Quảng Nam chủ động vận hành liên hồ chứa để thủy điện tham gia điều tiết lũ
(TN&MT) - Quảng Nam nằm trong nhóm các địa phương có nhiều thủy điện nhất nước ta với 40 dự án thủy điện được phê duyệt. Trước bối cảnh biến đổi khí hậu (BĐKH) với những tác động khôn lường trong mùa khô hạn và mùa mưa lũ, đang đặt ra những thách thức đối với Quảng Nam trong việc quản lý, vận hành liên hồ để thủy điện tham gia điều tiết lũ, bảo đảm an ninh nguồn nước, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, phóng viên Báo TN&MT đã trao đổi với ông Hồ Quang Bửu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam về những giải pháp quản lý, phối hợp với chủ hồ chứa thủy điện tại địa phương.
PV: Thưa ông, thời gian qua, công tác quản lý các công trình thủy điện trên địa bàn đã được địa phương triển khai thực hiện như thế nào nhằm góp phần điều tiết lũ, đảm bảo an ninh nguồn nước trước bối cảnh BĐKH?
Ông Hồ Quang Bửu: Ngoài mục tiêu phát điện, các nhà máy thủy điện tại tỉnh Quảng Nam còn có nhiệm vụ cắt và chống lũ cho hạ du trong mùa mưa bão, đồng thời cung cấp nước phục vụ sản xuất và nhu cầu dân sinh trong mùa khô, góp phần bảo đảm an ninh lương thực, trật tự, an toàn xã hội... ở khu vực hạ du hồ chứa.
Do đó, để quản lý thủy điện phát triển bền vững, địa phương căn cứ thực hiện nghiêm các quy định về quản lý an toàn đập, hồ chứa. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Công thương Quảng Nam đã có các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo chủ đầu tư, chủ sở hữu, đơn vị quản lý đập, hồ chứa thủy điện và các địa phương có đập, hồ chứa thủy điện trên địa bàn tỉnh tổ chức nghiên cứu và triển khai thực hiện theo đúng quy định, đảm bảo công tác quản lý an toàn đập, hồ chứa và phòng, chống thiên tai trong quá trình thi công xây dựng và quản lý vận hành các công trình thủy điện.
PV: Thưa ông, trong quá trình thực hiện các Nghị định của Chính phủ cũng như các quy định về an toàn hồ, đập thủy điện, công tác phối hợp giữa địa phương với các nhà máy thủy điện thượng nguồn gặp những khó khăn gì?
Ông Hồ Quang Bửu: Trên địa bàn tỉnh Quảng Nam có 19 hồ thủy điện được tổ chức vận hành theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn ban hành kèm theo Quyết định số 1865/QĐ-TTg ngày 23/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Để vận hành hồ đập thủy điện an toàn, hiệu quả, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức ký kết Quy chế phối hợp giữa Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh với các chủ đập thủy điện, giữa các chủ đập thủy điện với Ban Chỉ huy PCTT và TKCN các huyện vùng hạ du trong công tác phối hợp vận hành, điều tiết các hồ chứa thủy điện trong mùa lũ.
Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh thực hiện cập nhật kịp thời thông tin chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống thiên tai trên địa bàn tỉnh trên Website: pctt.quangnam.vn để nhân dân, các địa phương theo dõi và chủ động các biện pháp ứng phó thích hợp và các cơ quan thông tấn, báo chí biết, thông tin.
Có thể thấy, việc quản lý, vận hành và chế độ thông tin, báo cáo của các công trình hồ chứa thủy điện thực hiện đảm bảo theo Quy trình vận hành liên hồ chứa, Quy trình vận hành đơn hồ chứa và các Quy chế phối hợp được ký kết. Điều này đã góp phần đáng kể trong việc giảm lũ, chậm lũ cho hạ du trong mùa lũ và đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp cho nhân dân vùng hạ du và chống xâm nhập mặn trong mùa cạn. Trong các năm gần đây, mặc dù các vùng lân cận đều xảy ra tình trạng thiếu nước do hạn hán nhưng Quảng Nam vẫn cơ bản đảm bảo được nguồn nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp cũng như sinh hoạt của người dân vùng hạ du.
Tuy nhiên, do tính chất đặc thù về điều kiện thời tiết, khí hậu thủy văn khu vực miền Trung nói chung và tỉnh Quảng Nam nói riêng, mưa lớn kéo dài nhiều ngày và kết thúc muộn. Qua theo dõi diễn biến mưa lũ trong những năm gần đây nhận thấy, có những năm mưa lớn kéo dài từ cuối năm này sang tháng 1 năm sau nên rất bị động và khó khăn trong ứng phó với những đợt mưa này (vì từ ngày 16/12 hàng năm, các hồ chứa thủy điện được phép tích nước đến cao trình mực nước dâng bình thường).
Hiện tỉnh Quảng Nam có 40 dự án thuỷ điện đã được phê duyệt, với tổng công suất thiết kế 1.752,56MW. Đến nay, 24 dự án đã đưa vào vận hành với tổng công suất 1.468,96MW, điện lượng bình quân theo thiết kế là 5.337,77 triệu kWh/năm; 11 dự án đang thi công xây dựng với tổng công suất thiết kế là 219,8MW; 5 dự án đang thực hiện các thủ tục đầu tư với tổng công suất thiết kế là 72,5MW.
PV: Xin ông cho biết, để đảm bảo an toàn cho hạ du vào mùa mưa lũ 2023, địa phương có kế hoạch như thế nào? Nhất là công tác phối hợp với các thủy điện trong quản lý vận hành tích nước, phương án thoát lũ?
Ông Hồ Quang Bửu: Trước mùa mưa lũ năm 2023, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các chủ hồ thủy điện theo quy trình vận hành liên hồ chứa tại Quyết định số 1865/QĐ-TTg thực hiện các nhiệm vụ như tổ chức kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống cảnh báo ở vùng hạ du và hệ thống camera giám sát, truyền hình ảnh. Tiếp tục đầu tư xây dựng tháp báo lũ, trạm loa phát thanh, biển báo... đảm bảo phục vụ kịp thời cho công tác thông tin, truyền tin vận hành, điều tiết trong mùa mưa lũ để nhân dân biết và chủ động theo dõi và ứng phó.
Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng, các huyện, thị xã, thành phố tổ chức tuyên truyền cho nhân dân về công tác vận hành, điều tiết các hồ chứa thủy điện, kỹ năng phòng tránh tai nạn đuối nước tại các khu vực sông, suối hạ du các nhà máy thủy điện. Tổ chức quan trắc các yếu tố khí tượng thủy văn trên lưu vực hồ, đảm bảo dự báo được lưu lượng lũ về hồ, xác định thời gian xuất hiện đỉnh lũ và xây dựng các kịch bản điều tiết lũ ứng với từng trận mưa gửi cho Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh để phục vụ cho công tác theo dõi, tham mưu chỉ đạo vận hành, điều tiết hồ trong mùa mưa lũ.
Song song với đó, công tác rà soát, cập nhật, bổ sung, ký kết Quy chế phối hợp với các địa phương, các ngành liên quan trong công tác vận hành các hồ chứa thủy điện cũng được địa phương triển khai thực hiện phù hợp tình hình thực tế.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!