TP.HCM: Đẩy mạnh công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất

Công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đã có đóng góp quan trọng vào kết quả phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM

Khắc phục tình trạng sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả

Trong giai đoạn 2014-2020, UBND TP.HCM đã ban hành khoảng 750 quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổng diện tích 2.800 ha. Song song với công tác giao đất, cho thuê đất, TP.HCM đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong việc sử dụng đất. Theo đó, Thành phố đã tiến hành thu hồi 80 khu đất, tổng diện tích  470 ha do người sử dụng đất vi phạm các quy định pháp luật đất đai.

Theo UBND TP.HCM, công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn thành phố được thực hiện theo đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, kịp thời triển khai thực hiện phù hợp với quy định của Luật Đất đai 2013. Từ đó, đáp ứng được nhu cầu sử dụng đất của tổ chức, cá nhân và đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị, phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn 2014 -2020, nguồn thu từ đất đai của thành phố là 177.488 tỷ đồng, trong đó tiền sử dụng đất: 98.314 tỷ đồng; tiền thuê đất: 29.836 tỷ đồng; thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất: 21.063 tỷ đồng.

Đặc biệt, Luật Đất đai năm 2013 quy định rõ đối tượng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và điều kiện được Nhà nước giao đất, cho thuê đất. Quy định này đã khắc phục một cách có hiệu quả việc giao đất, cho thuê đất một cách thiếu chặt chẽ, chưa tính đến nặng lực của các chủ đầu tư trong việc triển khai các dự án  gây ra nên tình trạng sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả như trước kia.

Đối với các trường hợp có chuyển mục đích sử dụng đất từ trồng lúa, đất rừng phòng hộ và đất rừng đặc dụng sang các mục đích khác được thực hiện trên cơ sở có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ đã góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Đồng thời, việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất còn góp phần khắc phục và  chấn chỉnh việc giao dịch ngầm đất đai; hạn chế việc vi phạm tự chuyển mục đích sử dụng đất khi chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Ngoài ra, việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013 đã khắc phục được sự bất bình đẳng về chế độ sử dụng đất của người sử dụng đât là các nhà đầu tư nước ngoài và các nhà đầu tư trong nước có cùng hình thức, thời hạn đối với các dự án có cùng mục đích sử dụng đất.

Một dự án nhà ở đang được triển khai tại TP. Thủ Đức

Còn nhiều vướng mắc

Theo UBND TP.HCM, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất thời gian qua vẫn chưa đạt như kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt, vẫn còn có nhiều trường hợp chậm đưa đất và sử dụng, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất. Trong đó, việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu thầu dự án có sử dụng đất chưa được thực hiện nhiều, mặc dù công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được quan tâm thực hiện nghiêm túc.

Về nguyên nhân, theo ông Lê Hòa Bình, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, thủ tục hành chính giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất còn phụ thuộc vào các pháp luật khác về đầu tư, Luật Đấu thầu, pháp luật về nhà ở, Luật Quản lý tài sản công… trong khi các quy định này chưa thống nhất đồng bộ, dẫn đến việc giải quyết hồ sơ kéo dài. Thời gian qua, nhiều thủ tục đầu tư mới được giao đất thông qua đấu giá còn hạn chế quỹ đất sạch vì chưa có cơ chế tạo nguồn kinh phí để thu hồi đất theo quy hoạch kế hoạch sử dụng đất.

Đặc biệt, theo UBND TP.HCM, quy định của pháp luật không rõ ràng dẫn đến thiếu nhất quán trong áp dụng pháp luật đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Đơn cử như, pháp luật đất đai quy định các trường hợp tổ chức là doanh nghiệp đã cổ phần hóa đang sử dụng đất có quyền sử dụng đất hợp pháp được thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch kế hoạch sử dụng đất với hình thức giao đất cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư theo các pháp luật liên quan nội dung dự án. Tuy nhiên, qua các cuộc thanh tra, kiểm tra, điều tra lại thể hiện quan điểm là thuộc trường hợp phải đấu giá mà không được giao, thuê chỉ định.

Hoặc như hoạt động sản xuất nông nghiệp công nghệ cao có xây dựng các công trình chuỗi dây chuyền sản xuất chưa được quy định là giao đất sản xuất nông nghiệp hay phải chuyển mục đích sử dụng đất. Việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất để xây dựng cơ sở tôn giáo chưa được pháp luật quy định lập quy hoạch sử dụng đất đối với loại đất tôn giáo, tín ngưỡng nên TP.HCM đã gặp nhiều khó khăn, không có cơ sở giải quyết khi cơ sở tôn giáo lập hồ sơ sử dụng đất.

Ngoài ra, Luật Đất đai năm 2013 cũng chưa quy định cụ thể đối với việc sử dụng đất của các trường hợp đang sử dụng đất là tổ chức mà khu đất không phù hợp quy hoạch nhưng chưa có kế hoạch thu hồi đất hoặc chưa tổ chức di dời, dẫn đến lúng túng trong việc quản lý đất đai, kéo theo việc thu tiền thuê đất theo đơn giá không chính thức (tạm thu).

 TP.HCM kiến nghị sửa đổi nhiều quy định giao, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất:

- Bổ sung khoản 1 Điều 118 Luật Đất đai năm 2013: Bổ sung loại đất được quy hoạch là đất giáo dục, đất công cộng có mục đích kinh doanh vào các trường hợp Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất và hướng dẫn về điều kiện, trình tự thực hiện, đối tượng tham gia đấu giá đối với hai loại đất trên.

-  Luật Đất đai mới cần quy định thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục giao đất, cho thuê đất đối với các khu đất đối ứng cho các công trình, dự án theo hình thức BT, BOT...

- Luật Đất đai mới cần quy định cụ thể về trình tự, thủ tục đối với việc gia hạn thuê đất; trường hợp nguồn gốc đất nào không cho gia hạn thuê đất.

Nguyễn Quỳnh