Quốc hội thảo luận về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội

Các đại biểu Quốc hội tại Tổ 6 thảo luận chiều 4/1. Ảnh: quochoi.vn

Chính sách hỗ trợ, phát triển là rất cần thiết trong lúc này

Theo Tờ trình của Chính phủ, mục tiêu của chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là góp phần khôi phục nhanh chuỗi sản xuất, cung ứng, lao động, thúc đẩy các động lực tăng trưởng, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng bình quân 6,5 - 7%/năm giai đoạn 2021-2025, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn trong trung và dài hạn.

Đồng thời, phục hồi, phát triển nhanh sản xuất kinh doanh, nhất là ngành, lĩnh vực quan trọng, tiết giảm chi phí, hỗ trợ dòng tiền, bảo đảm tính chủ động, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân trên cơ sở thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch. Bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân, người lao động, nhất là người nghèo, người yếu thế, đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh, góp phần giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại một cuộc thảo luận tổ. Ảnh: quochoi.vn

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhận định, việc phấn đấu để phục hồi, tăng trưởng, hỗ trợ phát triển rất quan trọng. Chính vì thế, việc có chính sách hỗ trợ, phát triển là điều rất cần thiết trong lúc này. Theo Chủ tịch nước, nhiều quốc gia đã tăng chi ngân sách để hỗ trợ phục hồi kinh tế, chính vì vậy phải chấp nhận tăng nợ công, thâm hụt ngân sách tăng trong tầm kiểm soát.

Chủ tịch nước cho rằng, việc hỗ trợ tài khóa và tiền tệ để phát triển trong lúc khó khăn này là cần thiết nhưng nền tảng là phải giữ kinh tế vĩ mô, nhất là chỉ tiêu lạm phát.

Cũng theo Chủ tịch nước, những hỗ trợ cho người lao động và các khu vực bị ảnh hưởng cần khẩn trương, quyết liệt thực hiện để đến được tay người dân, doanh nghiệp, tiến hành tháo gỡ ngay những vướng mắc trong quá trình thực hiện. Đồng thời cần thiết kế lại cơ chế khuyến khích và thủ tục tiếp nhận gói hỗ trợ tài khóa, tiền tệ, tín dụng cho doanh nghiệp, người dân, để có thể tiếp cận một cách nhanh nhất, thuận tiện nhất, chống tham ô, lãng phí tốt nhất.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng khẳng định, trong quá trình thực hiện gói tài khóa, tiền tệ phát triển kinh tế phải nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế, vừa có mục tiêu tăng trưởng bảo đảm chất lượng, năng suất lao động với tinh thần tự cường, áp dụng những giải pháp chuyển đổi số sử dụng công nghệ tốt hơn, mạnh hơn, đặc biệt là vấn đề lao động, việc làm, đào tạo nghề phải được giải quyết tổng thể, cụ thể.

Chủ tịch nước đề nghị bổ sung nhóm giải pháp làm tăng hiệu quả sử dụng ngân sách Nhà nước, bảo đảm thu ngân sách nhà nước bền vững hơn; tăng tính minh bạch, công bằng, tăng vai trò điều tiết công cụ thuế.

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết, các đại biểu Quốc hội Tổ số 6 gồm Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh: Hà Giang, Hậu Giang, Phú Thọ, Thái Bình, Quảng Trị, Đồng Tháp và Đắk Lắk bày nhất trí cao với sự cần thiết thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội nhằm cụ thể hóa Kết luận số 20-KL/TW ngày 16/10/2021 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, các Nghị quyết của Quốc hội và phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Theo Đại biểu Quốc hội Vũ Tuấn Anh, Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ, đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, ảnh hưởng lên mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội. Mặc dù Đảng, Nhà nước ta thời gian qua đã đưa ra các chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, nhưng những chính sách trỗ trợ này vẫn mang tính ngắn hạn. Do vậy, để đảm bảo giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn trong trung và dài hạn, việc dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội như Chính phủ đề xuất là cẩn thiết.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu tại thảo luận tổ. Ảnh: quochoi.vn

