Ứng dụng công nghệ giám sát đê xung yếu

Hệ thống đê còn nhiều vị trí xung yếu

Những năm gần đây, mưa lũ ở nước ta ngày càng cực đoan, khó lường, đặt ra những thách thức rất lớn cho công tác đảm bảo an toàn đê điều, phòng chống thiên tai. Từ năm 2017 đến nay, liên tiếp xảy ra những trận mưa lũ lớn, dị thường; điển hình là lũ lớn trên sông Hoàng Long (tỉnh Ninh Bình) năm 2017 vượt lũ lịch sử năm 1985 đến 29cm làm 82km đê bị tràn và xấp xỉ tràn, gây ra 242 sự cố đê điều. Năm 2018, lũ trên sông Bứa (tỉnh Phú Thọ) vượt lũ lịch sử năm 1975 là 1,26m. Năm 2020, mưa lớn dồn dập ở các tỉnh miền Trung (có nơi mưa trên 4.000mm) đã gây ra các trận lũ lớn, đặc biệt lớn trên 16 tuyến sông chính (7 tuyến sông đã vượt mức nước lũ lịch sử).

Công tác quản lý, bảo vệ đê điều được các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương đặc biệt quan tâm.

Theo đánh giá của Tổng cục Phòng, chống thiên tai, mặc dù hệ thống đê điều cơ bản đã được khép kín và khá đồng bộ, song các tuyến đê chủ yếu được đắp bằng đất, hình thành từ lâu đời, nên hệ thống đê còn tồn tại nhiều vị trí xung yếu. Qua công tác đánh giá hiện trạng đê điều trước mùa bão, lũ năm 2021, đến nay trên các tuyến đê từ cấp III đến cấp đặc biệt vẫn còn tồn tại 200 trọng điểm xung yếu; 316km đê còn thiếu cao trình, nguy cơ bị tràn khi gặp lũ thiết kế; 498km đê còn nhỏ hẹp, chưa đủ mặt cắt thiết kế; 174km đê thường xảy ra đùn sủi, thẩm lậu khi có lũ; 386 cống cũ, hư hỏng; 233km kè hư hỏng, xung yếu; trong số đó có nhiều sự cố đê điều, trọng điểm xung yếu đặc biệt nguy hiểm nhưng chưa được đầu tư xử lý triệt để như cống Tắc Giang, Cẩm Đình, Liên Nghĩa, Liên Mạc… đê biển Hải Hậu, Nam Định, tiểm ẩn nguy cơ vỡ đê khi xảy ra lũ, bão lớn.

Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý đê điều

Trong bối cảnh đó, ông Trần Quang Hoài, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai, Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai cho biết: Đơn vị đã chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương xây dựng các phương án hộ đê, bảo vệ trọng điểm và chuẩn bị sẵn sàng vật tư, phương tiện, nhân lực để chủ động ứng phó khi có tình huống xảy ra. Bên cạnh đó, ứng dụng các giải pháp chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý đê điều, phòng, chống thiên tai. Đến nay, đã triển khai xây dựng, tích hợp bộ cơ sở dữ liệu của trên 2.700km đê; 200 trọng điểm đê xung yếu; hệ thống camera giám sát, phần mềm theo dõi mực nước theo thời gian thực… vào hệ thống webgis cơ sở dữ liệu đê điều, phần mềm giám sát thiên tai để phục vụ công tác quản lý, kịp thời tham mưu cho Ban Chỉ đạo, Thủ tướng Chính phủ đưa ra những quyết định nhanh nhất, phù hợp nhất với diễn biến thiên tai.

Việt Nam hiện có khoảng 9.220km đê (6.458km đê sông, 1.171km đê cửa sông, 1.320km đê biển, 271km đê bao). Trong đó, có 2.731km đê từ cấp III đến cấp đặc biệt với 1.035km kè bảo vệ, 1.563 cống dưới đê. Đây là các tuyến đê bảo vệ các khu vực có dân số tập trung đông với khoảng 25 triệu người và nhiều công trình hạ tầng quan trọng của đất nước. Ngoài ra, còn có khoảng 44.545km đê bao, bờ bao ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Năm 2021, theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, diễn biến mưa, lũ bất thường đang có xu thế ngày càng gia tăng, lưu vực sông Đà có khả năng sẽ xuất hiện các đợt lũ lớn vào cuối mùa lũ khi các hồ chứa đã vào thời kỳ tích đầy nước, không còn dung tích trữ lũ, nguy cơ xuất hiện các trận lũ lớn, lũ đặc biệt lớn trên các tuyến sông có đê, uy hiếp đến an toàn đê điều. Tổng cục Phòng, chống thiên tai đã tham mưu cho Bộ NN&PTNT ban hành Chỉ thị, văn bản chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác quản lý đê điều, chuẩn bị sẵn sàng hộ đê và báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương chủ động rà soát các phương án ứng phó với lũ lớn, phù hợp với bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, tránh tư tưởng chủ quan, bị động khi xảy ra tình huống mưa lũ lớn.

Tổng cục Phòng, chống thiên tai cũng đã tham mưu cho Bộ NN&PTNT trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 7/10/2019 về tăng cường xử lý vi phạm pháp luật về đê điều. Đồng thời, tham mưu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương rà soát, quản lý chặt chẽ việc sử dụng bãi sông đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về đê điều.

Thanh Tùng