Phát triển du lịch xanh ở miền Tây xứ Nghệ
(TN&MT) - Miền Tây Nghệ An không chỉ được thiên nhiên ban tặng cho nhiều cảnh đẹp thiên nhiên độc đáo mà còn có sự đa dạng về nét văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài “trái tim” là Vườn Quốc gia Pù Mát thì những thắng cảnh khác trải dài từ các huyện Con Cuông, Tương Dương đến Quế Phong, Quỳ Châu... đang là “nguyên liệu” quý giá để miền Tây Nghệ An phát triển du lịch xanh.
Những “nền móng” vững chắc để phát triển du lịch
Du lịch xanh là loại hình du lịch dựa vào tự nhiên và văn hóa, có giáo dục môi trường, đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững, có sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Những năm gần đây, du lịch xanh đã và đang phát triển nhanh chóng ở Việt Nam, trong đó có Nghệ An.
Vườn Quốc gia Pù Mát (miền Tây Nghệ An) vốn được biết đến là “trái tim” của Khu dự trữ sinh quyển thế giới, nằm ở sườn Đông của dãy Trường Sơn với diện tích hơn 94.750ha, địa phận trải dài khắp 3 huyện vùng cao Anh Sơn, Con Cuông, Tương Dương, phía Tây tiếp giáp biên giới Việt - Lào.
Vườn Quốc gia Pù Mát hội tụ cùng lúc tài nguyên nhân văn, sinh thái, cảnh quan thiên nhiên lẫn tính đa dạng sinh học hiếm nơi nào có được. Đặc biệt hơn, trong vùng đệm Vườn Quốc gia hiện diện hàng loạt di tích độc đáo như thành Trà Lân, bia Ma Nhai, cây đa Côn Chùa (huyện Con Cuông), đền Vạn (huyện Tương Dương), đền Cửa Lũy, đền thờ Lý Nhật Quang, nghĩa Trang Việt - Lào (huyện Anh Sơn)… những địa danh này hoàn toàn có thể kết hợp, xây dựng thành các điểm tham quan, du lịch, các tour tuyến có tính kết nối.
Nếu là một người yêu thích vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ nhưng không kém phần nên thơ lãng mạn thì khu du lịch sinh thái Phà Lài chính là một trong những gợi ý tuyệt vời dành cho các du khách.
Khu du lịch sinh thái Phà Lài là địa danh thuộc làng Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông. Nơi đây nổi tiếng với phong cảnh sơn thủy hữu tình, nằm giữa đập Phà Lài và dòng sông Giăng thơ mộng.
“Đập Phà Lài cũng đồng thời nằm trong vườn quốc gia Pù Mát, là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của xứ Nghệ hiện nay. Nơi đây cách thành phố Vinh chỉ 100km, mùa hè, du khách thập phương rất thích thú khi đến với điểm du lịch này. Đi ngược về hướng đập nước Phà Lài khoảng 3km, bạn sẽ bắt gặp một bãi tắm hoang sơ, với cảnh quan hai bên bờ được tô điểm bởi màu xanh cây lá rất lãng mạn. Ngoài việc chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên, đến với Phà Lài, bạn còn có cơ hội trải nghiệm nhiều hoạt động hấp dẫn như đi xuồng máy, chèo thuyền kayak, trượt zipline đôi, khám phá ẩm thực dân tộc Thái,…” - Chị Vi Thị Thắm - người đang mở dịch vụ khai thác du lịch tại đập Phà Lài giới thiệu.
Thật thú vị, cái tên gọi Phà Lài cũng mang một ý nghĩa rất đặc biệt. Trong tiếng Thái, Phà Lài có nghĩa là lèn hoa hay hoa lèn trên đá. Cái tên này gắn liền với đặc điểm thiên nhiên nơi đây. Trong khu du lịch sinh thái Phà Lài có các núi đá chênh vênh với rất nhiều loài dây leo. Sự sắp xếp kỳ diệu của thiên nhiên tạo nên những dải hoa màu rực rỡ cheo leo trên đá.