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, cũng cho rằng, thời gian qua, đại dịch COVID-19 đã tác động lên kinh tế-xã hội của nước ta rất nặng nề. Kinh tế nước ta rơi vào tình trạng hết sức khó khăn. Do vậy, làm sao để vực dậy, phục hồi nền kinh tế đã trở thành mối quan tâm của toàn hệ thống chính trị; việc thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới là cần thiết. Tuy nhiên cần đảm bảo được tính công bằng nhất định khi triển khai các chính sách, giải pháp hỗ trợ giữa các địa phương; giữa các ngành, lĩnh vực chịu ảnh hưởng của đại dịch.

Về các nhóm giải pháp chủ yếu, các đại biểu Quốc hội trong tổ cơ bản đồng tình với các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm mà Chính phủ đề xuất, tuy nhiên để nghị Chính phủ bổ sung thêm lộ trình thực hiện cụ thể. Liên quan đến nhóm giải pháp hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, các đại biểu cho rằng, Chính phủ cần quan tâm đến các chính sách hỗ trợ đầu ra cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, tránh ùn ứ các sản phẩm nông nghiệp như thời gian vừa qua, gây thiệt hại cho nền kinh tế. Đồng thời, đề nghị nghiên cứu rà soát các loại sản phẩm hàng hóa, dịch vụ bị ảnh hưởng nặng do đại dịch COVID-19 để xem xét giảm thuế; nghiên cứu các chính sách hoàn thuế cho người tiêu dùng. Cùng với đó là cần làm rõ hơn tính khả thi của các giải pháp tiền tệ và có đánh giá tác động cụ thể hơn về các giải pháp này.

Các giải pháp trong Dự thảo khá tổng thể, toàn diện

Tham gia thảo luận từ điểm cầu tỉnh Lâm Đồng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội khóa XV tỉnh Lâm Đồng Trần Đình Văn khẳng định, các giải pháp tài khoá, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được đưa vào dự thảo Nghị quyết khá tổng thể, toàn diện, đầy đủ từ quan điểm, mục tiêu, các giải pháp, phương án huy động nguồn lực, thí điểm cơ chế đặc thù, tổ chức thực hiện và giám sát. Do tính chất cấp bách của tình hình thực tiễn, đòi hỏi nội dung các cơ chế đặc thù trong dự thảo Nghị quyết cần được quy định cụ thể, rõ ràng, bảo đảm thi hành được ngay, không phải “chờ” văn bản hướng dẫn thi hành.

Đại biểu Trần Đình Văn cho rằng, về các giải pháp tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (Điều 3 của dự thảo Nghị quyết), đề nghị Chính phủ cần xác định nhu cầu kinh tế từ doanh nghiệp, người dân, việc làm, lao động để đưa ra khung chính sách cho phù hợp hơn; cần lượng hóa, đánh giá tác động thêm về lạm phát và cần có sự phối hợp tốt hơn nữa giữa giải pháp “tài khóa” với giải pháp “tiền tệ”.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội khóa XV tỉnh Lâm Đồng Trần Đình Văn phát biểu trong phiên thảo luận tại tổ.

Đối với giải pháp tài khóa quy định tại khoản 1, Điều 3, đại biểu Trần Đình Văn nhận định, còn có nhiều điểm chưa hợp lý khi quy định mức giảm thuế giá trị gia tăng (điểm a, khoản 1 của Điều 3). Cụ thể, mức giảm có thể thấp hơn nữa, việc giảm từ 10% xuống còn 9% là chưa thực sự phù hợp, Chính phủ cần có sự đánh giá lại ở điểm này. Điều kiện giảm đối với nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% là thiếu chính xác bởi vì nhiều ngành dịch vụ ngân hàng hiện nay không áp dụng mức 10%.

