Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về Mùa bình thường mùa vui nay đã về Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên...
1. Cứ mỗi khi nghe giai điệu tha thiết, êm đềm, bay bổng trong nhịp valse ca khúc “Mùa xuân đầu tiên” của nhạc sĩ Văn Cao ở bất kỳ đâu, cảm xúc về ngày 30/4/1975 lại trở lại trong hồi ức của tôi. Một ngày của mười nghìn ngày tích tụ ước mong, để người người ngày đi như trong đêm mơ niềm hạnh phúc choáng ngợp, ngày đất nước thống nhất, non sông liền một dải, trời xanh màu hòa bình.
Những năm 70 của thế kỷ XX, tôi còn nhỏ nhưng đã trải nghiệm chiến tranh qua tiếng còi báo động từ loa phát thanh trên phố, qua tiếng máy bay gầm rú, tiếng xé gió của những trái rocket như rạch nát bầu trời Thủ đô, là những đêm nấp trong hầm trú ẩn nghe tiếng bom rơi đạn nổ và chứng kiến cảnh ngói tan gạch nát…
Tôi cũng không thể quên những ngày cuối năm trong giá lạnh mùa đông năm 1972, đứng ở bên này bức tường thấp chắn ngang đối diện Hỏa Lò, nhìn từng tốp phi công Mỹ lần lượt cúi đầu đi vào trong tòa nhà đó.
Tôi cũng rất nhớ chiếc mũ đội tránh mảnh bom được mẹ chọn từng sợi rơm nếp tuốt ruột vàng óng, đan, quấn một cách tỉ mỉ, đội đi học ở nơi sơ tán, là một miền quê đẹp như cổ tích…
Cho đến hôm nay, tôi nhớ như in buổi trưa thứ tư ngày 30/4/1975, hình như nắng nhiều hơn, mây trời như trong hơn, hoa mùa xuân vẫn đang khoe sắc thắm tỏa hương nồng nàn, từ loa phát thanh trên phố, giọng reo vui không kìm nén của phát thanh viên: "Sài Gòn giải phóng! Miền Nam đã hoàn toàn giải phóng! Hòa bình rồi!.."
Như một cơn chấn động vỡ òa… Các cửa nhà mở tung. Cả sóng người già trẻ gái trai ào ra phố, cùng hướng về phía Hồ Gươm, vừa đi vừa reo vang: "Hòa bình rồi! Thống nhất Nam Bắc rồi!".
Mọi người cứ như trong một cơn say, miệng cười tươi mà mắt rưng rưng, không quen nhau mà gặp ai cũng ôm như thể thân thiết…
Cũng không biết bắt đầu từ đâu, như một dàn đồng ca kỳ lạ nhất, chưa bao giờ có ở Hà Nội, từng đoàn người tay cầm cờ hoa hát vang phố điệp khúc “Việt Nam, Hồ Chí Minh”…
Mẹ tôi - người phụ nữ có chồng vào Nam chiến đấu, có lẽ là một trong những người phụ nữ Việt Nam cảm thấy hạnh phúc nhất vào ngày này… “Nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh/ Niềm vui phút giây như đang long lanh/ Ôi giờ phút trong tay anh đầu tiên, một cuộc đời êm ấm…”.
Sẽ không còn những “hòn vọng phu”, những “đá trông chồng”, không còn những lời ru con khắc khoải đêm đêm, những giấc ngủ thắc thỏm khi nghe tin chiến trận...
Đêm ấy là đêm Hà Nội không ngủ. Đường phố như trong ngày hội, ngày hội mà phải đợi đến gần 21 năm, kể từ ngày bộ đội về giải phóng Thủ đô, nay mới có lại được. Các hàng quán chong đèn suốt đêm, nhiều hàng ăn chiêu đãi khách không lấy tiền, làng hoa Ngọc Hà hình như không còn sót một cành hoa nào trong vườn vì hoa đã được dồn hết về trung tâm Hà Nội để mừng chiến thắng.
1/5 năm ấy, Hà Nội rộn rã pháo hoa suốt cả giờ đồng hồ, giống như tất cả hoa từ làng hoa Ngọc Hà được tung thả lên trời đêm hòa vào triệu triệu vì sao long lanh tuyệt đẹp. Gia đình tôi và những gia đình miền Nam tập kết nhộn nhịp hàng xóm đến chúc mừng.
Tôi sắp được về quê nội quê ngoại, thành phố Sài Gòn, mà suốt thời thơ ấu tôi chỉ được nghe qua lời kể của mẹ và biết nơi ấy ba tôi đang chiến đấu…
2. “Ôi, ta đang đi đi giữa rừng hoa/ hay ta đi giữa rừng cờ”.
