Xây dựng quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ

Một trong các mục tiêu của quản lý Nhà nước các hoạt động đo đạc bản đồ là đảm bảo các sản phẩm phục vụ xã hội phải nằm trong một hệ thống thống nhất, nhờ đó, có thể đối sánh thông tin, dữ liệu và sử dụng chung các yếu tố nền, tránh việc đo đạc chồng chéo gây lãng phí nguồn lực xã hội, nâng cao chất lượng, giảm chi phí thành lập và khai thác sản phẩm, tránh việc tạo ra những sản phẩm sai lệch gây ra những xáo trộn, bất ổn cho xã hội, ảnh hưởng tới quốc phòng an ninh của quốc gia.

Theo khảo sát của nhóm nghiên cứu, mặc dù, các nội dung quy định về chia sẻ dữ liệu đo đạc và bản đồ của mỗi quốc gia đều có những nét tương đồng do xuất phát từ nhu cầu xã hội. Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện thực tế và quan điểm riêng mà các mô hình tổ chức quản lý hoạt động đo đạc và bản đồ ở mỗi quốc gia đều có sự khác biệt. Vì vậy, để xây dựng các quy định phù hợp, khả thi, các quốc gia đều đầu tư nghiên cứu từ tổ chức bộ máy, phân cấp trách nhiệm đến quy định cơ chế quản lý, chế tài xử lý vi phạm.

Ở Việt Nam, qua phân tích các văn bản pháp luật liên quan đến các hoạt động chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu địa lý hiện hành cho thấy các quy định hiện hành không theo kịp những biến chuyển liên tục về công nghệ trong lĩnh vực đo đạc bản đồ, sự ra đời và khẳng định vị thế của các sản phẩm mới, các nhà cung cấp mới cũng như sự thay đổi trong tập quán, yêu cầu của người sử dụng đối với dữ liệu đo đạc và bản đồ, tính pháp lý hạn chế, còn bị coi nhẹ, chưa đủ hiệu lực điều chỉnh tình trạng đo đạc, thu nhận dữ liệu chồng chéo, lãng phí.

Trong tình hình đó, sau khi Luật Đo đạc và bản đồ được ban hành (2018), các văn bản dưới luật chi tiết hóa các quy định của Luật, trong đó, có các quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ cần phải được sớm được triển khai xây dựng để có thể điều chỉnh hoạt động chia sẻ, cung cấp dữ liệu đo đạc và bản đồ một cách toàn diện.

Ảnh minh họa

Theo TS. Đồng Thị Bích Phương, Chủ nhiệm đề tài, đề tài đã khảo sát, đánh giá các kết quả nghiên cứu và kinh nghiệm quản lý của các nước phát triển và các nước có điều kiện tương tự Việt Nam về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc bản đồ và thông tin địa lý; phân tích, đánh giá các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ tại Việt Nam; khảo sát thực tế chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ và điều tra nhu cầu người dùng tại Việt Nam sau khi triển khai nghiên cứu, nhóm nghiên cứu đã xác định các giải pháp tổ chức, tài chính, kỹ thuật và sở hữu trí tuệ để đảm bảo chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ phù hợp với điều kiện Việt Nam. Đồng thời, xây dựng Dự thảo quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ.Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, nhóm tác giả từ Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ đã nghiên cứu và đề xuất các giải pháp triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ xây dựng quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ”. Sản phẩm của đề tài đã xây dựng được khung pháp lý quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về đo đạc và bản đồ trong những năm tới.

Theo đó, các giải pháp mà nhóm nghiên cứu đưa ra quản lý hoạt động chia sẻ dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ phù hợp với điều kiện hiện tại, đó là: Xây dựng Hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia bao gồm chính sách, thể chế, tiêu chuẩn, công nghệ, dữ liệu và nguồn lực để đảm bảo chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu không gian địa lý nói chung và dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ nói riêng.

Bên cạnh đó, Nhà nước đầu tư cho thu nhận, cập nhật, quản lý, cung cấp, chia sẻ dữ liệu, sản phẩm đo đạc cơ bản và chuyên ngành trên nguyên tắc hiệu quả, tránh lãng phí, đủ đáp ứng các nhu cầu phát triển.

Đặc biệt, thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ phải được thu nhận, cập nhật, cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời; được quản lý đảm bảo sử dụng lâu dài và khai thác, chia sẻ thuận tiện.

Viện trưởng Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ Nguyễn Phi Sơn đánh giá: Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở phục vụ xây dựng Nghị định và các quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ khoa học, phù hợp với thực tế để đáp ứng các yêu cầu quản lý Nhà nước, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đo đạc và bản đồ.

Theo ông Nguyễn Phi Sơn, hoạt động đo đạc và bản đồ đang được thực hiện ở rất nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác nhau như: quy hoạch lãnh thổ, giao thông, xây dựng, thủy lợi, công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, quản lý đất đai, giáo dục đào tạo, địa chất, bảo vệ môi trường, du lịch, truyền thông, an ninh quốc phòng... Vì vậy, các quy định về chia sẻ, sử dụng chung dữ liệu đo đạc và bản đồ khoa học, phù hợp với thực tế để đáp ứng các yêu cầu quản lý Nhà nước sẽ tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động đo đạc và bản đồ của các ngành, các lĩnh vực liên quan góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đáp ứng nhu cầu an ninh quốc phòng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Việt Khang