Dịch vụ KTTV ở Đông Phi: Hỗ trợ cảnh báo sớm cho tất cả

Đảm bảo tiếp cận những lợi ích của hệ thống cảnh báo sớm

Địa hình và khí hậu đa dạng ở Đông Phi trong những năm qua đã khiến khu vực này dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động liên quan đến thời tiết và khí hậu do các hiểm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất và các hiện tượng khí tượng thủy văn khắc nghiệt khác gây ra.

Hồ Victoria, hồ lớn nhất châu Phi, ảnh hưởng lớn đến điều kiện thời tiết và khí hậu ở Đông Phi, tạo ra tiểu khí hậu của riêng khu vực này với tư cách là một trong những vùng hoạt động đối lưu mạnh nhất trên trái đất. Các quốc gia trong Lưu vực Hồ Victoria thường bị ảnh hưởng bởi giông bão nghiêm trọng, mưa lớn, gió mạnh, sóng cao, sét, mưa đá và vòi rồng. Hồ này giáp với Kenya, Tanzania và Uganda, hỗ trợ khoảng 25% dân số xung quanh, chủ yếu là ngư dân.

Trong bối cảnh đó, hơn 60 đại diện từ Cơ quan Khí tượng và Thủy văn Quốc gia (NMHS) và Văn phòng Quản lý Thảm họa Quốc gia của Burundi, Kenya, Rwanda, Nam Sudan, Tanzania và Uganda vừa tham dự cuộc họp tại Kigali, Rwanda để khởi động dự án Đông Phi Sáng kiến Hệ thống Cảnh báo Sớm Rủi ro Khí hậu (CREWS) trị giá 7 triệu USD.

Dự án do WMO, Văn phòng Liên Hợp Quốc về Giảm thiểu rủi ro thiên tai và Ngân hàng Thế giới phối hợp thực hiện. Nó sẽ mở rộng các Dịch vụ Cảnh báo Sớm (EWS) cho các Hành động Sớm và Dự báo (EWS-EAA) bằng cách xây dựng năng lực của các quốc gia và các tổ chức khu vực hướng tới các dự báo và cảnh báo thời tiết dựa trên tác động, lấy con người làm trung tâm, cụ thể cho bối cảnh quốc gia và địa phương.

“Hệ thống Cảnh báo Sớm là nền tảng cho những nỗ lực chuẩn bị và ứng phó của chúng ta… trong việc bảo vệ cuộc sống, bảo vệ sinh kế và xây dựng các cộng đồng kiên cường trên khắp châu Phi”, Tiến sĩ Ozonnia Ojielo, Điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Rwanda cho biết.

Theo Tiến sĩ Ozonnia Ojielo, dự án CREWS phù hợp và hỗ trợ tham vọng của sáng kiến Cảnh báo sớm cho tất cả (EW4All) do Tổng thư ký Liên Hợp Quốc công bố tại Hội nghị về biến đổi khí hậu (COP27) ở Ai Cập vào tháng 11/2022. Tại Châu Phi, 13 quốc gia đã được chọn để thực hiện thí điểm sáng kiến này.

EW4All cho thấy một thế giới mà mọi người, bắt đầu từ những người dễ bị tổn thương nhất, đều có quyền tiếp cận với các cảnh báo sớm chính xác và kịp thời vào năm 2027. Điều này sẽ yêu cầu tăng cường các hệ thống và năng lực quốc gia để cung cấp các dịch vụ cảnh báo sớm.

“Bằng cách triển khai dự án CREWS, chúng tôi tái khẳng định cam kết của mình đối với tầm nhìn này, đảm bảo rằng mọi người có thể tiếp cận những lợi ích của hệ thống cảnh báo sớm. Chúng ta phải ưu tiên nhu cầu của những nhóm dân số dễ bị tổn thương, để không bỏ lại ai trong nỗ lực phục hồi của chúng ta”, Tiến sĩ Ojielo nhấn mạnh.

Vạch rõ những trọng tâm chính

Ông Aimable Gahigi, Giám đốc Cơ quan Khí tượng Rwanda đã chủ trì cuộc họp tại Kigali, Rwanda. Cuộc họp nhấn mạnh các ưu tiên chính gồm: Liên kết các hoạt động quốc gia và khu vực, tận dụng năng lực hiện có và tối đa hóa giá trị chung từ chúng; cần kết hợp các dự án, sự đầu tư và năng lực trong khu vực để thực hiện hiệu quả; tầm quan trọng của việc đảm bảo các hoạt động EWS ở chặng cuối liên quan đến hành động phù hợp và kịp thời tại khu vực được triển khai.

Sau cuộc họp trên, một hội thảo kỹ thuật kéo dài 4 ngày đã diễn ra, trong đó các quốc gia được hưởng lợi trình bày những khoảng trống, thách thức và ưu tiên hiện tại của các Cơ quan Khí tượng và Thủy văn Quốc gia và Văn phòng Quản lý Thảm họa Quốc gia.

Các đối tác thực hiện đã tổ chức các phiên làm việc về dự báo và cảnh báo sớm, lợi ích chi phí kinh tế xã hội, lồng ghép giới, giám sát và đánh giá, dịch vụ cảnh báo sớm dựa trên tác động...

Nhiều nội dung làm việc được đề cập đến như nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm ngang tầm khu vực; thiết lập các hệ thống cảnh báo sớm đa nguy cơ bao gồm nhiều loại nguy cơ ngoài lũ lụt; giải quyết vấn đề trao đổi dữ liệu và thông tin quốc tế; cải thiện hợp tác và cộng tác giữa các NMHS và các cơ quan quản lý thiên tai quốc gia để tích hợp tốt hơn dữ liệu rủi ro trong các cảnh báo sớm; nâng cao năng lực nguồn nhân lực trong mọi lĩnh vực, nhưng cấp thiết nhất là dự báo, vận hành và bảo dưỡng mạng lưới quan trắc; tăng cường tài trợ để đảm bảo tính bền vững của các hoạt động.

Đồng thời, các phiên làm việc cũng trao đổi về việc tăng cường sự tham gia của người dùng và nâng cao nhận thức về Cảnh báo sớm trong cộng đồng. Hiện không có hệ thống vận hành và phát triển đầy đủ nào tích hợp tất cả các thành phần của Hệ thống Cảnh báo sớm đa thiên tai (MHEWS) để đảm bảo cảnh báo sớm từ đầu đến cuối có thể đến được điểm cuối cùng, dễ bị tổn thương nhất.

Các hoạt động được thực hiện thông qua dự án phù hợp với các đề xuất giá trị của CREWS và các chỉ số chương trình cốt lõi, sẽ thể hiện các tác động cụ thể của dự án. Chúng phù hợp hơn nữa với sáng kiến Cảnh báo sớm cho tất cả.

Mai Đan