Phú Yên: Ai chịu trách nhiệm xử lý phục hồi môi trường sau nạn khai thác đất trái phép?

Hố tử thần do khai thác đất

Vừa đến con đường rẽ vào khu phố Long Bình, Long Đức thuộc thị trấn Chí Thạnh, chúng tôi đã thấy một vạt núi có dấu hiệu đã khai thác đất nhiều năm trước đây. Đi tiếp vào sâu bên trong con đường bê tông, phóng viên chứng kiến khoảng chừng 5 mỏ đất có dấu hiệu khai thác. 

Hỏi thăm người dân sinh sống tại hai khu phố Long Bình và Long Đức thì được biết những mỏ đất này hiện nay đã bị tạm dừng khai thác đất do chính quyền và cơ quan chức năng huyện Tuy An và UBND thị trấn Chí Thạnh vào cuộc kiểm tra gay gắt, ngăn chặn và phạt hành chính những người tham gia khai thác đất trái phép, nên bây giờ tình trạng lấy đất tại đây đã tạm ngừng hoạt động được gần một tháng nay.

Có mặt tại hiện trường các điểm mỏ đất, chúng tôi không khỏi bàng hoàng, bất ngờ trước quy mô khai thác đất trái phép tại khu phố Long Bình và Long Đức lớn như vậy. Toàn bộ những mỏ đất ở đây đều có diện tích hàng ngàn mét vuông, nằm ở khu vực đồi núi Bà và có nguy cơ sạt lở cao trong mùa mưa bão. Thậm chí có mỏ đất xen lẫn đá cũng bị bửa ra thành mảnh nhỏ hay bị san bằng làm đất nền nằm ngổn ngang tại hiện trường

Khu vực đồi núi Bà gần sát mặt đường chỉ cần một trận mưa lớn là lượng đất, đá, sỏi trên núi tràn xuống mặt đường bê tông khu phố Long Bình, Long Đức, làm ảnh hưởng đến việc giao thông đi lại của người dân sinh sống tại hai khu phố trên.

Điều đáng nói là những mỏ đất này tất thảy đều là khai thác đất trái phép. Nghiêm trọng hơn là sau khi khai thác đất thì tàn tích của nó để lại quá kinh hoàng, những "hố tử" thần tạo thành hố sâu nguy hiểm cho tính mạng con người và gia súc khi đi vào khu vực khai thác đất. Sự nan giải hơn hết là ai sẽ phải chịu trách nhiệm về việc phục hồi môi trường, trả lại hiện trạng khu đất an toàn để những hố đất tử thần không còn gây nguy hiểm cho người và gia súc.

Phục hồi môi trường là vấn đề cấp thiết

Trong vai người đi mua đất san lấp, chúng tôi gặp một người đàn ông cao tuổi, ông là người tham gia vào việc khai thác và bán đất lậu cho doanh nghiệp và những người có nhu cầu mua đất san lấp từ chính mảnh đất của gia đình ông được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại khu vực núi Bà.

Ông kể rằng, do UBND thị trấn Chí Thạnh và Phòng TN&MT và Công an huyện Tuy An vào cuộc kiểm tra gay gắt nên ông đã tạm dừng việc khai thác đất bán cho doanh nghiệp và người cần mua đất san lấp gần một tháng rồi. Bản thân ông bị xử phạt vi phạm hành chính và cam kết không tái phạm việc khai thác đất nữa nên bây giờ mua đất để san lấp hiếm lắm, không có mà bán. Có 5 mỏ đất tại Long Bình và Long Đức khai thác nhiều năm nay, bây giờ tạm ngừng hết rồi không ai còn dám làm nữa.

Ông Nguyễn Minh Quang, Chủ tịch UBND thị trấn Chí Thạnh cho biết: UBND thị trấn tham gia cùng Tổ công tác của huyện Tuy An, tiến hành truy quét nạn khai thác đất trái phép tại khu phố Long Bình và Long Đức. Hiện nay trên địa bàn huyện Tuy An và thị trấn Chí Thạnh chưa có mỏ đất nào được cấp phép khai thác phục vụ công trình xây dựng nên các doanh nghiệp mua lại đất đồi của người dân rồi cùng nhau khai thác vào ban đêm hay thứ 7, chủ nhật, nên việc kiểm tra thường xuyên rất khó khăn vì lực lượng cán bộ thiếu. Sau khi tiến hành kiểm tra yêu cầu các doanh nghiệp và người dân cam kết không vi phạm, còn kết quả như thế nào để có biện pháp xử lý vi phạm hành chính thì chờ cơ quan chức năng huyện Tuy An.

Trao đổi thêm với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Vinh, Phó trưởng Phòng phụ trách Phòng TN&MT huyện Tuy An thông tin thêm: Trước mắt, Tổ công tác lập biên bản vi phạm, yêu cầu các đối tượng tạm dừng và cam kết không tái phạm hành vi và tính khối lượng đất khai thác trái phép của các đối tượng vi phạm. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra chưa có vì rất khó xác định khối lượng đất trên xe chở đất khi bắt quả tang với khai thác đất thực tế.

Việc khai thác đất trái phép tại khu phố Long Bình và Long Đức đã diễn ra nhiều năm nay, nếu như UBND thị trấn Chí Thạnh, UBND huyện Tuy An vào cuộc sâu sát, quyết liệt hơn ngay từ đầu thì hệ quả để lại của nạn khai thác đất trái phép không kinh hoàng như bây giờ và gây thất thoát tài nguyên quốc gia.  Khi phóng viên hỏi về hướng xử lý việc phục hồi môi trường sau khai thác đất trái phép của các đối tượng như thế nào thì vẫn chưa nhận được câu trả lời trọn vẹn.

Thiết nghĩ, làm thế nào để xóa được những hố đất tử thần, làm cho những khu đất đồi núi Bà trở lại trạng thái an toàn là vấn đề cấp thiết và nan giải mà UBND huyện Tuy An và UBND thị trấn Chí Thành sớm tìm hướng giải quyết nhanh chóng trong thời điểm này.

Mỹ Bình