Xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nâng cao: Tiêu chí môi trường có điểm khởi đầu nhưng không kết thúc

Trao đổi với Báo Tài nguyên và Môi trường, ông Nguyễn Minh Tiến (ảnh), Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương (Bộ NN&PTNT) cho biết: Tiếp nối thành công của Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về nông thôn mới, ngày 28/7/2021, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 25/2021/QH15 phê duyệt chủ trương đầu tư cho Chương trình này giai đoạn 2021 - 2025, với mục tiêu đi vào chiều sâu xây dựng nông thôn kiểu mẫu, nâng cao. Xây dựng nông thôn mới là quá trình thường xuyên, liên tục, “có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc”...

PV: Xin ông cho biết, hiện nay, chúng ta đang triển khai hoạt động này như thế nào, các địa phương hưởng ứng Chương trình này ra sao, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tiến:

Hiện nay, Chính phủ, các Bộ, ngành đang khẩn trương triển khai các nội dung của Nghị quyết 25/2021/QH15. Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 25/2021/QH15; Báo cáo khả thi của Chương trình; Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp (tỉnh, huyện, xã) theo các mức độ (đạt chuẩn, nâng cao, kiểu mẫu), đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của từng vùng, miền (đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt). Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các Bộ, ngành đang khẩn trương hoàn thiện 06 Chương trình chuyên đề để triển khai thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng nông thôn mới, dự kiến sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành trong quý IV/2021.

Ông Nguyễn Minh Tiến, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương (Bộ NN&PTNT)

Nhiều tỉnh đã chủ động xây dựng và phê duyệt Nghị quyết để triển khai thực hiện Chương trình, kiện toàn Ban Chỉ đạo và bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương để thực hiện Chương trình nhằm giảm tối đa sự gián đoạn, ngắt quãng do hoàn thiện cơ chế chính sách cho giai đoạn tới.

PV: Được biết, khi thực hiện Chương trình MTQG về nông thôn mới, tiêu chí môi trường vẫn là một trong những tiêu chí khó thực hiện nhất. Vậy chúng ta có giải pháp gì để tăng cường đầu tư cho vấn đề này ở những nơi đang thực hiện nông thôn mới kiểu mẫu, nâng cao, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Tiến:

Tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng nông thôn mới, kết quả đạt chuẩn tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm giai đoạn 2016 - 2020 còn thấp so với các tiêu chí còn lại (đứng thứ 18/19 tiêu chí). Môi trường khu vực nông thôn vẫn đối mặt với nhiều thách thức, nguy cơ ô nhiễm.

Để tăng cường công tác bảo vệ môi trường nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững, giai đoạn 2021 - 2025 cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện công tác bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới với nhiều yêu cầu, thách thức đặt ra phù hợp với bối cảnh phát triển mới của đất nước. Bên cạnh việc triển khai nội dung thành phần thuộc Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và tiêu chí môi trường trong đánh giá đạt chuẩn nông thôn mới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng Chương trình Tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, nhằm mục tiêu giải quyết những vấn đề nổi cộm, bức xúc trong công tác bảo vệ môi trường ở khu vực nông thôn. Hiện nay, đã tổ chức xin ý kiến góp ý của các Bộ, ngành, đơn vị soạn thảo đang hoàn thiện lại và sẽ sớm trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành.

PV: Được biết, hiện nay Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các cơ quan liên quan đang hoàn thiện Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới 2021 - 2025, xin ông cho biết, Bộ tiêu chí này cơ bản có những điểm mới gì?

Ông Nguyễn Minh Tiến:

Thực hiện ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các Bộ, ngành liên quan thẩm định lại nội dung của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới 2021 - 2025. Các nội dung về bảo vệ môi trường trong Bộ tiêu chí nâng cao và kiểu mẫu được quy định chặt chẽ hơn, khắt khe hơn, thực sự tạo ra sự chuyển biến về chất trong xây dựng nông thôn mới.

Những tuyến đường đạt chuẩn sáng - xanh - sạch - đẹp ở xã đạt chuẩn nông thôn mới của huyện miền núi Vũ Quang (Hà Tĩnh).

Dự kiến sẽ bổ sung nhiều nội dung trong tiêu chí này, như: quy định về lượng nước cấp theo bình quân đầu người; phân loại chất thải sinh hoạt tại nguồn, tuần hoàn chất thải và xử lý chất thải nhựa; quy định về thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt khu dân cư nông thôn; quy định về đất cây xanh sử dụng công cộng tại điểm dân cư nông thôn và kiểm kê, kiểm soát, bảo vệ chất lượng nước; phục hồi cảnh quan, cải tạo hệ sinh thái ao hồ và các nguồn nước mặt trên địa bàn huyện; bổ sung các quy định về xây dựng khu dân cư kiểu mẫu…

Có thể nói, tiêu chí môi trường và chất lượng môi trường sống là những tiêu chí có nhiều chỉ tiêu nhất, có điều chỉnh so với giai đoạn 2016 - 2020. Những quy định này được tính toán phù hợp và khả thi theo các cấp độ đạt chuẩn, nâng cao, kiểu mẫu đối với cấp xã và cấp huyện.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

Kim Liên (thực hiện)