Lạng Sơn: Thủy điện Khánh Khê phớt lờ chỉ đạo của Chủ tịch tỉnh?

Theo phản ánh của người dân, lúc 9 giờ 40 phút sáng 26/7/2022, PV Báo TN&MT có mặt tại thủy điện Khánh Khê, xây dựng trên sông Kỳ Cùng, thuộc địa bàn 2 xã Bình Trung (Cao Lộc) và Khánh Khê (Văn Quan).

Ghi nhận tại đây cho thấy, cả khúc sông phía dưới đập thủy điện cạn trơ đáy, lộ rõ sỏi đá. Nước ở các van xả của thủy điện chảy nhỏ giọt, có dấu hiệu không đảm bảo dòng chảy tối thiểu theo quy định.

“Có gì lạ đâu anh, nhà máy thủy điện này tích cạn nước thường xuyên. Mùa này còn đỡ, mùa khô lòng sông lộ rõ toàn đá với sỏi. Chỉ khổ dân phía dưới thôi, vì thiếu nước tưới tiêu.” – một người dân xã Khánh Khê (xin giấu tên) cho biết.

Để làm rõ vấn đề này, PV đã làm việc với Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn Nguyễn Đình Đại. Sau khi xem clip và hình ảnh PV cung cấp, ông Đại cho biết sẽ chỉ đạo bộ phận chuyên môn kiểm tra, làm rõ và khẳng định sẽ xử lý nghiêm.

Liên quan đến thủy điện Khánh Khê, tháng 4/2022, ngành chức năng tỉnh Lạng Sơn đã tiến hành kiểm tra và cũng phát hiện các vi phạm tại nhà máy này. Cụ thể: Theo Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Khánh Khê thì việc vận hành duy trì dòng chảy tối thiểu ở khu vực hạ du hồ chứa thủy điện Khánh Khê được thực hiện thông qua cửa van đập tràn; Theo Quyết định số 73/QĐ-BTNMT ngày 12/01/2022 của Bộ TN&MT, lưu lượng dòng chảy tối thiểu của nhà máy thủy điện Khánh Khê là 3,1m3/s.

Tuy nhiên, tại thời điểm kiểm tra các cánh van đều đóng (gồm: 4 van đập tràn 2 van xả trong nhà máy đều đóng); có một lượng nước nhỏ rò qua khe hở của van đập tràn chảy xuống hạ lưu đập. Do vậy, dòng chảy tối thiểu không đảm bảo lưu lượng 3,1m3/s, gây ảnh hưởng đến môi trường sinh thái khu vực hạ du nhà máy, ảnh hưởng đến việc cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất của công trình thủy lợi.

Theo ngành chức năng tỉnh Lạng Sơn, việc nhà máy thực hiện duy trì dòng chảy tối thiểu bằng việc xả nước qua 2 van xả đáy D=300mm lắp đặt trong nhà máy là không phù hợp với Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện đã được UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt (theo quy định trong Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Khánh Khê thì việc vận hành duy trì dòng chảy tối thiểu ở khu vực hạ du hồ chứa được thực hiện thông qua cửa van đập tràn).

Cũng theo ngành chức năng tỉnh Lạng Sơn, qua xem xét hồ sơ thiết kế thấy có sự sai khác giữa thực tế thi công và hồ sơ thiết kế (thực tế thi công lắp đặt 2 van xả đáy trong nhà máy, trong thiết kế không có).

Điều đáng nói, đây không phải lần đầu tiên nhà máy thủy điện Khánh Khê không chấp hành quy định về dòng chảy tối thiểu. Theo người dân địa phương, thủy điện này đã nhiều lần tích nước khiến khiến hạ lưu sông Kỳ Cùng cạn trơ đáy, ảnh hưởng đến nguồn thủy sinh cũng như việc tưới tiêu, sinh hoạt của người dân.

Tháng 4/2021, Báo điện tử TN&MT cũng đã có bài viết phản ánh về vi phạm của thủy điện Khánh Khê. Sau khi đăng tải, ngành chức năng tỉnh Lạng Sơn đã vào cuộc. Kết quả kiểm tra cho thấy, ngoài việc không đảm bảo quy định về dòng chảy tối thiểu, Công ty Cổ phần thủy điện Khánh Khê không xây dựng phương án cắm mốc giới hành lang bảo vệ hồ chứa thủy điện Khánh Khê theo quy định; Không lắp đặt thiết bị quan trắc, giám sát theo quy định tại Điều 16 Thông tư số 47/2017/TT-BTNMT, ngày 7/11/2017 quy định về giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước...

Rõ ràng, qua 2 cuộc kiểm tra vào tháng 4/2021 và tháng 4/2022, ngành chức năng đã phát hiện các vi phạm của nhà máy. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì, đến nay vẫn chưa thấy có biện pháp ngăn chặn, xử lý vi phạm quy định về dòng chảy tối thiểu?

Cũng liên quan đến vi phạm của nhà máy, trước đó, Văn phòng UBND tỉnh Lạng Sơn đã có văn bản số 1693/VP-KT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu, trong đó yêu cầu ngành chức năng của tỉnh thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc chấp hành quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Khánh Khê và các hồ chứa thủy điện khác trên địa bàn tỉnh theo quy định; kịp thời xử lý những vi phạm để bảo đảm việc duy trì dòng chảy tối thiểu ở khu vực hạ du, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và sản xuất của người dân khu vực hạ du…

Ông Hồ Tiến Thiệu cũng yêu cầu Công ty Cổ phần thủy điện Khánh Khê nghiêm túc thực hiện quy trình vận hành hồ chứa thủy điện được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm việc duy trì dòng chảy tối thiểu theo quy định;…

Thế nhưng những chỉ đạo này hiện vẫn còn nằm... trên giấy, bởi thực tế nhà máy này vẫn ngang nhiên vi phạm mà chưa được xử lý dứt điểm?. Phải chăng, ngoài sự thiếu quyết liệt, chưa mạnh tay của ngành chức năng, thủy điện Khánh Khê còn có sự “chống lưng” của ai đó nên vẫn ngang nhiên vi phạm hết lần này đến lần khác?

Báo điện tử TN&MT sẽ tiếp tục thông tin.

Hoàng Nghĩa