Đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Trong nước - Ngày đăng : 15:50, 14/11/2022
Thảo luận góp ý về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), về nội dung thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, theo Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn), Luật hiện hành đã quy định ngoài Tòa án Nhân dân, có Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai và dự thảo luật sửa theo hướng là bỏ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND. Đại biểu đưa ra 5 lý do đề nghị cân nhắc đối với nội dung sửa đổi này.
Thứ nhất, theo Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, kể từ khi thành lập nước đến nay, mặc dù, trải qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung, song pháp luật nước ta luôn giao cho UBND là một trong những cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai. Bởi vì đây là cơ quan có chức năng quản lý Nhà nước về đất đai, cho nên việc thu thập hồ sơ, tài liệu liên quan đến nguồn gốc đất, liên quan đến quá trình sử dụng đất rất thuận lợi, do các hồ sơ, tài liệu này đều đang được lưu giữ tại cơ quan hành chính.
Thứ hai, không phải là không có lý khi pháp luật giao cho UBND chỉ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đối với loại đất mà không có một trong những giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất. Mặc dù, không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất nhưng với vai trò là cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương thì UBND có điều kiện thuận lợi để nắm được nguồn gốc lịch sử đất đai, nắm được quá trình mâu thuẫn, tranh chấp của các bên, cho nên cũng thuận lợi trong quá trình giải quyết.
Hiện nay, pháp luật đang đồng thời giao thẩm quyền giải quyết tranh chấp cho tòa án đối với cả loại đất này, tức là đất không có giấy tờ, nhưng sau khi thụ lý hồ sơ, Tòa án đều phải có văn bản đề nghị UBND cung cấp hồ sơ, tài liệu mới có căn cứ giải quyết, cho nên thời gian giải quyết sẽ bị kéo dài hơn.
Thứ ba, việc sửa đổi Luật, phải trên cơ sở kết quả tổng kết thực tiễn. Tuy nhiên, nghiên cứu báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành Luật và các tài liệu trong hồ sơ dự án Luật, không có thông tin về lý do tại sao lại bỏ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của UBND, cũng như không có bất cứ số liệu nào thống kê về số liệu mà Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết tranh chấp đất từ khi Luật có hiệu lực đến nay. Theo đại biểu, báo cáo của Bộ TN&MT chỉ mới thống kê được số lượng vụ việc tranh chấp do Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết là 1.922 vụ, còn toàn bộ số liệu thống kê về số lượng vụ tranh chấp hơn 700 vụ UBND cấp huyện giải quyết chưa có thông tin. Do vậy, đại biểu cho rằng, căn cứ thực tiễn cho việc đề xuất sửa đổi quy định này vẫn đang còn thiếu, chưa có căn cứ.
Thứ tư, pháp luật hiện hành đang giao cho 2 cơ quan cùng có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai, đó là Tòa án Nhân dân và UBND. Việc quy định như vậy nhằm tạo điều kiện cho người dân có thêm được sự lựa chọn cơ quan giải quyết việc tranh chấp của mình, trong đó, cơ chế giải quyết thông qua UBND thủ tục đơn giản hơn, người dân không phải nộp lệ phí. Dự thảo đã sửa theo hướng bỏ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của UBND là đã thu hẹp bớt quyền lựa chọn của người dân, đã bỏ đi một cơ chế giải quyết có tính linh hoạt và có tính ưu việt riêng.
Thứ năm, thực tế giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay của người dân cũng đang được giao cho nhiều cơ quan trong hệ thống chính trị cùng vào cuộc và còn rất áp lực. Nếu dự thảo giao hết việc này cho tòa án và bổ sung thêm trọng tài thương mại được giải quyết một số vụ việc phát sinh từ hoạt động thương mại như Điều 235 thì khả năng đảm đương của các cơ quan này như thế nào cũng chưa được báo cáo đánh giá tác động đề cập. Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến nhưng cơ quan soạn thảo vẫn giữ quan điểm, không có thêm thông tin giải trình.
“Từ những lý do nêu trên, chúng tôi đề nghị tiếp tục giữ quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND như quy định của pháp luật hiện hành để tạo điều kiện cho người dân có thêm sự lựa chọn về cơ chế giải quyết tranh chấp của mình.” - Đại biểu đoàn Bắc Kạn bày tỏ ý kiến.
Tuy nhiên, trái với quan điểm của đại biểu Nguyễn Thị Thủy, đại biểu Lê Xuân Thân đoàn Khánh Hòa đã tranh luận về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai. Đại biểu phân tích, giải quyết tranh chấp không phải là việc của cơ quan hành chính, mà thuộc cơ quan Tư pháp: cơ quan xét xử, tòa án, trọng tài.
Việc giải quyết tranh chấp của UBND các cấp là không lớn và không cần thiết. Đại biểu cho rằng, cần bỏ thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của UBND các cấp, giao hết công tác này cho cơ quan tư pháp, cơ quan xét xử. Đại biểu cho rằng, quy định giao việc giải quyết tranh chấp đất đai về đầu mối tòa án là đúng theo tinh thần của Hiến pháp 2013. Đại biểu cho rằng, quy định như vậy rất đúng, rất phù hợp.
Ngoài ra, đại biểu Lê Xuân Thân cho rằng, các đại biểu đưa ra nhiều quan điểm khác nhau thì sẽ giúp cơ quan soạn thảo cân nhắc, rà soát kỹ hơn về nội dung này và tin tưởng cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu, chỉnh lý theo phù hợp nhất.