Do đó, đại biểu Trần Đình Văn đề nghị, cân nhắc mở rộng phạm vi và tăng mức giảm, đặc biệt, giảm thuế giá trị gia tăng mạnh hơn cho ngành dịch vụ, mặt hàng thiết yếu. Bởi vì, làm được điều này, chúng ta vừa kích thích thị trường, vừa hỗ trợ cho cả cung - cầu, mang lại giá trị cho xã hội rất tốt. Hơn nữa, đây cũng là giải pháp dễ thực hiện hơn so với giải pháp khác.

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Đình Văn nhận định, chính sách tài khóa cần xác định rõ đối tượng được ưu tiên vào thời điểm nhất định. Ở giai đoạn hiện tại, tập trung cho y tế và phát triển kết cấu hạ tầng là nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể, chi cho phòng, chống dịch là điều kiện tiên quyết để phục hồi kinh tế và do đó là khoản chi tất yếu. Tuy nhiên, chi cho phòng, chống dịch cần tính thêm khoản chi cho mua vắc-xin (tới đây không còn được viện trợ) và mua thuốc chữa trị COVID-19. Khoản chi này nên tách riêng thành một điểm riêng, không nên nằm trong quy định về chi đầu tư phát triển. Cùng với đó, cần phải tiến tới xã hội hóa tiêm vaccine và điều trị Covid để giảm gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước, đồng thời, phải chủ trương xem Covid là một bệnh đặc hữu, từ đó, cho phép sự vào cuộc của y tế tư nhân.

Đồng thời, đây là thời điểm vàng cho đầu tư vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là kết cấu hạ tầng thiết yếu như giao thông vận tải. Tận dụng lưu lượng đi lại của khách du lịch và người dân ít, nên tạo đột phá trong kết cấu hạ tầng. Với định hướng đó, cần xác định tăng đầu tư công tập trung cho phát triển kết cấu hạ tầng, từ đó, có thể tạo ra công ăn việc làm, tạo ra dịch vụ cho xã hội, cuối cùng, sẽ đạt được đáp ứng mục tiêu kích cầu.

Với những vấn đề đặt ra hiện nay đối với chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, cùng với những kinh nghiệm quốc tế, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Tạo cho rằng, các chính sách cần tập trung hướng đến làm thế nào để hồi phục và phát triển nền kinh tế một cách bền vững trong bối cảnh “sống chung với COVID-19”, điều này phù hợp với chiến lược mới của Chính phủ là “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” thay vì chiến lược “Zero COVID-19”.

Đồng thời, do dư địa chính sách dần thu hẹp, các chính sách mới cần đưa ra các giải pháp cụ thể hóa, cũng như nguồn lực ưu tiên đến khu vực doanh nghiệp, tạo điều kiện cho khu vực doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong đại dịch, tạo điều kiện để thu hút thị trường lao động, hỗ trợ an sinh xã hội (thông qua doanh nghiệp), đảm bảo ổn định cuộc sống cho người lao động.

Về quy mô của các chính sách hỗ trợ được ban hành, đại biểu Nguyễn Tạo cho rằng, theo Tờ trình của Chính phủ, tổng quy mô hỗ trợ của Chương trình gồm hỗ trợ tài khóa 291.000 tỷ đồng, hỗ trợ tiền tệ khoảng 46.000 tỷ đồng, hỗ trợ qua các quỹ khác 10.000 tỷ đồng và một số giải pháp hỗ trợ dự kiến triển khai… nhưng chưa được tính toán cụ thể. Đại biểu đề nghị đánh giá tác động cụ thể hơn, đánh giá khả năng hấp thụ của nền kinh tế với các chính sách, đánh giá nhiều chiều việc thực hiện các chính sách nêu trên đến tăng trưởng kinh tế, cân đối vĩ mô, lạm phát, nợ xấu, ở đây chưa thể hiện được tác động đến lạm phát cụ thể; chưa có đánh giá đối với tình hình nợ xấu trong thời gian tới, vì vậy cần tính toán kỹ dư địa chính sách trong thời gian triển khai Chương trình và trong cả giai đoạn 2021-2025 để làm rõ khả năng ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và an ninh tài chính quốc gia.

Lưu Nguyên Sơn