Chia tay Con Cuông thơ mộng, ngược theo Quốc lộ 7, khu vực xã Tam Đình, huyện Tương Dương, sẽ chứng kiến một quần thể săng lẻ vô cùng độc đáo, được mệnh danh là cánh rừng đẹp nhất Đông Dương mà bất cứ ai đi qua cũng phải dừng chân để chiêm ngưỡng. Những cây săng lẻ ở đây có thân cao đến 40m, thân cây màu trắng, được bàn tay tạo hóa xếp đặt trên diện tích gần 250ha, hình thành nên một không gian xanh, đẹp đến ngỡ ngàng. Rừng săng lẻ đã là niềm tự hào, biểu tượng, là điểm đến du lịch đáng chú ý ở miền Tây xứ Nghệ. Hiện, rừng săng lẻ Tam Đình đã trở thành một thắng cảnh du lịch quan trọng, tiền đề để phát triển du lịch xanh cho huyện Tương Dương nói riêng và tỉnh Nghệ An nói chung.
Ông Lô Thanh Nhất - Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, tâm sự rằng, thực hiện Đề án phát triển du lịch của huyện, Tương Dương đang phối hợp cùng Sở Du lịch Nghệ An, Hiệp hội Du lịch Nghệ An và Chương trình tài trợ các dự án nhỏ tại Việt Nam (Quỹ Môi trường Toàn cầu) triển khai Dự án phát triển du lịch sinh thái cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng đệm Vườn Quốc gia Pù Mát. Điểm nhấn trọng tâm của dự án là xây dựng trạm nghỉ chân ngắm cảnh cho du khách và đường tham quan, chụp ảnh cho du khách đi bộ kết hợp tuần tra bảo vệ rừng.
Từ rừng săng lẻ Tương Dương, ở Nghệ An đã và đang có thêm những cánh rừng du lịch sinh thái được tôn tạo, xây dựng thêm, tiêu biểu là rừng cây bản địa của huyện Quỳ Châu.
“Thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Quỳ Châu lần thứ XXVI, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Thường trực Huyện ủy đã có chủ trương xây dựng mô hình “Trồng cây gỗ lớn gắn phát triển du lịch sinh thái” nhằm tạo tiền đề phát triển kinh tế rừng, phát triển du lịch. Theo đó, Thường trực Huyện ủy đã chỉ đạo UBND huyện Quỳ Châu thu hồi 51 ha đất đồi ở khu vực dốc Kẻ Lè (bên cạnh Quốc lộ 48, giáp ranh giữa 2 xã Châu Hội và Châu Hạnh) triển khai mô hình rừng cây bản địa - rừng cây đại đoàn kết.
Chỉ vài năm nữa, khi cây xanh tươi bén rễ, huyện Quỳ Châu sẽ có một khu rừng đẹp. Rừng cây bản địa trở thành điểm nhấn du lịch sinh thái xanh quan trọng bên cạnh những di tích, danh thắng sẵn có như Hang Bua, Thẩm Ồm, Thẩm Chàng, Di tích lịch sử Đốc binh Lang Văn Thiết, bản Thái cổ Hoa Tiến, Khe Bàn, thác Khe Bấn, Khe Mị... Dưới tán rừng cây bản địa dốc Kè Lè, huyện cũng sẽ cho triển khai trồng các loại cây dược liệu, tạo nên các sản phẩm phục vụ nhu cầu của du khách khi đến địa phương” - Ông Nguyễn Thanh Hoài - Chủ tịch UBND huyện, đặt kỳ vọng.
Và kỳ vọng
Cách thị trấn Con Cuông, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An chừng 25km là thác Khe Kèm được ví như món quà mà thiên nhiên ban tặng cho Vườn quốc gia Pù Mát. Nơi đây được các nhà khoa học khẳng định là thác nước hoang sơ bậc nhất của Nghệ An nói riêng và Việt Nam nói chung bởi chưa có sự tác động của bàn tay con người.
Theo người dân địa phương, thác này còn được gọi với cái tên quen thuộc là Bổ Bố, tiếng Thái có nghĩa là "dải lụa trắng". Bởi thác Khe Kèm Nghệ An có độ cao hơn 500m, độ dốc 80%, đứng từ dưới chân thác, bạn sẽ được chiêm ngưỡng dòng nước chảy vô cùng mạnh mẽ và uyển chuyển tựa như một dải lụa trắng giữa núi rừng thiên nhiên. Bao bọc xung quanh thác là thảm thực vật đa dạng, phong phú, với hàng trăm loài hoa rừng đua nhau khoe sắc, tựa như chốn tiên cảnh.
