Hàng triệu người châu Á phải di tản do nắng nóng kỷ lục

Nắng nóng gay gắt tại Trùng Khánh (Trung Quốc) vào năm 2020. Ảnh: Sipa

Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của LHQ, nhiệt độ trung bình cao hơn 1,39 độ C so với mức trung bình năm 1981-2010. Tổ chức này cho biết, mọi nơi trong khu vực đã bị ảnh hưởng, với nhiệt độ tại Verkhoyansk, Nga ở mức 38 độ C được ghi nhận tạm thời là nhiệt độ cao nhất được biết đến ở bất kỳ nơi nào thuộc phía Bắc của Vòng Bắc Cực.

Báo cáo được đưa ra vài ngày trước khi Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP26) được tổ chức tại Glasgow, Anh, từ ngày 31/10 đến 12/11.

Cũng trong năm 2020, nhiệt độ bề mặt biển trung bình đạt giá trị cao kỷ lục ở Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương và Bắc Băng Dương. Nhiệt độ bề mặt biển và sự ấm lên của đại dương trong và xung quanh châu Á đang tăng hơn mức trung bình toàn cầu. Chúng đang ấm lên cao hơn gấp ba lần mức trung bình ở biển Ả Rập và các phần của Bắc Băng Dương.

Mức độ tối thiểu của băng ở biển Bắc Cực (sau khi tan chảy vào mùa hè) vào năm 2020 là mức thấp thứ hai trong kỷ lục vệ tinh kể từ năm 1979.

Có khoảng 100.000 km2 sông băng trên Cao nguyên Tây Tạng và trên dãy Himalaya - khối lượng băng lớn nhất bên ngoài các vùng cực và là nguồn nước của 10 con sông lớn ở châu Á.

Theo báo cáo của WMO, sông băng đang thu hẹp với tốc độ nhanh chóng và dự kiến ​​khối lượng sông băng sẽ giảm từ 20% đến 40% vào năm 2050, ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của khoảng 750 triệu người trong khu vực. Điều này gây ảnh hưởng lớn đối với mực nước biển toàn cầu, chu kỳ nước trong khu vực và các hiểm họa cục bộ như lở đất và lở tuyết.

Một phần tư rừng ngập mặn của Châu Á nằm ở Bangladesh. Tuy nhiên, rừng ngập mặn của quốc gia này thường xuyên hứng chịu bão nhiệt đới đã giảm 19% từ năm 1992 đến năm 2019.

Trong báo cáo Thường niên về Khí hậu ở Châu Á, WMO cho biết: “Tác động của thời tiết khắc nghiệt và biến đổi khí hậu trên khắp châu Á vào năm 2020 đã gây thiệt hại về nhân mạng cho hàng nghìn người, khiến hàng triệu người khác phải di dời và gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD, đồng thời gây thiệt hại nặng nề cho cơ sở hạ tầng và hệ sinh thái. Sự phát triển bền vững đang bị đe dọa, với tình trạng mất an ninh lương thực và nước, các nguy cơ về sức khỏe và suy thoái môi trường đang gia tăng”.

Báo cáo chỉ ra tổng thiệt hại trung bình hàng năm do các hiểm họa liên quan đến khí hậu. Trong đó, Trung Quốc thiệt hại khoảng 238 tỷ USD, tiếp theo là Ấn Độ với 87 tỷ USD, Nhật Bản với 83 tỷ USD và Hàn Quốc với 24 tỷ USD.

Tuy vậy, khi xem xét quy mô nền kinh tế, mức thiệt hại trung bình hàng năm dự kiến ​​sẽ cao tới 7,9% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đối với Tajikistan, 5,9% đối với Campuchia và 5,8% đối với Lào.

Nhiệt độ và độ ẩm tăng lên được dự báo sẽ dẫn đến giảm số giờ làm việc ngoài trời trên toàn châu lục, với chi phí tiềm ẩn lên tới hàng tỉ USD.

Giám đốc WMO Petteri Taalas cho biết: “Các hiểm họa về thời tiết và khí hậu, đặc biệt là lũ lụt, bão và hạn hán, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều quốc gia trong khu vực. Những tác động này gây thiệt hại lớn cho sự phát triển bền vững lâu dài".

Báo cáo cho biết, nhiều đợt di dời liên quan đến thời tiết và khí hậu ở Châu Á kéo dài, khiến người dân không thể trở về nhà hoặc hòa nhập tại địa phương.

Vào năm 2020, lũ lụt và bão đã ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu người ở châu Á, trong đó hơn 5.000 người thiệt mạng. Con số này thấp hơn mức trung bình hàng năm trong hai thập kỷ qua (158 triệu người bị ảnh hưởng và khoảng 15.500 người thiệt mạng). Đồng thời, số liệu này là minh chứng cho sự thành công của hệ thống cảnh báo sớm ở nhiều quốc gia thuộc châu Á, cứ 10 người thì 7 người được bảo hiểm.

Mai Đan