Chiến thắng và khát vọng

Đội quân viễn chinh hùng hổ kéo đến từ bên kia Thái Bình Dương đã chính thức cuốn cờ rút khỏi Việt Nam từ năm 1973 và đến trưa ngày 30/4/1975 thì Ngụy quyền Sài Gòn coi như sụp đổ hoàn toàn.

Cánh cửa hòa bình của đất nước từng chịu rất nhiều mất mát thương đau vì chiến tranh, chia cắt mở ra; khát vọng độc lập tự do của dân tộc trở thành hiện thực lộng lẫy từ đó. Lá cờ chính nghĩa phần phật tung bay trên Dinh Độc Lập (nay gọi là Dinh Thống Nhất), dưới bầu trời tự do xanh thắm mênh mông.

Có bữa cơm chiều của những người lính trận tiến về Sài Gòn ở Dinh Độc Lập đã đi vào thi ca. Tôi đọc đi đọc lại nhiều lần bài thơ “Bữa cơm chiều trong Đinh Độc Lập” của Hữu Thỉnh vẫn thấy rưng rưng. Dấu tích lịch sử tự hào mãi còn lấp lánh trong dòng chảy trữ tình và cái làm cho ta xúc động khôn xiết chính là khát vọng của những người lính, nói chính xác hơn là của dân tộc mình trong thi phẩm. Bữa cơm của những người lính trận khét mùi thuốc súng, lấm láp bụi đường ngay tại nơi cách đây vài tiếng còn là sào huyệt của phía bên kia.

Mới hôm qua, hôm kia, sáng nay, cuộc chiến của chặng cuối cùng còn vô cùng khốc liệt, thế mà buổi chiều, những người lính chiến mang tên Giải phóng đã bày bữa cơm thường của họ nơi kẻ thù từng coi là bất khả xâm phạm. Nên bữa cơm thường trên cỏ cũng hàm chứa bao nhiêu yêu thương, khao khát vô cùng rộng lớn. Dẫu cố kìm lòng cho dịu bớt những say sưa khải hoàn nhưng rồi cái mê đắm tự do, cái tha thiết hòa bình, cái yêu thương đồng chí, đồng bào vẫn cứ dâng trào không cưỡng nổi: Kìa gắp đi anh, ai nấy giục/ Có gắp chi đâu, mải ngắm trời/ Tự do xanh quá, mênh mông quá/ Vượt mấy ngàn bom mới tới nơi. Cái giá của tự do nào nhỏ bé gì, cái giá của xanh quá, mênh mông quá chẳng giản đơn gì, đâu dễ dàng vượt được mấy ngàn bom…

Không thể nghĩ khác được, Ngày Chiến thắng 30 tháng Tư đã trả lại giá trị cao quý nhất cho dân tộc và con người Việt Nam. Một dân tộc thiết tha yêu hòa bình và hằng cầu mong hạnh phúc. Hạnh phúc ấy chẳng phải là cái gì siêu hình cả, nó hoàn toàn không thuộc về thế giới khác mà gắn liền với mong mỏi muôn đời của nhân dân. Từ thế kỷ XV, Nguyễn Trãi đã viết: “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Yên dân, trước hết phải lo trừ bạo. Yên dân là lo cho dân “ai cũng có cơm ăn, ai cũng có áo mặc, ai cũng được học hành” như Hồ Chí Minh từng mong mỏi.

Nhìn thế giới hiện nay đang tồn tại nhiều hận thù, chia rẽ, xung đột, chiến tranh, đói khổ, bệnh tật, ô nhiễm… chúng ta càng thấm thía hơn giá trị lớn lao, có thể nói không gì sánh nổi của một đất nước hòa bình, thống nhất và đang từng bước đi tới những bậc thang cuộc sống tốt đẹp ngày càng cao hơn. Mới thấy hết giá trị cao cả của tinh thần đoàn kết dân tộc và cuộc sống giàu tình thương trên đất nước Việt Nam. Qua những đận thiên tai, dịch bệnh, chúng ta càng thấy rõ hơn điều đó; nó là minh chứng hùng hồn cho tính nhân văn trong chế độ xã hội ta. Cứ nhìn vị thế của Việt Nam trên thế giới hiện tại, ta sẽ có câu trả lời đầy tự hào về đất nước mình.

