Ngăn chặn thiệt hại do thời tiết khắc nghiệt: Chuyển từ ứng phó sang chủ động chuẩn bị

Những tổn thất nghiêm trọng

EEA nêu rõ: “Gần 195.000 người ở châu Âu đã thiệt mạng do lũ lụt, mưa bão, sóng nhiệt và giá lạnh, cháy rừng và lở đất từ năm 1980 đến năm 2021”.

Dù tổn thất về người do lũ lụt thấp hơn nhiều, chỉ chiếm 2% trên tổng số, nhưng chúng lại gây thiệt hại nặng nề nhất, chiếm tới 56% về tổng thiệt hại kinh tế.

Trong số 560 tỷ euro thiệt hại, chỉ có 170 tỷ euro - tương đương 30% được bảo hiểm. EEA công bố số liệu này khi ra mắt cổng thông tin trực tuyến mới đối chiếu dữ liệu gần đây về tác động của thời tiết khắc nghiệt.

Thực tế, mùa hè năm ngoái ở châu Âu chứng kiến nhiều ca tử vong hơn bình thường sau các đợt nắng nóng liên tục diễn ra, nhưng số ca tử vong năm 2022 chưa được đưa vào dữ liệu công bố lần này.

EEA cho biết, số ca tử vong vào tháng 7/2022 cao hơn khoảng 53.000 ca so với mức trung bình hàng tháng trong giai đoạn 2016-2019, tăng 16% mặc dù không phải tất cả những ca tử vong đó đều trực tiếp do nắng nóng. Trong khi đó, chỉ riêng Tây Ban Nha đã ghi nhận hơn 4.600 ca tử vong liên quan đến nắng nóng khắc nghiệt trong tháng 6, tháng 7 và tháng 8 năm 2022.

Đáng chú ý, các mô hình khí hậu dự đoán các đợt nắng nóng sẽ kéo dài hơn, dữ dội hơn và diễn ra thường xuyên hơn.

Trước đó, hồi tháng 2/2022, EAA công bố báo cáo cho thấy các hiện tượng thời tiết cực đoan đã khiến 142.000 người thiệt mạng và gây thiệt hại 510 tỷ euro trong giai đoạn 1980 - 2020.

Sự gia tăng của các số liệu vừa được công bố hôm nay so với tháng 2/2022 một phần là do vào năm 2021, lũ lụt ở Đức và Bỉ đã gây ra những thiệt hại kinh tế lên đến gần 50 tỷ euro. Về số ca tử vong, EEA chỉ ra rằng sự thay đổi trong phương pháp thống kê ở Pháp và Đức là nguyên nhân gây ra sự khác biệt lớn.

Đề xuất giải pháp ứng phó

Theo EEA, biến đổi khí hậu do con người gây ra đã làm tăng nguy cơ hạn hán lên gấp 5 hoặc 6 lần trong năm 2022, một năm mà các vụ cháy rừng đã tàn phá diện tích lãnh thổ nhiều gấp đôi so với những năm gần đây.

Các chuyên gia cũng cảnh báo hạn hán có thể sẽ kéo theo những tổn thất rất lớn. Ước tính cho thấy thiệt hại kinh tế có thể tăng từ 9 tỷ euro/năm hiện nay lên 25 tỷ euro/năm vào cuối thế kỷ này nếu hành tinh nóng lên 1,5 độ C. Theo các kịch bản khoa học, con số đó có thể tăng lên 31 tỷ euro nếu Trái đất nóng lên thêm 2 độ C và lên 45 tỷ euro nếu nóng lên 3 độ C.

EEA cũng cảnh báo những hậu quả đối với nông nghiệp có thể lên đến mức tàn phá. Từ đó, cơ quan này khuyến cáo nông dân hạn chế tác động bất lợi của nhiệt độ tăng cao và hạn hán bằng cách điều chỉnh giống cây trồng, thay đổi ngày gieo hạt và thay đổi mô hình tưới tiêu. Nếu không có thay đổi, sản lượng và thu nhập từ trang trại dự kiến sẽ giảm trong tương lai.

Chuyên gia Aleksandra Kazmierczak của EEA khẳng định: “Để ngăn chặn những thiệt hại tiếp theo, chúng ta cần khẩn trương chuyển từ ứng phó với các hiện tượng thời tiết cực đoan sang chủ động chuẩn bị cho những thảm hoạ khí hậu đó”.

Theo dữ liệu mới nhất, sóng nhiệt chiếm 81% số ca tử vong và 15% thiệt hại tài chính. Từ đó, EEA khuyến nghị châu Âu thực hiện các biện pháp để bảo vệ dân số đang già đi của lục địa, đặc biệt đối với người cao tuổi - những người nhạy cảm với nhiệt độ cực cao.

Cơ quan này cho rằng hầu hết các chính sách thích ứng quốc gia và chiến lược y tế đều công nhận tác động của nhiệt đối với hệ tim mạch và hô hấp, nhưng chưa đến 50% trong đó có các hành động bảo vệ các tác động trực tiếp của nhiệt độ tăng cao như mất nước hoặc say nắng.

Mai Đan