Tìm giải pháp phòng chống hạn hán ở châu Phi

Các dự báo về biến đổi khí hậu cho thấy những thay đổi về nhiệt độ và lượng mưa cực đoan, đặc biệt là không giảm phát thải. Một số khu vực của Châu Phi được dự báo sẽ ẩm ướt hơn trong khi những vùng khác khô hạn hơn. Các đợt khô hạn kéo dài, đặc biệt là ở các vùng bán khô hạn và khô hạn, có thể gây ra những tác động nghiêm trọng, nhất là khi mọi người không chuẩn bị sẵn sàng.

Hạn hán có thể tác động trên phạm vi rộng đối với dân số bị ảnh hưởng. Việc giảm khả năng cung cấp nước - thường đi kèm với nhiệt độ cao - có thể làm tăng nguy cơ ô nhiễm, gây mất nước và dẫn đến việc không có nước sử dụng và không thể duy trì các biện pháp vệ sinh.

Hạn hán có thể tác động đến cây trồng và vật nuôi không có sức đề kháng, gây suy dinh dưỡng và mất an ninh lương thực. Thiệt hại nông nghiệp gây tác động kinh tế và có thể tiếp tục ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, bạo lực trên cơ sở giới và nghèo đói.

Những thay đổi đối với môi trường và hành vi của con người do hạn hán gây ra cũng có thể dẫn đến khả năng tiếp xúc nhiều hơn với các sinh vật gây bệnh. Nó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và bùng phát dịch bệnh. Các bệnh lây lan qua thực phẩm, nước, côn trùng và các động vật khác đều có thể bùng phát trong thời gian hạn hán và thường chồng chéo lên nhau.

Việc hiểu và quản lý các yếu tố rủi ro đã biết đối với các đợt bùng phát này và cách hạn hán có thể làm chúng trầm trọng hơn là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm trong thời gian hạn hán.

Dưới đây là một số bệnh có liên quan đến hạn hán

Bệnh truyền qua thực phẩm

Trong thời gian hạn hán, có thể có những thay đổi về loại thực phẩm có thể tiếp cận được, vì có ít nước hơn để sản xuất và chế biến thực phẩm. Mất an ninh lương thực có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch. Một số loại thực phẩm có thể khan hiếm hơn và không thể giảm ô nhiễm thực phẩm bằng các phương pháp axit hóa truyền thống như nước cốt chanh, sữa đông, me và giấm.

Mất an ninh lương thực có thể dẫn đến sự phụ thuộc ngày càng tăng vào những người bán hàng rong ven đường. Các nhà cung cấp thực phẩm thường liên quan đến sự bùng phát dịch bệnh do thực phẩm gây ra vì các tiêu chuẩn vệ sinh có thể rất khác nhau và thường được quản lý kém. Nhiên liệu nấu ăn, đặc biệt là củi, có thể bị thiếu hụt, vì vậy nhiều người có thể ăn thức ăn nguội, sống hoặc không hâm nóng lại, làm tăng nguy cơ ô nhiễm.

Các bệnh truyền qua thực phẩm có liên quan đến hạn hán bao gồm dịch tả, kiết lỵ, khuẩn salmonella và viêm gan A và E. Nhưng bất kỳ mầm bệnh truyền qua thực phẩm nào cũng có thể là nguy cơ trong thời kỳ khan hiếm nước.

Bệnh truyền qua nước

Tác động của hạn hán đối với nguồn nước cũng ảnh hưởng đến mầm bệnh truyền qua nước. Nó có thể thay đổi môi trường và hành vi của con người theo cách làm tăng rủi ro lây truyền, tương tự như các bệnh truyền qua thực phẩm.

Trong thời gian nguồn nước hạn chế, mầm bệnh có thể tập trung nhiều hơn trong môi trường, đặc biệt khi nhiệt độ cao hơn phù hợp với sự phát triển của nó. Các hành vi sử dụng nước rủi ro có thể gia tăng. Mọi người có thể sử dụng các nguồn nước mà họ thường tránh và giảm rửa tay.