Câu hát của nhạc sĩ Xuân Hồng trong ca khúc “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” khiến tôi nhớ về sắc đỏ rực rỡ và đầy mê hoặc của hoa gạo trong những ngày tháng 4/1975.
Không biết có phải cây cỏ cũng linh cảm được niềm vui, mà tháng 4 năm ấy, cây gạo cổ thụ bên bờ Hồ Gươm nằm mé đường Đinh Tiên Hoàng, nghe nói đã mấy trăm năm tuổi, gốc còn chi chít vết mảnh bom, rocket cứa từ năm 1972 trong trận “Điện Biên Phủ trên không”, hoa nở đỏ rực một góc trời, như báo tin vui.
Cũng nghe nói, suốt những năm Mỹ mang bom đánh Hà Nội, cây gạo này im lìm không ra hoa, chỉ lác đác vài nụ rồi âm thầm rụng.
Mà không chỉ cây gạo Hồ Gươm hoa nở sớm, những hàng cây hoa gạo dọc những con đường ngoại thành Hà Nội cùng bừng lên sắc đỏ rực rỡ như màu cờ in trên nền trời xanh trong, cứ kéo thành vệt dài bất tận, như những hàng cờ đỏ dài mãi xuôi về phương Nam, vào tận Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, và xuống tận Mũi Cà Mau, như nối Bắc Nam liền một dải…
Cây cũng cảm được niềm vui đại thắng, cảm được niềm hạnh phúc hân hoan của hòa bình, thống nhất, mà cùng bung thả sắc màu đỏ tuyệt đẹp hòa vào chung niềm vui của cả đất nước.
Và cái màu hoa gạo của Hà Nội, của cả quãng đường thiên lý dọc dài Bắc Nam, trong mắt tôi hình như đã theo vào TP. Hồ Chí Minh trong những ngày tháng Tư hàng năm.
Sài Gòn không có mùa hoa gạo, nhưng những ngày tháng Tư, đi qua các con phố trung tâm, hàng mấy chục tòa cao ốc lộng lẫy, tôi luôn mang cảm giác thấp thoáng màu hoa gạo năm ấy, khi nhìn những lá cờ đỏ sao vàng tung bay kiêu hãnh trong gió.
Những lá cờ đỏ, những cánh hoa gạo năm xưa ở Hồ Gươm Hà Nội như đang đậu lại Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, để không chỉ là mừng kỷ niệm ngày chiến thắng mà còn là những chứng nhân đặc biệt về sự đổi thay của thành phố từ tháng 4/1975, ngày càng đẹp, càng tỏa sáng.
3. Có một nỗi đam mê khó diễn tả trong những ngày tháng tư này, không thể không hát vang những ca khúc rạo rực niềm vui đi cùng năm tháng.
Đó, chắc chắn phải là “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà, sáng tác ngay đêm 30/4/1975: "Hội toàn thắng náo nức đất nước/ Ta muốn bay lên say ngắm sông núi hiên ngang/ Ta muốn reo vang hát ca muôn đời Việt Nam/ Tổ quốc anh hùng”;
Đó là “Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh” của nhạc sĩ Xuân Hồng: “Bao năm vẫn đợi chờ mà niềm vui nay đến bất ngờ/ Ngày đi như trong đêm mơ, tuổi lớn rồi mà như ngây thơ…”. Đây là một trong những ca khúc hay nhất viết về ngày vui độc lập của dân tộc, những ca từ như được chắt ra từ trái tim người dân Việt Nam. Hạnh phúc biết bao khi hòa bình, thống nhất - ước mơ ngàn đời cha ông nay thành hiện thực.
Và không thể không hân hoan cất lên “Tiếng hát từ thành phố mang tên Người”: “Thành phố Hồ Chí Minh, ngời ngời rực sáng tương lai, trong mỗi trái tim, trong mỗi ước mơ, trong mỗi cuộc đời ta luôn nhớ Bác”. Tiếng hát được nhà báo Đăng Trung soạn lời, nhạc sĩ Cao Việt Bách phổ nhạc, 3 ngày sau giải phóng 30/4/1975.
Và không thể không ngất ngây say đắm với “Mùa xuân đầu tiên” của nhạc sĩ Văn Cao, sáng tác vào mùa xuân 1976: "Từ đây người biết quê người, từ đây người biết thương người, từ đây người biết yêu người…”. Mỗi khi giai điệu valse tuyệt đẹp vang lên là lòng người lại bồi hồi như trong mùa xuân mới; từ năm 2001, ca khúc này đã được dùng như bản nhạc “hiệu” mùa xuân khắp trong Nam ngoài Bắc.
Vâng, mùa xuân mơ ước ấy đã đến và ở lại cùng dân tộc!.
