Ngành công nghiệp thuốc lá gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong hàng năm. Trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong là do hút thuốc lá thụ động. Ngành công nghiệp thuốc lá còn góp phần làm gia tăng tình trạng phá rừng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Mỗi năm, khoảng 3,5 triệu ha đất bị phá để trồng thuốc lá và 600 triệu cây bị chặt để lấy gỗ sấy nguyên liệu thuốc, 22 tỷ tấn nước được sử dụng. Việc phá rừng cũng dẫn đến suy thoái đất và làm giảm khả năng hỗ trợ các cây trồng khác của đất.

Bên cạnh đó, một nghiên cứu chỉ ra rằng ngành công nghiệp thuốc lá cùng với cháy rừng hằng năm thải ra 84 triệu tấn khí CO2 trong bầu không khí và thải ra lượng khí độc hại cao gấp 10 lần so với các loại nhiên liệu, tương đương với 20% lượng CO2 mà ngành hàng không thương mại thải ra mỗi năm, góp phần làm gia tăng sự nóng lên toàn cầu và gây hiệu ứng nhà kính. Các sản phẩm như thuốc lá điếu, thuốc lá không khói và thuốc lá điện tử cũng góp phần vào việc tích tụ ô nhiễm nhựa. Đầu lọc thuốc lá chứa vi nhựa và là loại ô nhiễm nhựa cao thứ hai trên thế giới.

Ở Việt Nam, hàng năm có khoảng 1,4% diện tích rừng bị phá để sản xuất thuốc lá. Những nơi trồng nhiều cây thuốc lá thường có tình trạng đất trở nên bạc màu, cằn cỗi... đặc biệt là những nơi trồng thuốc lá ở vùng đồi dốc. Trung bình mỗi vụ trồng thuốc lá dài 3 tháng, người nông dân phải sử dụng 16 loại thuốc trừ sâu và nhiều loại phân bón hóa học. Những hóa chất này làm ô nhiễm đất, không khí và nguồn nước của một vùng lớn khi mà chúng bị rửa trôi theo nước mưa. Về lâu dài, việc sử dụng nhiều hóa chất sẽ làm đất bị xói mòn, ảnh hưởng xấu đến môi trường và những nông dân trồng thuốc dễ bị mắc các bệnh, liên quan đến việc sử dụng hóa chất.

Quá trình sản xuất thuốc lá tạo ra lượng chất thải rất lớn, trong đó ngoài những chất hữu cơ thông thường như bụi than, giấy vụn... và nhiều chất độc khác có trong bụi thuốc lá và môi trường không khí tại nơi sản xuất và khu vực lân cận, bao gồm chất dầu, chất dẻo và amoniac, etylen, glycol, nicotin... Trong khi đó, ở nước ta vẫn còn nhiều nhà máy sản xuất thuốc lá nằm trong các khu vực đông dân cư. Mặc dù doanh nghiệp đã chú ý giảm thiểu ô nhiễm như lắp đặt các hệ thống thiết bị hút gió, thông gió, song hoạt động của các nhà máy này vẫn ảnh hưởng xấu đến môi trường sống và sức khỏe người dân địa phương.

Trong khói thuốc lá có 4.000 chất hóa học, phần lớn lá các chất độc hại, trong đó hơn 40 chất là tác nhân gây ung thư. Khi hút thuốc, các chất nguy hại đó đều được thải vào không khí, gây ô nhiễm môi trường. Tại Việt Nam, Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, mỗi năm chúng ta có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá và nếu không có biện pháp kịp thời, đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên tới 70.000 người (gấp gần 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ tại nước ta mỗi năm).

Tuy nhiên, điều này hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu mọi người thực hiện nghiêm theo những quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Thiết lập môi trường không có khói thuốc lá đã được chứng minh là cách tiếp cận đơn giản, hiệu quả để dự phòng phơi nhiễm và tác hại liên quan đến thuốc lá. Do vậy, chung tay xây dựng môi trường không khói thuốc lá là biện pháp hiệu quả để bảo vệ mọi người và môi trường.

Hoàng Ngân