Hà Tĩnh: Nước không phải là tài nguyên vô hạn cần được sử dụng tiết kiệm

Nguy cơ được dự báo trước

Đại diện của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Tĩnh cho biết: Biến đổi khí hậu do ấm lên của trái đất dễ dàng nhận thấy sự thay đổi phân phối lượng mưa, gây những tác động nhất định đến đặc điểm tài nguyên nước. Những năm gần đây, quy luật thời tiết đã có nhiều biến đổi khác thường, nắng nóng kéo dài và lượng mưa rất ít.

Mặc dù được đánh giá là địa phương có trữ lượng nguồn nước đứng đầu cả nước nhưng rất nhiều người dân Hà Tĩnh vẫn chịu cảnh “đói nước sạch”, không thể mua nổi nước phục vụ cho sinh hoạt hằng ngày. Tại một số địa phương như huyện Kỳ Anh, thị xã Hồng Lĩnh, phía nam huyện Cẩm xuyên, các xã Đức Quang, Đức Thủy, Đức Trung (huyện Đức Thọ), các xã Song Lộc, Trường Lộc, Vượng Lộc (huyện Can Lộc) đang phải đau đầu tìm lời giải cho “bài toán nước sạch” nhiều năm nay.

Với dung tích chứa 775 triệu m3 nước, hồ Ngàn Trươi có dung tích lớn gấp hơn 2 lần hồ Kẻ Gỗ, là hồ chứa lớn thứ 3 của cả nước (Ảnh: Xuân Hoàn)

Ở xã Thạch Trị, huyện Thạch Hà, nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm mặn buộc người dân phải bỏ số tiền lớn mua nước sạch đóng thùng về để sử dụng. Trong khi đó, chính quyền ở một số vùng thuộc huyện Kỳ Anh, Đức Thọ và huyện Can Lộc cho biết, khan hiến nước sạch nên người dân phải tích trữ nước mưa để ăn, nước từ các giếng khơi nhiễm phèn, ao hồ để tắm giặt.

Việc thiếu hụt nguồn nước ở các địa phương có nhiều nguyên nhân. Khách quan là do những tác động từ biến đổi khí hậu, bên cạnh vấn đề ý thức chấp hành pháp luật về tài nguyên nước của người dân chưa cao. Còn nhiều tổ chức, cá nhân sử dụng tài nguyên nước một cách lãng phí, chưa hiệu quả; tình trạng hành nghề khoan nước dưới đất trái phép còn diễn ra phức tạp, khó kiểm soát; việc xả thải ra môi trường gây ô nhiễm nguồn nước đang diễn ra nhiều nơi…

Ông Nguyễn Hồng Quang, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Tĩnh, nhấn mạnh: “Hầu hết người dân đang nghĩ nước là một nguồn tài nguyên vô hạn và thoải mái sử dụng. Chính quan niệm sai lầm đó dẫn đến sự lãng phí trong sử dụng nguồn nước”.

Theo ông Nguyễn Hồng Quang : “Nước là tài nguyên vô cùng quý giá nhưng sự lãng phí nước đang diễn ra đối với cả nước sạch và nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Việc xả nước ồ ạt và không có kế hoạch đã dẫn đến những khó khăn trong điều phối nước, khiến tình trạng thiếu nước ngày một nghiêm trọng hơn”.

Cần đẩy mạnh công tác bảo vệ nguồn nước

Ngoài nguyên nhân khách quan do biến đổi khí hậu, những tác động của con người như khai thác quá mức, sử dụng lãng phí, gây ô nhiễm nguồn nước là vấn đề không thể chủ quan trước nguy cơ suy kiệt nguồn nước hiện nay. Do vậy, muốn phát triển bền vững nguồn nước, điều đầu tiên là phải nâng cao nhận thức của các đơn vị khai thác cũng như của người dân trong việc khai thác và sử dụng nguồn nước.

Ông Phan Lam Sơn- Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh, cho biết : “Góp phần quản lý bền vững nguồn tài nguyên nước, trong những năm qua đơn vị đã tăng cường công tác đôn đốc, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng phải xin cấp giấy phép hoạt động tài nguyên nước thực hiện lập hồ sơ cấp giấy phép theo quy định. Thông qua hoạt động cấp phép đã cơ bản kiểm soát được chất lượng, số lượng nguồn nước sử dụng, chất lượng nguồn nước tiếp nhận nước thải nhằm bảo vệ nguồn nước”.

Hiện nay, trên địa bàn Hà Tĩnh có 43 cơ sở được cấp phép khai thác nước mặt với tổng công suất xấp xỉ 161 ngàn m³/ ngày đêm; 118 giấy phép khai thác nước dưới đất (nước ngầm) với quy mô khai thác 7.630 m³/ngày, chủ yếu phục vụ sản xuất, chăn nuôi và dịch vụ tại các vùng chưa được cấp nước sinh hoạt tập trung.

Bên cạnh đó, Hà Tĩnh cũng hết sức quan tâm việc xả nước thải vào nguồn nước. Được biết, từ năm 2013 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh đã cấp 210 giấy phép xả nước thải, trong đó 131 giấy phép còn hiệu lực và 79 giấy phép hết hiệu lực.

Theo ý kiến của đại diện của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh, quản lý bền vững nguồn tài nguyên nước là một yếu tố quan trọng cho sự phát triển đời sống kinh tế - xã hội. Bảo vệ môi trường, hạn chế những tác động xấu của biến đổi khí hậu và cùng chung tay gìn giữ, tiết kiệm nguồn nước là giải pháp hiệu quả đảm bảo việc quản lý, phát triển bền vững nguồn nước hiện nay.

Ngoài ra, bảo vệ và khai thác nguồn nước một cách bền vững, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý để tránh sự lãng phí và thất thoát xảy ra. Muốn giải quyết bài toán nước sạch hiện nay, cần phải có quá trình nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các vấn đề một cách kỹ lưỡng.

Thống kê từ Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh, số lượng hồ chứa trên địa bàn là 478 hồ chứa với tổng dung tích chứa trên 1,63 tỉ m³. Đặc biệt, Hà Tĩnh có tiềm năng nước dưới đất khoảng gần 7 triệu m³/ngày.

Đức Cảnh