Giải quyết ô nhiễm biển - chìa khóa để phục hồi đại dương

Theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), lượng rác biển và rác thải nhựa đang gia tăng nhanh chóng. Nếu không có hành động có ý nghĩa, lượng phát thải nhựa vào các hệ sinh thái dưới nước dự kiến ​​sẽ tăng gần gấp 3 lần vào năm 2040.

Sau phiên họp toàn thể cấp cao, một hội đồng chuyên gia đã họp để thảo luận về vấn đề ô nhiễm môi trường biển, tập trung vào việc tìm ra các giải pháp.

Mức độ khẩn cấp của khủng hoảng ô nhiễm

Ô nhiễm làm chia cắt một số lĩnh vực và có mối liên hệ chặt chẽ với các cuộc khủng hoảng hành tinh khác về biến đổi khí hậu và mất đa dạng sinh học. Các chuyên gia cho rằng, chống ô nhiễm môi trường biển là một thách thức toàn cầu, cần một cách tiếp cận toàn cầu nếu muốn giảm thiểu nó.

Theo Ban tổ chức Hội nghị, ô nhiễm từ biển, bao gồm xả và tràn từ tàu thuyền và sự xuất hiện của các ngư cụ bị bỏ rơi, bị mất hoặc bị loại bỏ, tiếp tục là vấn đề đáng lo ngại, với chất dẻo và vi nhựa từ nhiều nguồn, nước thải không được xử lý và dòng chảy chất dinh dưỡng vẫn gây ô nhiễm đại dương.

Phát biểu tại Lisbon, Janis Searles Jones, Giám đốc điều hành của Ocean Conservancy, ở Portland, Oregon nhấn mạnh, sự sống dưới nước là điều cần thiết cho sự sống trên mặt nước và việc giảm lượng nhựa sử dụng một lần và hành động nhanh hơn là cấp thiết.

Bên lề Hội nghị, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã vinh danh vận động viên lướt sóng lớn và 2 lần giữ kỷ lục Guinness thế giới, Maya Gabeira, Nhà vô địch về Đại dương và Tuổi trẻ.

Phát biểu tại một sự kiện ở SDG Media Zone - “Trao quyền cho tuổi trẻ vì Đại dương mà chúng ta cần” - vận động viên người Brazil này chia sẻ rằng, ngay cả ở điểm lướt sóng xa xôi nhất của cô - nơi cô chỉ có thể tiếp cận sau khi đi 55 giờ - cô thấy nhựa bao quanh mình khi cô đang bắt sóng.

“Thật là buồn khi bạn đang lướt sóng và thủy triều di chuyển và tất cả nhựa hướng về bạn và bạn đang cố gắng bỏ bất cứ thứ gì có thể vào túi để mang đến thùng rác tái chế, nhưng đó không phải là giải pháp”, Maya Gabeira chia sẻ.

Trao đổi với UN News, cô Gabeira nhắc lại tầm quan trọng của việc giáo dục bản thân và học cách giảm thiểu ô nhiễm - không chỉ bằng cách sử dụng ít nhựa hơn, mà còn bằng cách tận dụng vốn kiến thức của mình để thúc đẩy sự thay đổi mà mỗi người trong chúng ta đều có thể tạo ra sự khác biệt.

Tại sự kiện này, Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã nhắc lại cam kết tích hợp giáo dục đại dương vào chương trình giảng dạy quốc gia của tất cả các quốc gia thành viên vào năm 2025, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “xóa mù chữ” về đại dương.

Những thay đổi về mô hình tiêu dùng cần thiết

Theo dữ liệu gần đây nhất của UNEP, lượng nhựa trong đại dương vào khoảng 75-199 triệu tấn.

Sự gia tăng dân số, những thay đổi trong cách tiêu dùng và các kiểu hành vi khác và khả năng tiếp cận thị trường lớn hơn dẫn đến việc phát sinh chất thải cao hơn, trong khi nguồn lực và năng lực kỹ thuật để quản lý chất thải hợp lý còn hạn chế ở một số quốc gia quyết định rằng họ có nhu cầu chi tiêu công cấp bách hơn.

Các chuyên gia cảnh báo, tất cả những thách thức ô nhiễm này đòi hỏi sự hợp tác và chia sẻ kiến ​​thức quốc gia và khu vực giữa nhiều bên liên quan.

Mối quan tâm lớn của các nhà bảo vệ môi trường là những gì xảy ra trong quá trình phân hủy nhựa trong đại dương, chủ yếu ở dạng vi nhựa - những mảnh nhựa nhỏ có đường kính dưới 5 mm - và các chất phụ gia hóa học, gây độc hại và nguy hiểm cho sức khỏe con người và động vật hoang dã, cũng như hệ sinh thái.

Đối với nhà thiết kế thời trang và Đại sứ thiện chí của UNESCO, ông Oskar Metsavaht, thời trang cũng là một cách thay đổi thái độ và hành vi chống ô nhiễm nhựa đại dương, giống như bất kỳ loại hình nghệ thuật nào khác, như điện ảnh và âm nhạc.

Theo ông Metsavaht, giới trẻ không chỉ cần đặt câu hỏi về vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa đại dương, mà còn cần thay đổi hành vi của họ về chủ nghĩa tiêu dùng và sử dụng thiên nhiên, bảo tồn và phát triển bền vững đại dương và rừng.

Ông Metsavaht kết luận: “Các loại vải mới, vật liệu mới và công nghệ mới cần được sản xuất hoặc thực hiện một cách bền vững - chúng ta vẫn cần tìm ra giải pháp để tránh vi nhựa trong thời trang”.

Một trong những kết quả mong đợi của Hội nghị Đại dương Liên Hợp Quốc và Thập kỷ Khoa học Đại dương vì sự Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc là xác định các hành động đổi mới và dựa trên nền tảng khoa học để vượt qua những thách thức trong việc đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững 14 (SDG 14), bao gồm ngăn ngừa, giảm thiểu và loại bỏ rác thải nhựa đại dương.

Mai Đan