ty không đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp đúng với thời gian giao kết hợp đồng lao động. Đóng thiếu thời gian quy định cho 10 lao động. Do đó, chưa đảm bảo quyền lợi trong việc giải quyết các chế độ chính sách về bảo hiểm cho người lao động.

Kiến nghị UBND tỉnh xử phạt

Đối với việc chấp hành pháp luật về môi trường, đoàn kiểm tra đã phát hiện ra hàng loạt tồn tại, hạn chế ở công ty này. Cụ thể, công ty chưa lập hồ sơ báo cáo đề xuất cấp giấy phép môi trường trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, cấp phép. Công tác thu gom, lưu trữ chất thải nguy hại chưa đúng quy định, còn để lẫn chất thải nguy hại với chất thải thông thường. Chất thải nguy hại thu gom chưa triệt để. Kho lưu giữ chất thải nguy hại chưa đúng quy định.

Ngoài ra, công ty này cũng chưa hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển xử lý chất thải công nghiệp thông thường. Kho lưu giữ chất thải công nghiệp thông thường, chất thải sinh hoạt chưa đáp ứng được yêu cầu. Mạng lưới thoát nước nội bộ sân công nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu. Chưa xây dựng hệ thống thoát nước cho toàn bộ nhà máy.

Đặc biệt, các loại hóa chất như Acid Oxalic, NaOH, Chrome Oxide Green, Acid Boric… sử dụng cho hoạt động sản xuất chưa được bố trí kho lưu giữ riêng, còn để chung trong xưởng sản xuất. Hơi axit phát tán trong nhà xưởng làm ảnh hưởng tới sức khỏe người lao động. Quá trình ngâm tẩm, tẩy trắng đá silic được thực hiện trong bể, không có biện pháp thu axit cưỡng bức, công nghệ thô sơ, hơi axit tạo ra làm ảnh hưởng sức khỏe người lao động. Dây chuyền nghiền đá silic được thực hiện bằng công nghệ “dã chiến” ngoài trời, không có biện pháp thu bụi.

Trong khi đó, băng chuyền vận chuyển từ lò sấy hơi đốt vào công đoạn nghiền tinh là băng chuyền hở, là nơi phát sinh bụi khi hoạt động. Công ty chưa lắp đặt hệ thống xử lý bụi phát sinh từ lò sấy hơi đốt, hơi axit phát sinh từ quá trình sấy sau khi ngâm tẩy trắng. Tại khu vực nghiền tinh, bụi mịn silic phát tán rất nhiều làm ảnh hưởng tới môi trường làm việc và sức khỏe người lao động.

Ngoài ra, qua kiểm tra, ghi nhận thêm nhiều công nhân ở đây bị các bệnh liên quan đến phổi. Cụ thể, ngoài 4 trường hợp đã mất, đến nay có 5 người đang điều trị bệnh bụi phổi silic và 5 người đang điều trị các bệnh liên quan đến phổi. Nâng tổng số người mắc bệnh lên 14.

Sau khi kiểm tra, đoàn đã lập biên bản vi phạm hành chính và kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An xử phạt theo thẩm quyền đối với Công ty TNHH Châu Tiến trong 2 lĩnh vực lao động, gồm không tiến hành quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động và không tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Tháng 5/2023, Báo Tài nguyên và Môi trường đã có loạt bài phản ánh về tình trạng nhiều công nhân đã và đang làm việc tại nhà máy chế biến bột đá của Công ty TNHH Châu Tiến bị bệnh bụi phổi và có 4 trường hợp đã tử vong. Ngày 12/5/2023, ông Bùi Đình Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã ký Quyết định số 1302/QĐ-UBND thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra Công ty TNHH Châu Tiến tại xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc.

Đoàn có 10 thành viên gồm đại diện Ban quản lý KKT Đông Nam Nghệ An; Sở Lao động thương binh và Xã hội; Sở Y tế; Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An...Nội dung kiểm tra của liên ngành này gồm kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bệnh nghề nghiệp, môi trường lao động, quan trắc môi trường lao động, thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động tại Công ty TNHH Châu Tiến.

Theo nguồn tin riêng của PV, hiện cơ quan công an cũng đã vào cuộc để thu thập các hồ sơ, chứng cứ liên quan đến những sai phạm xảy ra tại Công ty TNHH Châu Tiến để có cơ sở xử lý theo quy định của pháp luật trong thời gian tới.

Đình Tiệp - Thành Vinh