Chống ngập úng đô thị Quảng Ngãi: Cần những giải pháp nào?

Mưa lớn là …ngập

Trận ngập lịch sử ở TP Quảng Ngãi cuối năm 2021 và gần đây nhất là ngập do đợt mưa lớn vào cuối tháng 3, đầu tháng 4/2022 đã làm ngập nhiều khu vực. Theo Sở Xây dựng Quảng Ngãi, theo quy hoạch thoát nước, trung tâm TP Quảng Ngãi có 5 lưu vực chính, trong đó, lưu vực 2 phía nam đường Hùng Vương chiếm phần lớn. Đợt mưa lũ lịch sử tháng 10/2021, lưu vực 2 thoát nước ra sông Bàu Giang, lưu lượng 250m3/s, sông Bàu Giang không tải nổi. Mực nước sông Bàu Giang dâng cao, tràn qua TP qua đường Trường Chinh. Mực mước thoát ra thấp hơn mực nước sông nên làm kéo dài thời gian ngập úng, gây áp lực tiêu cực lên toàn hệ thống thoát nước, cộng với mưa lớn không ngớt nên đã gây ngập trên diện rộng

Một nguyên nhân khác là do hạ tầng thoát nước hiện có chưa đồng bộ, tính kết nối chưa cao. Hạ tầng thoát nước đô thị được đầu tư từ năm 2000 trở về trước, chưa lường hết khả năng thiên tai, biến đổi khí hậu, đầu tư không đồng bộ nên không phù hợp với diễn biến của thời tiết hiện nay.

Về nguyên nhân chủ quan, theo Sở Xây dựng Quảng Ngãi, ở đây còn có trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc nạo vét các tuyến thoát nước hiện hữu trong khu vực nội thành. Một số tuyến kết nối với hồ điều hòa Nghĩa Chánh và Bàu Cả chưa được nạo vét, khơi thông, ảnh hưởng thoát nước nội thành TP Quảng Ngãi.

Lãnh đạo UBND TP Quảng Ngãi thừa nhận, vấn đề phát triển đô thị TP Quảng Ngãi đang gặp những bất cập, thách thức, trong đó có tình trạng ngập úng cục bộ còn xảy ra ở nhiều khu vực, nhất là khu vực phía nam thành phố.

Tìm giải pháp chống ngập

Ông Nguyễn Biện Như Sơn, Phụ trách Phòng Khoáng sản - Tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi đề xuất: Cải tạo sông Bàu Giang rất phù hợp, dòng sông lượn lờ, khả năng thoát nước những năm gần đây giảm rất nhiều, khơi thông các cống. Nạo vét nâng khả năng thoát nước. Thực tế cho thấy, lưu vực thoát nước phía Nam sông Bàu Giang có đến 12 điểm ngập và thực tế lượng nước đổ về sông Bàu Giang lớn nhưng hiện tại việc thoát nước gặp khó khăn. Do đó, giải pháp căn cơ phải cắt một phần lưu vực thoát nước của TP. Quảng Ngãi đổ thẳng ra sông Bàu Giang, để lượng nước không tập trung vào khu đô thị Ngọc Bảo Viên. Từ đó sẽ giảm thiểu tình trạng ngập.

Theo ông Hà Hoàng Việt Phương- Chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi, hiện nay đang triển khai thực hiện lập quy hoạch điều chỉnh đồ án quy hoạch phân khu trung tâm TP Quảng Ngãi tỷ lệ 1/2000. “Trong quá trình lập quy hoạch điều chỉnh thành phố sẽ chỉ đạo kiểm tra, rà soát tổng thể để có giải pháp quy hoạch điều chỉnh, bổ sung các tuyến thoát nước chính cần thiết, kết nối đồng bộ hệ thống thoát nước chung của đô thị trung tâm”, ông Phương cho biết.

Theo chính quyền TP Quảng Ngãi, địa phương đã và sẽ triển khai nhiều giải pháp chống ngập như: Quy hoạch đường ống cống chủ yếu là bổ sung, cải tạo, nối thông các tuyến cống; Quy hoạch, bố trí mới 1 hồ điều phía Nam nhằm thu chứa nước tạm thời; đồng thời quy hoạch, bố trí trạm bơm cưỡng bức tại các vị trí dọc sông Bàu Giang…

Bên cạnh ưu tiên bố trí nguồn kinh phí đầu tư xây dựng các tuyến thoát nước đối với các vị trí thường xuyên ngập, thành phố cũng sẽ lập kế hoạch đầu tư các tuyến trục tiêu thoát nước chính của nội thị kết nối đồng bộ với hệ thống thoát nước của các khu dân cư, khu đô thị trên địa bàn; đầu tư tăng tỷ lệ diện tích cây xanh, không gian mặt nước trong không gian đô thị; phối hợp đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành các dự án thoát nước có liên quan như: dự án Kênh tiêu, thoát nước Từ Ty (đoạn qua phường Quảng Phú).

Mặt khác, triển khai thực hiện công tác nạo vét duy tu, bảo dưỡng các hồ điều hoà; kiểm tra, rà soát và tháo dỡ đối với các công trình xây lấn chiếm, vật che chắn, cầu cống tạm dọc các kênh, sông Bàu Giang...để khơi thông dòng chảy. Khai thông mở rộng các dòng chảy hiện hữu, gắn kết các khu vực trũng thấp, tăng cường công viên cây xanh cảnh quan dọc sông tạo thành hệ thống mặt nước, cây xanh liên hoàn trong đô thị.

Trước mắt, triển khai thực hiện các giải pháp kỹ thuật, tạm thời để giảm thời gian ngập nước cục bộ tại các khu vực dân cư hiện hữu rút ngắn tối đa thời gian ngập cục bộ để ổn định đời sống người dân. Trong kế hoạch dài hạn, cần đầu tư xây dựng theo thứ tự ưu tiên hợp lý các công trình đầu mối thoát nước như: Đê, kè, nạo vét sông Bàu Giang, trạm bơm, cống tiêu, hồ điều hoà phía Nam, các trục tiêu thoát nước chính của đô thị; tranh thủ, huy động các nguồn lực khác (vốn vay WB, ODA, vốn ngoài ngân sách…) để từng bước đầu tư hoàn chỉnh hệ thống thoát nước, góp phần giảm thiểu tình trạng ngập do mưa tại đô thị.

Võ Hà