Thúc đẩy doanh nghiệp tham gia tiến trình phát thải ròng bằng "0"

Sau gần một năm kể từ tuyên bố cam kết đạt Phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đã và đang tích cực triển khai các công tác cập nhật chính sách, chiến lược quốc gia trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) và giảm phát thải khí nhà kính (KNK).

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Thắng, Viện trưởng Viện Khoa học KTTV&BĐKH, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050 đặt mục tiêu: Chủ động thích ứng hiệu quả, giảm mức độ dễ bị tổn thương, tổn thất và thiệt hại do biến đổi khí hậu; giảm phát thải khí nhà kính theo mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, hệ thống khí hậu trái đất; tận dụng cơ hội từ ứng phó biến đổi khí hậu đóng góp tích cực và trách nhiệm với cộng đồng quốc tế trong bảo vệ để chuyển dịch mô hình tăng trưởng, nâng cao sức chống chịu và cạnh tranh của nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này cần sự quyết tâm rất lớn từ tất cả các Bộ, ngành, địa phương và đặc biệt là khu vực tư nhân.

Thực tế cho thấy, tại Việt Nam, mới chỉ có một phần doanh nghiệp doanh nghiệp lớn cùng số ít doanh nghiệp nhỏ và vừa hưởng ứng tham gia thực hiện mục tiêu Net-Zero. Theo ông Đặng Hoài Nam, Phó Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh TP Hồ Chí Minh, phần lớn khối doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang đứng ngoài cuộc, trong khi khối này chiếm tới 96,7% số lượng doanh nghiệp trên cả nước. Đây chính là đối tượng cần được hỗ trợ để thúc đẩy thực hiện giảm phát thải khí nhà kính trong thời gian tới.

Cơ hội đến chính từ thách thức đối với doanh nghiệp. Trong bối cảnh thế giới cùng thực hiện các cam kết quốc tế, doanh nghiệp sẽ có thể tiếp cận các nguồn tài chính xanh, công nghệ tiên tiến cùng các giải pháp đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, cải tiến, đổi mới mô hình sản xuất và nâng cao uy tín thương hiệu. Đây chính là tiền đề cho phát triển bền vững. Các doanh nghiệp cần chủ động thúc đẩy các sáng kiến để thực hiện mục tiêu Net-Zero, ưu tiên sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, sử dụng năng lượng tái tạo và giảm phát thải ra môi trường. Khi đó, lợi ích thấy rõ là chi phí tiêu thụ điện năng giảm; giảm nhiệt độ cho nhà xưởng, công trình; nâng cao uy tín bảo và bảo vệ môi trường của doanh nghiệp và góp phần cung cấp thêm năng lượng cho điện lưới quốc gia khi không dùng hết.

Hiện nay, Liên minh Hành động vì khí hậu Việt Nam (Vietnam Coalition for Climate Action - VCCA) đã được thành lập để thúc đẩy mô hình hợp tác cùng có lợi giữa các đối tác “Công - Tư và Người dân”. Vai trò của liên minh đã được Ủy ban Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (UNFCCC) thừa nhận và chấp thuận để thực hiện chiến dịch “Net to Zero” tại Việt Nam. Thành viên VCCA gồm nhóm các tổ chức phi chính phủ, nhóm doanh nghiệp, nhóm Viện nghiên cứu và Trường đại học cùng một số đơn vị khác. Theo bà Phạm Thị Cẩm Nhung, Quản lý Chương trình Khí hậu và Năng lượng, WWF – Việt Nam/đại diện VCCA, doanh nghiệp là động lực của nền kinh tế và cũng là nguồn phát thải KNK chủ yếu. Họ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển dịch hướng tới nền kinh tế các-bon thấp. Nhận diện được điều này, VCCA không chỉ dừng lại ở việc vận động Chính phủ hướng tới nền kinh tế các-bon thấp. Các thành viên trong mạng lưới còn chia sẻ tầm nhìn về phát triển bền vững cũng như hỗ trợ các đối tác thành phố, tổ chức tài chính, cơ sở giáo dục và đặc biệt là các doanh nghiệp nâng cao năng lực, xây dựng chiến lược và thực hiện hành động hướng tới mục tiêu Net-zero.

Chia sẻ kinh nghiệm về việc tham gia tiến trình Net-Zero, ông Daisuke Hori, Tổng giám đốc ESPON Việt Nam cho biết, Tập đoàn ESPON đã đề ra lộ trình giảm phát thải đến năm 2030 và năm 2050, tập trung vào 4 vấn đề: Giảm dấu chân các-bon trong các hoạt động sản xuất và vận hành; làm mới sản phẩm, tái sử dụng và tái chế vật liệu; giảm nhẹ tác động của khách hàng tới môi trường bằng cách làm ra các snr phẩm thân thiện môi trường; hợp tác sản xuất các vật liệu sinh thái. Rất nhiều nhà máy lớn của ESPON hiện đã chuyển đổi hoàn toàn sản xuất bằng năng lượng tái tạo. Việc có một kế hoạch với tầm nhìn dài hạn sẽ giúp doanh nghiệp định hướng các hoạt động một cách tập trung hơn.

Trong khuôn khổ hội thảo, đại diện WWF–Việt Nam đã giới thiệu Cẩm nang hướng dẫn Doanh nghiệp: Hướng tới một tương lai carbon thấp và phát thải ròng bằng “0”, do WWF–Việt Nam, EPSON Việt Nam và VCCI thực hiện. Cẩm nang đã chỉ ra vai trò của doanh nghiệp với biến đổi khí hậu; các nguyên tắc để doanh nghiệp hướng đến kinh tế xanh và bài học kinh nghiệm từ các doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Qua đó, khẳng định vai trò của khu vực tư nhân trong việc giải quyết các vấn đề khí hậu, cũng như đưa ra các khuyến nghị thiết thực nhằm giúp các doanh nghiệp đẩy nhanh lộ trình hướng đến nền kinh tế xanh, bền vững và giảm tác động đến môi trường.

Theo bà Phạm Thị Cẩm Nhung, những đóng góp tích cực của tất cả các bên liên quan sẽ là cơ sở để WWW-Việt Nam tiếp tục đóng góp cho quá trình kiến nghị chính sách để Việt Nam thực hiện cam kết Phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Khánh Ly