Ý kiến chuyên gia: Mưa lớn kéo dài làm đất đá bị ngậm nước, liên kết yếu gây sạt lở ở Lâm Đồng
Tỉnh Lâm Đồng liên tiếp xảy ra nhiều vụ sạt lở, sụt lún và ngập úng, gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản, ảnh hưởng tới sản xuất và đời sống người dân.
Sáng 29/7, mưa lớn kéo dài trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, nhất là tại các huyện Đạ Huoai, Bảo Lâm và thành phố Bảo Lộc. Đến thời điểm 15 giờ 30 ngày 30/7, tuyến Quốc lộ 20 đoạn qua đèo Bảo Lộc bị sạt lở nghiêm trọng. Hàng chục khối đất đá sạt lở, vùi lấp một phần Trạm Cảnh sát Giao thông đóng trên đèo Bảo Lộc. Mưa lũ làm Quốc lộ 55 đoạn qua cống ngầm xã Lộc Nam, huyện Bảo Lâm bị ngập nặng, khiến giao thông tạm thời bị chia cắt.
Đến khoảng 22 giờ ngày 30/7, lực lượng cứu hộ đã tìm thấy thi thể của 3 nạn nhân bị vùi lấp tại Chốt Cảnh sát Giao thông trên đèo Bảo Lộc. Lực lượng cứu hộ đang tiếp tục tìm kiếm một người dân tên Ngọc Anh, là chiến sỹ nghĩa vụ mới ra quân. Lãnh đạo cấp ủy, chính quyền tỉnh Lâm Đồng đã và đang tập trung huy động lực lượng, chỉ đạo các cơ quan liên quan thăm hỏi, động viên, hỗ trợ gia đình các nạn nhân bị thiệt hại khắc phục hậu quả thiên tai, ổn định cuộc sống.
Trước đó, rạng sáng 29/6, một vụ sạt lở nghiêm trọng đã xảy ra tại hẻm 36, đường Hoàng Hoa Thám, Phường 10, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Mưa lớn làm vỡ bờ kè bê tông từ trên cao, đất đá tràn xuống 4 ngôi nhà phía dưới trong khu vực.
Sạt lở xảy ra ở nhiều nơi khác trên địa bàn thành phố Đà Lạt. Tại địa bàn Phường 3, sạt lở đã xảy ra ở đường Đặng Thái Thân, Đống Đa, Triệu Việt Vương, An Bình, Ba tháng Tư… với nhiều mức độ thiệt hại khác nhau khiến 3 căn nhà bị sập, một người bị thương và cây cối ngã đổ. Sạt lở đất xảy ra tại địa bàn phường 5 với mức độ nhẹ.
Ngày 18/6, mưa lớn đã gây ngập lụt, sạt lở nhiều nơi trên địa bàn thành phố Bảo Lộc (Lâm Đồng). Một căn nhà của một gia đình bị đất sạt lở vùi lấp khiến ông Nghiêm Đình Quang (40 tuổi, trú tại thôn Ánh Mai 1, xã Lộc Châu, thành phố Bảo Lộc) tử vong; bà Nguyễn Ngọc Lan (35 tuổi, vợ ông Quang) bị thương. Vụ sạt lở còn vùi lấp, làm hư hỏng nhiều tài sản trong hai phòng kinh doanh karaoke của gia đình ông Trương Đặng, ngay sát gia đình ông Quang. Vụ sạt lở còn làm ảnh hưởng đến khoảng 15 hộ dân trong khu vực, trong đó có 5 hộ bị uy hiếp nghiêm trọng khiến nhà cửa, tài sản có thể bị vùi lấp bất cứ lúc nào.
Cùng ngày, tại thôn 14 (xã Đam B’ri), mưa lớn đã gây ra vụ sạt lở nghiêm trọng bờ ta luy của một hộ dân. Vụ sạt lở kéo theo hơn 40 mét đường vận hành D1 thuộc Nhà máy Thủy điện Đam B’ri bị sụt lún, chia cắt. Vụ sụt lún cũng khiến một trụ điện đường dây vận hành của Nhà máy Thủy điện Đam B’ri bị nghiêng và làm hệ thống cáp quang bị đứt.
Đánh giá về nguyên nhân sạt lở đất tiếp tục diễn ra tại nhiều địa phương trong đó có Lâm Đồng, các chuyên gia về phòng, chống thiên tai cho rằng, do mưa lớn, nước làm phân rã tạm thời các mối liên kết của đất đá, rễ cây, thảm thực vật, hoặc nước ngầm. Hiện nay, đa số các vụ sạt lở đất là do con người khai thác rừng quá mức.
Theo Trưởng Phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Nguyễn Văn Hưởng, cũng tương tự như các sạt lở trước, thời gian qua, đặc biệt là khoảng thời gian từ ngày 27 đến 13 giờ ngày 30/7, trên khu vực miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ trong đó có tỉnh Lâm Đồng có mưa to đến rất to. Lượng mưa phổ biến trên 120 mm, một số trạm có lượng mưa lớn như đèo Bảo Lộc 371 mm, Thủy điện Đa M'bri 345 mm, Lộc Tân 337 mm, Đa Huoai 298 mm. Do đó, tỉnh Lâm Đồng tiếp tục xuất hiện hiện tượng đất đá bị ngậm nước bão hòa, liên kết yếu, khiến các khối địa chất bị trượt lở. Cùng với đó, mưa lớn kéo dài làm tăng lượng nước thấm vào khối đất, tăng mực nước ngầm trong khu vực bị sạt lở. Khu vực phát sinh sụt, nứt đất bất thường là nền đất mềm, yếu.
Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, mưa to sẽ tiếp tục đến ngày 1/8, có nơi trên 170 mm. Từ ngày 2 - 8/8, khu vực Tây Nguyên, Nam Bộ tiếp tục có mưa rào, rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra sạt lở đất, sụt lún đất tại khu vực này.
Để thực hiện tốt công tác khắc phục hậu quả sạt lở đất ở đèo Bảo Lộc (Lâm Đồng) và ứng phó với mưa lớn ở Tây Nguyên, Nam Bộ, các bộ, ngành liên quan, Chủ tịch UBND các tỉnh Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Đắk Nông, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh, Bình Dương thực hiện nghiêm Công điện số 691/CĐ-TTg ngày 31/7 của Thủ tướng Chính phủ.
Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai đề nghị tỉnh Lâm Đồng thực hiện nghiêm công văn số 286/VPTT, ngày 30/7 về việc ứng phó, khắc phục hậu quả do mưa lớn trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng.