Ô nhiễm do khai thác mỏ ở xã Việt Dân (Đông Triều - Quảng Ninh): Người dân nơm nớp lo... mất đường đi

Dân bức xúc

Khi biết có phóng viên đến tìm hiểu việc khai thác đất trên địa bàn, nhiều hộ dân xóm Ba Nhà đã tới gặp để trình bày bức xúc của mình. Ông Nguyễn Đức Nhị phản ánh: “Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền tiến hành khai thác đất sét ở hồ đập Gốc và tại một số khu vực thuộc diện tích ruộng, đất thổ cư của người dân (bắt đầu khai thác, vận chuyển từ năm 2019). Từ khi Công ty khai thác đất, người dân trong xóm Ba Nhà sống “nơm nớp” lo sợ chẳng bao lâu con đường đi vào xóm sẽ bị sạt lở. Nguyên nhân do Công ty khai thác khoét sâu vào chân đường, nhiều đoạn bị sạt nứt và có thể bị mất hẳn đường đi nếu cứ để tình trạng khai thác như hiện nay. Người dân đã ý kiến nhiều với trưởng xóm, thôn và chính quyền địa phương… Còn đại diện Công ty cho biết, họ được quyền khai thác trong phạm vi đã được cấp phép. Hiện Công ty đã mua ruộng, đất thổ cư của một số gia đình, còn một số gia đình khác nhất quyết không bán vì nhiều đời gia đình họ sinh sống ở đây”.

Các xe vận chuyển đất làm rơi vãi, bụi bặm ảnh hưởng môi trường

Đại diện các hộ dân xóm Ba Nhà, ông Nguyễn Văn Tuyên, Trưởng xóm, bức xúc: “Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị đơn vị khai thác, chính quyền về việc khai thác gây ảnh hưởng trực tiếp đến các hộ trong xóm. Không hiểu sao, Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền được cấp phép khai thác vào sát đường đi, đất thổ cư của các hộ dân và nhiều nhà trên đồi gây nguy cơ sạt lở đất, bị mất nhà”.

Ông Tuyên cho biết thêm: “Những gia đình kiên quyết không bán ruộng, đất thì bị các đối tượng lạ mặt đến tận nhà dọa nạt… Nếu chính quyền không vào cuộc, cứ để tình trạng khai thác đất mãi như hiện nay thì cả xóm Ba Nhà sẽ mất đường đi và bị cô lập như sống trên “ốc đảo”. Việc khai thác đất của Công ty Thanh Tuyền cũng gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân sống quanh đây khi máy móc thường xuyên hoạt động từ 5h sáng hàng ngày. Đó là chưa kể các xe chuyên chở làm vương vãi đất khi di chuyển, bụi bặm gây ô nhiễm môi trường… Người dân đề nghị các cấp chính quyền xem xét lại việc cấp phép cho Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền để không ảnh hưởng đến đời sống người dân và việc quy hoạch không vào diện tích đất thổ cư của các gia đình”.

Cần xem xét lại việc quy hoạch và cấp phép mỏ?

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, ngày 14/6/2013, UBND tỉnh Quảng Ninh cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền để thực hiện Dự án đầu tư khu khai thác đất sét làm nguyên liệu sản xuất gạch, ngói tại xã Việt Dân, huyện Đông Triều.