“Thông thường, vào dịp cuối tuần hoặc ngày lễ, bạn sẽ bắt gặp những nhóm du khách tổ chức dã ngoại hoặc chương trình thực tế tại đây, tạo nên một không khí vô cùng náo nhiệt và sôi động. Nhìn chung, thác Khe Kèm là điểm dừng chân không thể bỏ qua khi bạn tới Nghệ An. Ngoại trừ dịp dịch Covid-19, lượt khách ghé thăm thác Khe Kèm đều tăng theo từng năm, nhất là vào dịp nghỉ lễ 30/4 - 01/5. Như năm 2023 này, số lượt khách đến với thác Khe Kèm ước tính đã lên đến hàng chục nghìn lượt người” - Ông Trần Xuân Cường - Giám đốc Vườn quốc gia Pù Mát phấn khởi cho biết.
Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt ở miền Tây Nghệ An - nơi nổi danh là khu dự trữ sinh quyển phong phú bậc nhất của cả nước. Tại đây đang sở hữu quần thể thác nước 7 tầng khiến ai từng một lần đến sẽ khó mà cưỡng lại được thắng cảnh thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Quần thể thác nước nằm trải dài khoảng 7km với 7 tầng nước lớn và hàng ngàn tầng thác nhỏ khác nhau. Chính vì vậy được gọi là thác 7 tầng. Ngọn thác này bắt nguồn từ Lào, chảy vắt qua khu rừng nguyên sinh thuộc Vườn quốc gia Pù Hoạt trước khi tạo ra vẻ đẹp kỳ thú mê hoặc lòng người.
“Tại thác 7 tầng, mỗi tầng thác như một nốt nhạc trong khung nhạc khổng lồ. Qua hàng ngàn năm, những đứt gãy của địa chất đã góp phần tạo nên nét độc đáo của dòng thác. Những khối đá đã bị dòng nước bào mòn phẳng lỳ khiến khung cảnh trở nên hấp dẫn. Bên cạnh con thác còn có những khu vực canh tác, sản xuất của người dân địa phương. Đây là nét chấm phá khiến thắng cảnh này trở nên gần gũi, hấp dẫn. Chính những nét độc đáo, hấp dẫn này mà mỗi khi có tour du lịch miền Tây Nghệ An, tôi đều gợi ý cho du khách lựa chọn địa danh này và gần như chưa đoàn khách nào bỏ qua địa điểm du lịch nói trên” -Anh Nguyễn Xuân Định - Giám đốc Công ty lữ hành Hoành Sơn cho biết.
Theo ông Dương Hoàng Vũ - Chủ tịch UBND huyện Quế Phong, phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái theo chiều hướng “du lịch xanh” đang được huyện Quế Phong chú trọng trong những năm gần đây. “Cùng với sự kết nối cộng hưởng của các điểm du lịch cộng đồng bản Cọ Muồng, Mường Đán cũng như đền Chín Gian, chúng tôi đã xây dựng khu du lịch sinh thái quần thể thác 7 tầng nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt một cách bài bản, khoa học. Với ý thức chú trọng khai thác giá trị tự nhiên tuân theo quy hoạch, quan tâm đến việc bảo vệ và tôn tạo giá trị văn hóa bản địa, trong tương lai gần, du lịch xanh ở Quế Phong sẽ là thế mạnh để phát triển bền vững” - Ông Dương Hoàng Vũ kỳ vọng.
Với những thế mạnh sẵn có mà thiên nhiên ban tặng cùng với cách làm du lịch dần bài bản, khoa học, lượng khách đến với địa phương Quế Phong ngày càng tăng. Riêng dịp lễ 30/4 năm ngoái, du khách đến với thác 7 tầng đã lên đến hơn 6.000 lượt, năm nay, lượt khách cũng tương tự và sẽ còn tăng lên trong dịp hè này.
Ông Nguyễn Đức Hiển - Chủ tịch Hiệp hội du lịch tỉnh Nghệ An cho biết: “Nghệ An đang ở giai đoạn đầu của phát triển du lịch xanh, điều cần thiết bây giờ là nâng cao nhận thức và đào tạo về du lịch xanh cho cộng đồng, cán bộ chuyên môn, quản lý từ đó hoạch định ra chiến lược thực hiện. Trước khi khai thác, chúng ta cần ứng xử “đẹp” với môi trường như cách mà các huyện miền Tây như Con Cuông, Tương Dương, Quỳ Châu đã và đang làm”.