Bộ trưởng Bộ Nội vụ làm rõ một số vấn đề về dự án Luật Thi đua, Khen thưởng (sửa đổi)

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà giải trình tại Phiên họp

Luật sửa đổi dựa trên 3 nguyên tắc cốt lõi

Giải trình tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, qua thảo luận, các đại biểu đã phân tích nhiều vấn đề thiết thực, khoa học, đóng góp nhiều ý kiến xác đáng, tâm huyết, sâu sắc, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao. Đa số ý kiến đồng tình thống nhất với dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi). Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Nội vụ tiếp thu ý kiến của các đại biểu, cùng với Ủy ban Xã hội và các cơ quan có liên quan bổ sung, hoàn thiện dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 3.

Đối với nguyên tắc sửa đổi, bổ sung Luật Thi đua, khen thưởng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, nguyên tắc đầu tiên được Ban soạn thảo quán triệt và thể hiện đồng bộ là phải đảm bảo được tính bao trùm, toàn diện, hợp lý, công bằng, bình đẳng, khoa học, thực tiễn và tạo động lực mới cho thi đua, khen thưởng. Bên cạnh đó, diện bao phủ của Luật Thi đua, khen thưởng rất rộng, gồm cả hệ thống chính trị, tất cả các tầng lớp nhân dân, cộng đồng xã hội; tập thể, cá nhân, gia đình người Việt Nam định cư ở nước ngoài; tập thể, cá nhân người nước ngoài có đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Do đó, đảm bảo được sự bao trùm, bao quát của Luật đối với tất cả các đối tượng này là vấn đề lớn mà Ban soạn thảo quan tâm.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng cho biết, nguyên tắc thứ hai trong sửa đổi, bổ sung Luật là phải đảm bảo được tính kế thừa và đổi mới; kế thừa những điều khoản, nội dung, vấn đề, được thực tế chứng minh là hợp lý, có sức lan tỏa, có tính ổn định, kể cả tên danh hiệu. Ban soạn thảo cũng đã nghiên cứu các vấn đề xuất phát từ thực tiễn; quan tâm hơn đến khu vực ngoài nhà nước; khen thưởng cho người trực tiếp lao động sản xuất, công tác, học tập, chiến đấu, nhất là các đối tượng công nhân, nông dân, doanh nghiệp, doanh nhân, trí thức, nhà khoa học… Đặc biệt, dự thảo Luật cũng hướng về cơ sở, khen thưởng cho các tập thể cơ sở, chú trọng hơn với các trường hợp vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới và hải đảo.

Nguyên tắc thứ ba, phải đảm bảo mối quan hệ giữa thi đua và khen thưởng. Trong lần sửa đổi này, Ban soạn thảo đã chú trọng đảm bảo “thành tích đến đâu khen thưởng đến đó”, khắc phục tình trạng khen thưởng nặng về cộng dồn thành tích, tích lũy thành tích, gây ra sự không công bằng, hình thức trong việc khen thưởng. Yêu cầu về vấn đề này đã được thiết kế nhất quán, xuyên suốt, được thể hiện ngay từ nguyên tắc thi đua, khen thưởng.

Toàn cảnh Phiên họp

Bổ sung thêm 1 loại hình khen thưởng

Dự thảo Luật cũng điều chỉnh bổ sung loại hình khen thưởng, bảo đảm thống nhất giữa hình thức, đối tượng khen thưởng, công trạng và thành tích. Cụ thể, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Luật Thi đua, khen thưởng hiện hành có 5 loại hình khen thưởng, nhưng chưa đầy đủ, rõ ràng. Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) đưa ra 6 loại hình khen thưởng, gồm: khen thưởng theo công trạng, khen thưởng đột xuất, khen thưởng theo phong trào thi đua, khen thưởng thành tích cống hiến, khen thưởng theo niên hạn và khen thưởng đối ngoại. Các loại hình khen thưởng trên được cụ thể hóa vào các hình thức và tiêu chuẩn khen thưởng, rõ nhất là Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, các loại Huân chương, các Danh hiệu vinh dự Nhà nước, Giải thưởng Nhà nước… để bao trùm toàn bộ các đối tượng.

Với cách thiết kế như vậy, tỷ trọng khen thưởng theo phương châm, nguyên tắc “thành tích đến đâu, khen thưởng đến đó” chiếm tới 3/4 trong các hình thức khen thưởng. Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh đây là điểm mới trong dự thảo Luật, đồng thời cho biết trong thời gian tới. Ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, bổ sung nhằm đảm bảo, quán triệt nguyên tắc này một cách rõ hơn.

Đối với vấn đề thi đua và danh hiệu thi đua, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) có bổ sung danh hiệu thi đua “xã tiêu biểu”, “phường, thị trấn tiêu biểu” nhằm tích hợp, thống nhất, đồng bộ các phong trào thi đua từ thực tiễn, điểm mới này nhận được nhiều ý kiến đồng tình từ phía các đại biểu. Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu, cụ thể hóa về tiêu chuẩn để phù hợp hơn, đặc biệt thể hiện sự quan tâm đối với các xã khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo cho phù hợp hơn với tiêu chuẩn và thực tiễn; đồng thời phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể để phù hợp và sát với yêu cầu thực tế.

Bên cạnh đó, về danh hiệu đối với thôn, làng, bản, ấp, tổ dân phố tiêu biểu và gia đình tiêu biểu, Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, nghiên cứu, cân nhắc đưa ra tiêu chuẩn phù hợp cho danh hiệu này; đặc biệt lưu ý việc xác định hiệu quả, phạm vi áp dụng thực tiễn của các sáng kiến hoặc các đề tài khoa học, đề án khoa học.

Ngoài ra, về nội dung liên quan đến khen thưởng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết đây là nội dung cốt lõi của dự án Luật, chiếm một tỷ trọng lớn trong sửa đổi, bổ sung. Đối với nội dung về Huy chương thanh niên xung phong vẻ vang, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, Ban soạn thảo sẽ tiếp tục tiếp thu vấn đề này và báo cáo với Đảng đoàn Quốc hội cho chủ trương, trên cơ sở báo cáo cấp có thẩm quyền để tiếp tục thảo luận tại Kỳ họp thứ 3 tới.

Khương Trung