Các bệnh truyền qua nước liên quan đến hạn hán bao gồm dịch tả, kiết lỵ, thương hàn và bệnh tiêu chảy do virus Rota.

Bệnh do véc tơ truyền

Các địa điểm sinh sản của các vật trung gian như muỗi có thể bị giảm trong thời gian hạn hán vì có ít nước ngầm hơn cho con cái đẻ trứng. Nhưng các khu vực mới có thể được tạo ra. Hạn hán có thể dẫn đến sự gia tăng lượng nước uống được do dự trữ hoặc phân phối viện trợ nước cho các hộ gia đình từ chính phủ hoặc các tổ chức phi chính phủ. Nếu các thùng chứa nước mở, điều này có thể tạo ra nơi sinh sản véc tơ lý tưởng. Các thùng chứa mở cũng có thể khiến nơi sinh sản của véc tơ đến gần hộ gia đình hơn.

Những thay đổi về nhiệt độ và nước có thể ảnh hưởng đến sự sống sót của trứng và ấu trùng cũng như sự lây truyền vật chủ trung gian hoặc động vật, giúp mầm bệnh tồn tại lâu hơn. Nhiệt độ cao hơn có thể ảnh hưởng đến véc tơ, chủ yếu là tần suất đốt và thời điểm cho ăn, làm thay đổi đường truyền.

Các bệnh do véc tơ truyền có liên quan đến hạn hán bao gồm vi rút West Nile, viêm não Saint Louis, sốt Thung lũng Rift, chikungunya (virus lây truyền bởi muỗi) và sốt xuất huyết.

Bệnh lây từ động vật sang người

Bệnh Zoonotic là những bệnh có thể truyền từ động vật sang người. Sự khan hiếm nước làm tăng áp lực lên các nguồn nước, do đó nước được sử dụng cho nhiều mục đích và có thể được dùng chung cho gia súc, động vật hoang dã và con người. Sự tương tác giữa con người, gia súc và động vật hoang dã tăng lên, làm tăng cơ hội tiếp xúc và truyền bệnh.

Các vấn đề về cung cấp lương thực và tổn thất trong nông nghiệp cũng có thể làm tăng sự phụ thuộc vào thịt thú rừng để làm thực phẩm, đây có thể là nguy cơ lan truyền dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người.

Các ví dụ gần đây về bệnh lan truyền từ động vật sang người bao gồm virus Nipah, Ebola và bệnh thủy đậu (gần đây được đổi tên thành mpox).

Giải pháp đề phòng

Ở cấp độ cá nhân, giáo dục về rủi ro bệnh tật là rất quan trọng. Điều này sẽ cho phép mọi người đưa ra những lựa chọn sáng suốt để bảo vệ sức khỏe của họ với khả năng tốt nhất của họ. Nước sử dụng tại các hộ gia đình nên được che kín, đồng thời nên đảm bảo tốt nhất vệ sinh cá nhân và vệ sinh thực phẩm.

Để ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh liên quan đến hạn hán, cần phải giải quyết tình trạng dễ bị tổn thương trước đó (nghèo đói, hay vấn đề về tiếp cận với nước, giáo dục). Nguyên nhân bùng phát dịch bệnh không phải là hạn hán, thay vào đó là cách xã hội ứng phó với những điều kiện khô hạn này.

Cần quản lý tài nguyên nước tốt hơn ở cấp khu vực và quốc tế, coi các nguồn nước lớn là tài nguyên chung cho tất cả mọi người. Các nhà chức trách cần phải hành động để hỗ trợ giải quyết hạn hán. Điều này bao gồm việc cung cấp nước sạch để ngăn chặn việc sử dụng các nguồn nước kém chất lượng, viện trợ nông nghiệp và lương thực để giảm thiểu tình trạng mất nước và suy dinh dưỡng.

Mai Đan