Kết thúc cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm lớn nhất trong lịch sử Việt Nam ở thế kỷ XX, dân tộc ta không lấy thù hận để đối xử với kẻ từng là đối thủ của mình. Mặc dù trong chiến tranh, vì quá đớn đau uất hận, có lúc chúng ta đã kêu lên: “Thù muôn đời muôn kiếp không tan”. Không bao giờ lãng quên những năm tháng thương đau, không được phép lãng quên bao người con đã chiến đấu, hy sinh cho dân tộc - đó là điều chúng ta tự nhắc nhủ phải khắc cốt ghi tâm. Nhưng, chúng ta cũng thấu hiểu rằng, lòng yêu thương con người và sự bao dung của dân tộc Việt Nam sẽ thức tỉnh sâu sắc lương tri nhân loại.

Một dân tộc luôn đề cao nhân nghĩa sẽ biết ứng xử linh hoạt trong mọi hoàn cảnh. Đó là, khi đất nước bị xâm lược thì “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”, “còn cái lai quần cũng đánh”, nhưng thắng giặc rồi biết khép lại quá khứ để hướng tới tương lai. Việt Nam luôn mong muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới; sẵn sàng dang tay đón nhận và luôn mở lòng thứ tha cho những “đứa con” tội lỗi đã từng phản bội lại đồng bào mình để xây dựng khối đoàn kết thực sự… Ngôi nhà Tổ quốc đủ rộng và đủ ấm để mở cửa đón chào đồng bào ta ở năm châu bốn bể muốn trở về quê hương xứ sở và sẵn lòng mong đợi bạn bè thân thiện đến thăm chơi, hợp tác. Thế giới ngày càng nhận ra văn hóa Việt Nam và những giá trị cốt lõi dân tộc ta đã vun đắp lên không phải không có sức hấp dẫn bè bạn bốn biển năm châu. Tôi có niềm tin rất vững chãi rằng, văn hóa Việt Nam sẽ ngày càng thêm tỏa rạng trong lòng thế giới.

Qua sóng gió thời cuộc, tầm vóc, bản lĩnh Việt Nam càng được thử thách và khẳng định. Khi gặp tình huống oái ăm, ở trong khe hẹp của thế sự, chúng ta cũng biết chọn cách hành xử thích hợp nhưng không bao giờ đánh mất mình. Tôi nghĩ có những bài học hết sức quý giá được rút ra từ hành trình dựng nước và giữ nước của bao nhiêu thế hệ người Việt Nam, trong đó không thể không nói đến cuộc kháng chiến chống Mỹ với đỉnh cao Chiến thắng 30 tháng Tư.

Bài học về lòng dân phải được đặt lên hàng đầu. Nhân dân là sức mạnh của đất nước, của chế độ. “Phúc chu thủy tín dân do thủy” (Nguyễn Trãi); thuyền bị lật mới tin câu nói dân như nước. Và, trong các cuộc kháng chiến giải phóng và bảo vệ Tổ quốc do Đảng lãnh đạo thì câu “Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong” trở thành nhận thức và hành động của chúng ta. Xây dựng chế độ của dân, do dân, vì dân là mục đích, lý tưởng của Đảng. Chế độ đó phải thực sự mang lại hạnh phúc cho mọi người dân. Chương trình xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới là những gì dễ nhận ra, dễ thấy nhất về tính ưu việt của chế độ xã hội ta.

Tuy nhiên, còn rất nhiều mục tiêu nữa đất nước phải vươn tới để Việt Nam trở thành nơi đáng sống. Khát vọng về một Tổ quốc gìn giữ được hòa bình vững chắc, toàn vẹn lãnh thổ và xanh - sạch - đẹp đúng nghĩa luôn đồng hành với dân tộc ta. Để đạt được mục tiêu đó, chắc chắn dân tộc Việt Nam sẽ phải vượt qua nhiều thử thách lớn; phải cần cù, dũng cảm, sáng tạo hơn nữa. Tạo ra sự đổi thay vượt bậc về nguồn lực con người. Tôi nghĩ, đó là điều mấu chốt trong công cuộc dựng xây đất nước và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Chiến thắng vĩ đại mãi mãi là mốc son chói lọi. Sẽ càng ý nghĩa hơn khi chiến thắng hôm qua tạo đà cho cuộc sống hôm nay bật lên, đáp ứng được lòng mong mỏi của nhân dân. Chiến thắng phải và cần phải trở thành năng lượng tinh thần của cuộc sống hiện tại và tương lai. Tôi tin, dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân tộc ta tiếp tục làm nên những kỳ tích mới. Những kỳ tích tiếp nối Chiến thắng 30 tháng Tư, mang trong đó tầm vóc bản lĩnh, kết tinh trí tuệ của dân tộc Việt Nam.

Tùy bút của Nguyễn Hữu Quý