Lần đầu tiên Việt Nam làm chủ công nghệ hấp khử trùng rác thải y tế

Nhu cầu cấp bách

Theo Báo cáo Hiện trạng môi trường quốc gia 2016 - 2020 của Bộ TN&MT, chỉ tính đến năm 2015, cả nước có 13.674 cơ sở y tế (không kể y tế các Bộ, ngành khác và y tế tư nhân), trong đó, cơ sở y tế khám chữa bệnh là 1.253 bệnh viện. Với số lượng các cơ sở y tế lớn như vậy, tổng lượng chất thải y tế (CTYT) phát sinh khoảng 23.925 tấn/năm. Hầu hết các cơ sở y tế nước ta đang sử dụng lò đốt để xử lý rác thải y tế nguy hại nhằm tiêu hủy chúng. Quá trình tiêu hủy rác thải y tế bằng công nghệ đốt bộc lộ nhiều nhược điểm, đó là gây ra chất thải thứ phát là dioxin và furan - đây là những độc tốc ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người và ô nhiễm môi trường.

Quy trình thu gom, xử lý chất thải y tế của Urenco

Nhằm tiến đến công nghệ sạch, không phát sinh khí ô nhiễm, đặc biệt là dioxin và thủy ngân, năm 2013, thông qua Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), Quỹ Bảo vệ môi trường toàn cầu (GEF) đã triển khai tại Việt Nam “Dự án trình diễn và thúc đẩy kỹ thuật phương thức tốt nhất giảm CTYT nhằm tránh phát thải những chất có chứa thủy ngân hay dioxin ra môi trường”. Đây là Dự án xử lý rác thải y tế bằng công nghệ hấp nhiệt ướt, được trình diễn và bàn giao vận hành thương mại tại Urenco 13. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng công nghệ của nước ngoài, chi phí bảo trì, bảo dưỡng, thay thế trang thiết bị nếu gặp sự cố rất cao gây ra không ít khó khăn cho doanh nghiệp.

Lò hấp chất thải y tế

Việc áp dụng các công nghệ không đốt hay công ngệ xử lý rác thải y tế bằng hấp sấy tiệt trùng không chỉ triệt tiêu chất thải thứ phát là khí thải, khói bụi, dioxin và furan phát sinh ra môi trường mà còn là bước xử lý rác thải hiệu quả nhằm mục đích tái chế, tái sử dụng chất thải trước khi chôn lấp phần còn lại mà không gây hại đến môi trường, phù hợp với xu hướng chung hiện nay trên thế giới.

Công nghệ không thua kém thế giới

Hệ thống gồm 1 nồi hấp theo thiết kế; 1 nồi hơi theo thiết kế; 1 tủ điều khiển nồi hấp; 1 tủ điều khiển nồi hơi (phần cứng và phần mềm điều khiển) và bộ quy trình công nghệ xử lý rác thải y tế hấp nhiệt ướt. Sản phẩm đã được Bộ TN&MT cho phép vận hành thử nghiệm theo Công văn số 6524/BTNMT-TCM ngày 18/11/2020. Qua quá trình chạy thử nghiệm tại Urenco13, các xét nghiệm mẫu chỉ thị vi sinh vật do Viện Vệ sinh dịch tễ TW - Bộ Y tế thực hiện đều cho kết quả đạt yêu cầu. Điều này chứng tỏ chất thải sau quá trình hấp nhiệt ướt không còn khả năng sống sót của các vi sinh vật, vi trùng, vi khuẩn có hại. Hiện tại đơn vị cũng đang duy trì lấy mẫu 01 lần/tuần theo quy định.

“Việc giải bài toán xử lý rác thải y tế đảm bảo chất lượng, hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường trở nên rất cấp thiết. Do đó, tôi đánh giá cao kết quả nghiên cứu, hợp tác của Urenco 13 xử lý rác thải y tế bằng công nghệ hấp nhiệt, không phát thải ô nhiễm. Tất cả các đơn vị Bộ TN&MT, Bộ Công Thương, Viện Dịch tễ Trung ương đều đã kiểm nghiệm đạt yêu cầu. Đây là một tín hiệu tốt cho các doanh nghiệp quan tâm đến công tác xử lý rác thải y tế thân thiện với môi trường”.

Ông Trần Văn Lượng

Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp môi trường Việt Nam

Ông Tống Việt Dũng - Phó Giám đốc Urenco 13 cho biết, quá trình nghiên cứu thiết kế, chế tạo và vận hành thử nghiệm hệ thống xử lý chất thải y tế lây nhiễm bằng phương pháp nhiệt hấp kéo dài gần 1 năm từ quý 1/2020 đến tháng 1/2021 hoàn thiện, được Bộ Công Thương phê duyệt nghiệm thu Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Sản phẩm đã được Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận, đồng thời xác định Urenco 13 là doanh nghiệp khoa học công nghệ để phát triển công nghệ đã nghiên cứu và hợp tác.

Chạy thử nghiệm hệ thống xử lý rác thải y tế bằng phương pháp hấp

Hệ thống có nhiều ưu điểm, chất lượng tương đương sản phẩm nhập khẩu của GK-MOSS Mỹ. Chất lượng rác thải xử lý vẫn như cũ nhưng thời gian xử lý rác rút ngắn xuống chỉ còn khoảng 80 - 85%, năng suất tăng lên khoảng 15 - 20% so với công nghệ của hãng hàng đầu thế giới về thiết bị hấp khử trùng chất thải y tế. Đặc biệt, hệ thống của nước ngoài trị giá gấp khoảng 4 lần so với hệ thống do đơn vị trong nước chế tạo.

“Hiện nay, hệ thống đã vận hành rất ổn định. Trong thời gian dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đã làm gia tăng lượng rác thải y tế, Bộ TN&MT đã cấp phép cho Urenco đưa hệ thống này vào xử lý rác thải y tế. Bộ TN&MT cũng đánh giá rất cao về mặt công nghệ” - ông Tống Việt Dũng cho biết.

Hệ thống xử lý rác thải y tế bằng phương pháp hấp nhiệt ướt đang vận hành thử nghiệm tại Urenco 13.

Ông Dũng cho biết thêm, hệ thống xử lý rác thải y tế bằng công nghệ hấp nhiệt ướt có thể đáp ứng nhu cầu cho các bệnh viện tự xử lý hay các mô hình tập trung từ 0,5 - 1 tấn và 2 - 10 tấn/ngày tùy quy mô. Do đó, Công ty cũng như Viện Nghiên cứu cơ khí rất mong muốn tiếp tục nhân rộng việc ứng dụng công nghệ trên phạm vi cả nước.

Lan Anh