Thanh Hóa: Nỗ lực giảm nghèo bền vững khu vực miền núi
Các huyện miền núi Thanh Hóa có xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp, trình độ sản xuất còn nhiều hạn chế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm, cơ sở hạ tầng còn thiếu và yếu. Do đó, việc triển khai thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021 – 2025 đã và đang tạo ra những cơ hội, điều kiện thuận lợi để các huyện miền núi phát triển, thu hẹp dần khoảng cách với miền xuôi.
Nhiều tiêu chí xây dựng NTM gặp khó
Giai đoạn 2022-2025, huyện Lang Chánh phấn đấu có 2 xã gồm: Đồng Lương, Tân Phúc đạt chuẩn NTM. Mặc dù nhận được sự hỗ trợ lớn từ tỉnh Thanh Hóa và huyện Lang Chánh cùng nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, Nhân dân nhưng đến hết năm 2022, xã Đồng Lương mới đạt 13/19 tiêu chí NTM, còn xã Tân Phúc mới đạt 16/19 tiêu chí NTM. Tại xã Đồng Lương, các tiêu chí chưa đạt, gồm: điện, lao động, thu nhập, cơ sở vật chất văn hóa, môi trường và an toàn thực phẩm, nghèo đa chiều.
Vốn là xã miền núi nên kinh tế - xã hội của Đồng Lương còn khó khăn. Bởi vậy, quá trình XDNTM của xã vẫn còn nhiều hạn chế từ nội tại. Đơn cử như tiêu chí nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 là dưới 6,5%. Trong khi, người dân địa phương chủ yếu là sản xuất nông, lâm nghiệp nên thu nhập chưa cao. Bên cạnh đó, một bộ phận người dân còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa có ý thức vươn lên thoát nghèo nên tỷ lệ hộ nghèo của xã còn cao, chiếm 33,82%, hộ cận nghèo chiếm 32,4%. Một số tiêu chí mềm cũng cần thêm thời gian, nguồn lực để triển khai thực hiện sâu rộng trong Nhân dân. Từ những khó khăn ấy, cấp ủy đảng, chính quyền xã đang tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho bà con về công tác giảm nghèo để từng hộ, từng người dân xóa bỏ tư tưởng trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, nêu cao tinh thần tự lực cánh sinh trong phát triển kinh tế, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững. Đồng thời, tạo ra nguồn lực để chung sức XDNTM.
Mường Lát là huyện vùng cao biên giới của tỉnh, có 7 xã, với 77 bản thuộc đối tượng triển khai XDNTM. Được sự quan tâm hỗ trợ đặc biệt của Trung ương và tỉnh Thanh Hóa, kinh tế - xã hội của huyện đang từng bước đi lên, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng được cải thiện. Đến nay, huyện Mường Lát mới có 17/77 bản đạt chuẩn bản NTM, chiếm 22% số bản và vẫn “trắng” xã NTM. Toàn huyện mới đạt bình quân 5 tiêu chí/xã. Do đó, hành trình XDNTM trên địa bàn huyện còn nhiều gian nan khi bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 có nhiều chỉ tiêu, tiêu chí mà các xã miền núi khó thực hiện được. Đơn cử như: tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch tập trung; truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực; tỷ lệ người dân có sổ khám chữa bệnh điện tử; tỷ lệ nghèo đa chiều... Theo khảo sát của UBND huyện Mường Lát, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều trên địa bàn huyện chiếm 65,34% (hộ nghèo 47,71%, cận nghèo 17,63%), thu nhập bình quân đầu người còn thấp, đạt 22,65 triệu đồng/người/năm.
Quyết sách mới để vươn lên thoát nghèo
Trước đó vào năm 2021, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021 – 2025. Chương trình là quyết sách mới, đã và đang tạo ra những cơ hội, điều kiện thuận lợi để các huyện miền núi phát triển, thu hẹp dần khoảng cách với miền xuôi; khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững của 11 huyện miền núi. Chương trình được các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở quan tâm lãnh đạo thực hiện; được sự đón nhận và tham gia nhiệt tình của Nhân dân các dân tộc khu vực miền núi của tỉnh.
Sau 2 năm triển khai (từ 2021-2023), chương trình đã gặt hái được nhiều kết quả tích cực, cụ thể: Trong 28 chỉ tiêu, đến nay có 11/28 chỉ tiêu đề ra đạt và vượt mức (bằng 39,28%); Trong đó, nổi bật là: Các lĩnh vực văn hóa - xã hội có chuyển biến tích cực, chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện, trình độ dân trí được nâng lên.
Công tác giảm nghèo được chú trọng; tỷ lệ hộ nghèo các huyện miền núi giảm từ 19,9% xuống còn 15,19% (giảm 4,81 %, theo chuẩn nghèo giai đoạn 2022 - 2025); tỷ lệ hộ cận nghèo giảm từ 21% xuống còn 17,07% (giảm 3,93%); tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm từ 27,23% xuống còn 19,86% (giảm 7,37%). Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tiếp tục được đầu tư nâng cấp, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển, trong đó: 100% đường giao thông đến trung tâm xã hư hỏng, xuống cấp được sửa chữa, nâng cấp; 100% thôn, bản có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa; tỷ lệ trường, lớp học được xây dựng kiên cố đạt 100%; tỷ lệ thôn, bản có nhà văn hóa – khu thể thao đạt 82,2%. Tình hình chính trị - xã hội ổn định, quốc phòng – an ninh được củng cố; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
Để Chương trình phát triển kinh tế- xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành được các mục tiêu và chỉ tiêu đã đề ra vào năm 2025, trên cơ sở kết quả đạt được và những khó khăn, tồn tại hạn chế trong hơn 2 năm thực hiện Chương trình, UBND tỉnh Thanh Hóa đã giao Ban Dân tộc chủ trì, phối hợp với Văn phòng UBND tỉnh và các đơn vị, địa phương có liên quan, kịp thời tổng hợp, rà soát những nội dung, đơn vị, địa phương chưa triển khai thực hiện đạt các mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ theo Kế hoạch số 278/KH-UBND ngày 14/12/2021 của UBND tỉnh triển khai Chương trình phát triển kinh tế- xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa; đồng thời yêu cầu các đơn vị đề xuất cụ thể nguồn kinh phí đảm bảo thực hiện các đề án, dự án của Chương trình giai đoạn 2021 – 2025.