Đến ngày 10/9/2013, UBND tỉnh Quảng Ninh cấp Giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty trên, cho phép Công ty khai thác sét bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ sét gạch, ngói Bình Việt, xã Việt Dân, huyện Đông Triều để làm nguyên liệu sản xuất cho nhà máy sản xuất ngói lợp cao cấp tại xã Kim Sơn, huyện Đông Triều của Công ty. Trong Giấy phép, UBND tỉnh Quảng Ninh yêu cầu Công ty Thanh Tuyền phải tiến hành hoạt động khai thác sét gạch, ngói theo đúng tọa độ, diện tích, mức sâu, trữ lượng, công suất và thiết kế mỏ được phê duyệt; thường xuyên thực hiện việc kiểm soát các khu vực khai thác, chế biến, các công trình phụ trợ và các khu vực khác có liên quan; bảo vệ tài nguyên khoáng sản; bảo đảm an toàn, trật tự mỏ theo quy định của pháp luật. Trường hợp có dấu hiệu không đảm bảo an toàn, Công ty phải dừng ngay hoạt động khai thác, chế biến; đồng thời có biện pháp khắc phục kịp thời và báo cáo ngay bằng văn bản cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngày 5/7/2018, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định cho Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền thuê 20.600,8m2 đất (đợt 1) để khai thác sét làm nguyên liệu sản xuất gạch, ngói. Thời gian khai thác 10 năm (kể từ ngày được UBND tỉnh cho thuê đất đến ngày 30/9/2028); thời gian đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường 9 tháng, từ 1/10/2028 - 30/6/2029.

Người dân xóm Ba Nhà phản ánh việc khai thác đất đang làm nứt đường đi

Liên quan đến những phản ánh này, ông Nguyễn Ngọc Tiên, Chủ tịch UBND xã Việt Dân xác nhận với PV Báo TN&MT: “Mỏ đất Bình Việt tại xóm Ba Nhà đã được cấp phép và đầy đủ các thủ tục pháp lý. Nhưng không hiểu sao việc cấp mỏ khai thác của tỉnh Quảng Ninh lại quy hoạch vào đất thổ cư sinh sống nhiều đời của các hộ gia đình và việc thu hồi đất có liên quan đến khoảng 28 hộ. Xã cũng bức xúc về việc Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền khai thác đất sát chân đường đi, có thể làm ảnh hưởng và sạt mất đường. Trước sự việc trên, xã đã yêu cầu Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền có giải pháp khắc phục, đổ đất cạp vào chân đường. Xã thường xuyên có ý kiến với chính quyền các cấp thị xã Đông Triều và tỉnh Quảng Ninh xem xét lại cấp phép diện tích khai thác của Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền để ổn định tình hình địa phương, không làm ảnh hưởng đời sống, sinh hoạt của người dân”.

Trao đổi với phóng viên, ông Đỗ Xuân Quang, Phó Trưởng phòng Tài nguyên nước, Khoáng sản và Biến đổi khí hậu (Sở TN&MT Quảng Ninh) cho biết: Việc quy hoạch và tham mưu cho các cấp để cấp phép khai thác mỏ, theo quy định không thuộc vùng cấm (Đất an ninh - quốc phòng, quân sự, văn hóa)... Diện tích đất khai thác mỏ giao và cho doanh nghiệp thuê đất không nằm trong diện Nhà nước thu hồi đất, nên doanh nghiệp phải thỏa thuận với dân, nếu người dân không đồng thuận thì doanh nghiệp không thể triển khai được. Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền, hiện đang khai thác sét tại mỏ sét gạch ngói Bình Việt (gần 3ha) đây là diện tích doanh nghiệp đã thỏa thuận được với dân...

“Doanh nghiệp thỏa thuận, mua được diện tích đất của người dân đến đâu thì được giao đất khai thác đến đó. Trong quá trình khai thác, nếu nảy sinh các vấn đề: Môi trường, ảnh hưởng đời sống, sinh hoạt... người dân, thì chính quyền cơ sở phải có trách nhiệm báo cáo các cơ quan, ban, ngành của tỉnh để có giải pháp” - ông Đỗ Xuân Quang nói.

Việc người dân xóm Ba Nhà phản ánh việc Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền khai thác mỏ làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt và nguy cơ mất đường đi, chính quyền các cấp tỉnh Quảng Ninh cần nhanh chóng vào cuộc, làm rõ, có giải pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của dân.

Bài và ảnh: Kiên Cường