Phát hiện 380 loài mới tại khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng
(TN&MT) - Ngày 22/5, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam) vừa công bố Báo cáo Các loài mới được phát hiện tại khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng. Tổng cộng trong 2 năm 2021 và 2022, các nhà khoa học đã ghi nhận 380 loài mới, trong đó, 158 loài được phát hiện tại Việt Nam.
Báo cáo tập hợp hàng trăm công trình nghiên cứu của các nhà khoa học từ các trường đại học, các tổ chức bảo tồn và các viện nghiên cứu trên thế giới. Kết quả, đã có 290 loài thực vật, 19 loài cá, 24 loài lưỡng cư, 46 loài bò sát và một loài động vật có vú được tìm thấy ở Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Các phát hiện này góp phần nâng tổng số loài được phát hiện trong khu vực lên tới 3.390 loài kể từ năm 1997.
Một số loài được phát hiện ở Việt Nam:
Rhododendron tephropeploides là một loài hoa trắng được phát hiện ở Phan Xi Păng, đỉnh núi cao nhất Việt Nam và thuộc dãy núi Hoàng Liên Sơn.
.jpg)
Xephoanthus nubigenus, có nghĩa là “hoa mây”, được phát hiện trong các khu rừng có mây bao phủ tại cao nguyên Lang Biang ở tỉnh Lâm Đồng.
Theloderma khoii – Ếch rêu Khôi là một loài ếch lớn màu xanh rêu, giúp loài này hoà lẫn vào các tảng đá phủ đầy rêu và địa y. Bậc thầy ngụy trang này được tìm thấy tại các thung lũng sâu hẹp ở các vùng rừng núi đá vôi khu vực Đông Bắc Việt Nam.
Subdoluseps vietnamensis là một loài thằn lằn bóng được phát hiện ở các khu rừng quanh các rừng keo và đồn điền cao su ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Thuận, miền Nam Việt Nam. Nhờ khả năng đào hang dưới cát mà loài này có thể tránh được những kẻ săn mồi và các đám cháy.
Xenopeltis intermedius là một loài rắn được đặt tên theo lớp vảy óng ánh trên thân, được phát hiện ở độ cao 2.500m so với mực nước biển ở vùng Trung Trường Sơn.
Ông Nguyễn Văn Trí Tín, Quản lý Chương trình Bảo tồn Động vật Hoang dã của WWF-Việt Nam cho biết: Những loài mới này đang chịu áp lực rất lớn từ nạn phá rừng, môi trường sống bị phá huỷ, phát triển đường sá, ô nhiễm, dịch bệnh lây lan do các hoạt động của con người, phải cạnh tranh với các loài xâm lấn và chịu tác động tàn phá của nạn buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.
"Nhiều loài đã tuyệt chủng trước khi chúng được phát hiện. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần có những hành động cấp bách để ngăn chặn sự tuyệt chủng các loài hoang dã bằng cách bảo vệ sinh cảnh sống của chúng, hỗ trợ khôi phục quần thể các loài tự nhiên, tái hoang dã và ngăn chặn các hoạt động săn bắt mua bán động vật hoang dã trái phép.” - ông Tín nhấn mạnh.
Trong lời nói đầu của báo cáo, Tiến sĩ Trương Q. Nguyên thuộc Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng: Để đảo ngược tình trạng suy thoái đa dạng sinh học đang ở mức báo động trong khu vực, chúng ta cần có những nỗ lực khẩn cấp, dựa trên cơ sở khoa học và đồng bộ. Chính phủ, các tổ chức phi chính phủ và công chúng cần quan tâm nhiều hơn đến các giải pháp bảo tồn. Để giúp các nhà khoa học khám phá thêm nhiều loài trong điểm nóng đa dạng sinh học, cần thiết phải tăng cường sử dụng các công nghệ mới như âm thanh sinh học và công nghệ giải trình tự gen.
Hiện nay, WWF làm việc với các đối tác chính phủ, các tổ chức phi lợi nhuận và tư nhân ở 5 quốc gia thuộc Tiểu vùng sông Mekong Mở rộng để xây dựng các chiến lược bảo tồn các loài và sinh cảnh của chúng.
Các chương trình này tập trung bảo vệ các loài đặc hữu như Voi châu Á, Cá heo Irrawaddy và Hổ, cũng như sinh cảnh của chúng bao gồm các hệ sinh thái rừng, sông và đại dương. Để ngăn chặn sự suy giảm của các loài hoang dã, WWF đang hỗ trợ cải thiện quản lý các khu bảo tồn và giải quyết cuộc khủng hoảng đặt bẫy trộm, các điểm kinh doanh mua bán, gồm các kênh trực tuyến, động vật hoang dã bất hợp pháp, và tội phạm tài chính liên quan đến buôn bán động vật hoang dã.
Báo cáo đưa ra một số loài là điểm nhấn như:
Thằn lằn Agama Campuchia: Một loài thằn lằn hung hãn có mào xanh, thay đổi màu sắc như một cơ chế phòng thủ và được tìm thấy gần một địa điểm khảo cổ thời kỳ Angkor.
Dơi Hayes với ngón tay cái dày: Một loài dơi tai chuột có ngón tay cái nhiều thịt một cách khác lạ. Mẫu vật của loài này được trưng bày tại một bảo tàng của Hungary và sau 20 năm người ta đã xác định mẫu vật này là của một loài mới.
Dendrobium fuscifaucium: Một loài phong lan nhỏ có hình dạng hồng và vàng tươi giống như những chú rối "Mah na mah na”.
Rắn cạp nong Suzhen: Một loài rắn cực độc, được đặt tên theo nữ thần rắn Bai Su Zhen trong thần thoại Trung Hoa có tên là Truyền thuyết Bạch Xà.
Cleyera bokorensis: Một loài cây bụi thường xanh đang bị đe dọa bởi một sòng bạc, đập nước và việc phát triển khu dân cư tại Campuchia.
Loài sa giông cá sấu Thái tại Việt Nam đang bị đe dọa do sự xâm lấn đất để phát triển nông nghiệp và khai thác gỗ, cũng như bị người dân săn bắt để làm thuốc dân gian chữa đau bụng và nhiễm ký sinh trùng.
Loài tắc kè Thái Lan có ngón chân cong, được đặt tên theo nữ thần cây Rukha Deva trong thần thoại sống trên cây và bảo vệ các khu rừng. Loài này được tìm thấy ở dãy núi Tenasserim giáp biên giới Myanmar. Mỗi khi bị đe dọa, chúng sẽ há miệng đầy đáng sợ và vẫy đuôi sang hai bên.
Một loài tắc kè mới được phát hiện ở thủ đô Viêng Chăn của Lào. Sinh cảnh của loài đang bị chia cắt bởi các dự án xây dựng.
Hebius terrakarenorum: Một loài rắn bán thuỷ sinh được phát hiện ở vùng cảnh quan Dawna-Tenasserim giữa Thái Lan và Myanmar. Loài có kích thước dài khoảng 650mm, và được xác định từ mẫu vật của các cá thể chết do tai nạn đường xá và từ một vài bức ảnh. Việc thu thập các mẫu vật này diễn ra trong hơn một thập kỷ.