Đề xuất gói hỗ trợ lên tới 843 nghìn tỷ đồng

TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế , thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính- tiền tệ Quốc gia

Đáng lưu ý, TS. Cấn Văn Lực và nhóm nghiên cứu đã đề xuất gói hỗ trợ lên tới 843.845 tỷ đồng, chiếm 10,38% GDP (giá trị công bố). Trong số này, chính sách tài khóa chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ cấu với 8,34%, tương đương 678.395 tỷ đồng; chính sách tiền tệ 65.000 tỷ đồng (chiếm 0,8%), chính sách an sinh xã hội là 12.800 tỷ đồng và chính sách khác là 37,650 tỷ đồng…

Để thực hiện gói hỗ trợ này, nhóm nghiên cứu đã có những tính toán cụ thể về nguồn lực huy động. Trong đó, khoản huy động lớn nhất sẽ là phát hành trái phiếu Chính phủ với 220.060 tỷ đồng. Về điều kiện thực hiện, theo ông Lực, cần đáp ứng quan điểm, mục tiêu và tiêu chí hỗ trợ đã nêu, triển khai nhanh chóng và có tính đến năng lực thực hiện tại các đơn vị, địa phương. Đồng thời phải hết sức quan tâm tháo gỡ các rào cản thể chế để tăng khả năng hấp thụ, mới đảm bảo các chính sách phát huy hiệu quả.

Bên cạnh việc phối hợp nhịp nhàng các chính sách, nhất là chính sách tài khóa và tiền tệ, ông Lực cho rằng, cần chấp nhận tăng nợ công, thâm hụt ngân sách, nghĩa vụ trả nợ và tín dụng trong tầm kiểm soát. Nhóm chuyên gia cũng đề nghị tăng bảo lãnh phát hành trái phiếu của Chính phủ cho Ngân hàng chính sách xã hội; có giải pháp tăng vốn cho các Ngân hàng thương mại.

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng cho rằng, phải gắn kết chương trình này thật chặt chẽ với chiến lược phòng, chống dịch; xây dựng lộ trình cụ thể để trung hòa các tác động của chính sách đã nêu trên; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế; cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh…

Còn dư địa cho gói hỗ trợ

Gửi tham luận tới diễn đàn, TS. Trương Văn Phước, nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho rằng, gói kích thích, hỗ trợ phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19 là hết sức cần thiết. “Việt Nam cần có một số gói hỗ trợ tài chính đủ lớn, đủ rộng và dài để giúp doanh nghiệp và người dân trong nhiều địa bàn và lĩnh vực có thể phục hồi được cả thể chất, tinh thần và năng lực kinh doanh sau cơn “bạo bệnh”.

Các đại biểu tham dự hội nghị lắng nghe ý kiến đóng góp từ các chuyên gia

Nhấn mạnh sự cần thiết việc tung các gói hỗ trợ, ông Phước cho biết dư địa điều hành chính sách tiền tệ vẫn còn. Cụ thể như mức lạm phát đến cuối tháng 10 năm nay vẫn thấp và có khả năng dưới 3% đến cuối năm 2021, có thể giảm lãi suất điều hành của NHNN ít nhất 1%, mở rộng và nới lỏng điều kiện cho vay tái chiết khấu, tái cấp vốn… Nhờ đó mà đưa lãi suất cho vay thương mại bình quân giảm xuống.

Về chính sách, đại biểu này kiến nghị Quốc Hội xem xét việc đặt ra mức lạm phát mục tiêu bình quân trong khoảng thời gian 3-5 năm. Không nhất thiết chính sách tiền tệ phải điều hành sao cho lạm phát hàng năm dưới mức mục tiêu (4%) như hiện nay. “Lạm phát trong khoảng 3-5 năm (dù có năm cao năm thấp) nhưng bình quân dưới mức 4% là được”, ông Phước nêu.

Ông Phước cũng cho rằng, với xu hướng lãi suất quốc tế đang tăng dần, nên việc vay nợ nước ngoài chưa thật phù hợp thì nguồn tài chính chủ yếu là vay nợ trong nước. Ông cũng nhấn mạnh trọng tâm của chính sách tài khóa cần linh hoạt trong không gian chính sách và phối hợp hiệu quả với chính sách tiền tệ.

Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý chính sách với Việt Nam

Đề cập về "Phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19: Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý chính sách với Việt Nam”, Ông Nguyễn Minh Cường, Ngân hàng Phát triển Châu Á tại Việt Nam cho biết, nhìn lại kinh nghiệm của các nước châu Á trong việc thực hiện chính sách tài khóa ứng phó với những tác động bất lợi từ đại dịch COVID-19, qua đó rút ra một số hàm ý chính sách cho Việt Nam, ông Nguyễn Minh đưa ra 5 nhóm giải pháp chủ yếu.

Ông Nguyễn Minh Cường, Ngân hàng Phát triển Châu Á tại Việt Nam

Thứ nhất, do khủng hoảng kinh tế - xã hội lần này xuất phát từ dịch bệnh  COVID-19 mà không phải xuất phát từ khủng hoảng kinh tế - tài chính, do vậy, về phương diện lý luận cũng như thực tiễn, để xử lý triệt để thì các giải pháp chuyên môn đối với y tế vẫn mang tính chất quyết định và chủ yếu, còn chính sách kinh tế vĩ mô là các công cụ mang tính hỗ trợ.

Thứ hai, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; dư địa tài khóa được củng cố trong các năm gần đây, an toàn nợ công vẫn được đảm bảo. Trong ngắn hạn, Việt Nam có thể chấp nhận mức bội chi cao hơn và nợ công tăng trong giai đoạn 2021-2023 để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, về dài hạn hơn, khi nền kinh tế đã dần phục hồi, vai trò hỗ trợ của chính sách tài khóa cũng giảm dần, cần có các biện pháp mở rộng cơ sở thu, tăng cường quản lý thu và cải thiện hiệu quả chi ngân sách nhà nước để thiết lập lại kỷ luật tài khóa trong vòng 3-5 năm sau, đảm bảo các chỉ tiêu an toàn tài chính quốc gia trong giai đoạn 2021-2025.

Thứ ba, các gói hỗ trợ của Việt Nam nên ưu tiên cho các biện pháp ngắn hạn, như hỗ trợ cho người lao động, doanh nghiệp. Bởi biện pháp ngắn hạn sẽ tác động đến tiềm năng, sự phát triển của Việt Nam trong trung hạn và dài hạn.

Thứ tư, trong giai đoạn trung hạn và dài hạn, Việt Nam nên thúc đẩy giải ngân đầu tư công, tập trung vào phát triển hạ tầng xanh, chuyển đổi số...

Thứ năm, Việt Nam nên tăng cường vào hợp tác quốc tế, giữa các nước, các khu vực với nhau cũng như các tổ chức quốc tế.

Trước đó, phát biểu tại phiên khai mạc hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, “Để phục hồi, các nước đã tung ra nhiều gói giải pháp và tiền tệ tùy vào khả năng và nguồn lực mỗi nước. Với Việt Nam, để ứng phó chúng ta đã sử dụng linh hoạt các chính sách tài khóa, tiền tệ với tổng quy mô khoảng 4%/GDP (gói tài khóa 2,9% và gói tiền tệ 1,1%), thấp hơn so với các nước”.

Quốc hội cũng ban hành nhiều Nghị quyết về tài chính ngân sách, đầu tư công, tái cơ cấu nền kinh tế…là khuôn khổ cho phát triển kinh tế 5 năm; Chính phủ cũng ban hành Nghị quyết theo phương châm thích ứng an toàn và linh hoạt; xây dựng chương trình phục hồi tổng thể kinh tế xã hội, các gói tài chính. Vì vậy, vào cuối năm nay, Quốc hội sẽ tổ chức kỳ họp bất thường để quyết định các vấn đề quan trọng liên quan gói hỗ trợ, quốc kế, dân sinh. 

Theo Chủ tịch Quốc hội, diễn đàn lần này là cơ hội để hiến kế các giải pháp xây dựng gói hỗ trợ, với quy mô và liều lượng phù hợp, mục tiêu đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, vừa đáp ứng nhiệm vụ trước mắt, vừa đáp ứng yêu cầu dài hạn về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh. 

Khương Trung