Giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử là nhiệm vụ cấp bách

Sáng 17/3, Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ (Hội đồng Tư vấn cải cách TTHC) tổ chức Họp báo công bố Báo cáo Chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ thủ tục hành chính năm 2020 (APCI 2020). Ông Mai Tiến Dũng - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ chủ trì buổi họp báo.

Quang cảnh buổi Hội nghị.

Nỗ lực cải cách hướng tới nền hành chính phục vụ

Ông Daniel Fitzpatrick, Giám đốc Dự án USAID LinkSME (Dự án Thúc đẩy cải cách và nâng cao năng lực kết nối của doanh nghiệp nhỏ và vừa do USAID tài trợ), đánh giá cao các biện pháp và sáng kiến chủ động, tích cực của Hội đồng trong việc thúc đẩy cải cách TTHC của Việt Nam. 

Lần đầu ra mắt năm 2018, APCI phản ánh nhận thức rằng, các TTHC đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý Nhà nước nhưng cũng tạo ra gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, qua đó, đè nặng lên vai người tiêu dùng vì giá cả của hàng hóa và dịch vụ cao hơn, giảm năng lực canh tranh của doanh nghiệp.

APCI giúp Chính phủ nhận diện rõ hơn các chi phí tuân thủ TTHC, đồng thời, cũng cung cấp cho Chính phủ những gợi ý tạo ra cân bằng giữa lợi ích và chi phí của các TTHC, tiếp tục cải thiện công tác quản lý dịch vụ công, duy trì năng lực cạnh tranh.

“Kết quả của APCI 2020 cho thấy sự cải thiện đáng kể so với kết quả APCI 2018, 2019. Điều này phản ánh nỗ lực của Chính phủ và các cơ quan Nhà nước từ Trung ương đến địa phương nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng. Tuy vậy, APCI 2020 cho thấy, vẫn còn dư dịa để tiếp tục công cuộc cải cách TTHC, điều này đòi hỏi nỗ lực của tập thể Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp”, ông Daniel Fitzpatrick nêu nhận định.

4 bài học cải cách từ APCI 2020

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, APCI 2020 xoay quanh việc phân tích quá trình doanh nghiệp trải nghiệm dịch vụ do các cơ quan Nhà nước ở Trung ương và địa phương cung cấp trong chín nhóm TTHC quan trọng, gồm: Đầu tư; Giao dịch thương mại qua biên giới; Khởi sự doanh nghiệp/Đăng ký kinh doanh; Môi trường; Giấy phép, chứng chỉ hành nghề; Đất đai; Xây dựng; Thuế và Kiểm tra chuyên ngành.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng phát biểu

Bốn bài học cải cách từ APCI được Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP nêu ở góc độ chỉ đạo, điều hành chung hoạt động của Hội đồng tư vấn cải cách TTHC, chỉ đạo nội dung APCI.

Thứ nhất, việc thực hiện và giải quyết TTHC trên môi trường điện tử để cải thiện và tiết kiệm chi phí thực hiện TTHC cho doanh nghiệp không còn là một ưu tiên cần cân nhắc mà đã là một nhiệm vụ cấp bách, được đặt lên hàng đầu của Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương.

Kết quả APCI qua ba năm 2018, 2019 và 2020 cho thấy, những nhóm TTHC nào được các cơ quan hành chính Nhà nước duy trì nhịp cải thiện liên tục thông qua phương thức điện tử đều được phản ánh ngay vào kết quả điểm APCI hàng năm. Điều này cho thấy, những nhóm TTHC có điểm APCI cao và có những tiến bộ đáng kể qua các năm là nhờ vào việc áp dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ cho việc thực hiện TTHC của doanh nghiệp cũng như giải quyết TTHC của cơ quan Nhà nước trên môi trường điện tử.

Thứ hai, phải tiếp tục đẩy mạnh việc cắt giảm chi phí tuân thủ TTHC, bao gồm chi phí chính thức và không chính thức để tạo một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và bộ máy công vụ liêm chính, tin cậy, tạo cơ hội cho doanh nghiệp tham gia liên kết chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu.

Chi phí không chính thức không chỉ làm gia tăng chi phí tuân thủ mà còn làm cho môi trường kinh doanh trở nên thiếu lành mạnh, kém cạnh tranh và gây e ngại cho các doanh nghiệp nước ngoài đang muốn tìm kiếm cơ hội kinh doanh tại Việt Nam. Nếu để khoản chi phí này tiếp tục tồn tại và bao trùm trên diện rộng thì sẽ “cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội, gây bức xúc trong nhân dân”.

Thứ ba, việc thực hiện các giải pháp để chuyển đổi từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” là cách thức phù hợp để giảm chi phí tuân thủ TTHC. Qua ba năm, APCI cho thấy, một phương thức dẫn đến thành công về cải cách của một số nhóm TTHC như thuế, giao dịch thương mại qua biên giới, đầu tư, khởi sự doanh nghiệp, môi trường là chuyển phương thức quản lý Nhà nước từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi này không chỉ đơn giản là điều chuyển các điều kiện, yêu cầu chứng minh đối với doanh nghiệp từ giai đoạn trước “cấp phép” sang sau “cấp phép” mà là thay đổi hoàn toàn phương thức quản lý nhà nước đối với từng lĩnh vực cũng như là thay đổi nhận thức của doanh nghiệp về trách nhiệm kinh doanh của mình. 

Thứ tư, APCI 2020 phản ánh một nền hành chính phục vụ, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, sẽ đem lại hiệu quả về tiết kiệm chi phí cho toàn xã hội. Công tác cắt giảm chi phí tuân thủ TTHC phụ thuộc vào không chỉ các yếu tố về thể chế và hạ tầng mà còn về chính những con người thực hiện các TTHC đó.

Để cải thiện điều này, song song với việc thúc đẩy chuyển đổi từ thái độ và trách nhiệm công vụ sang thái độ và trách nhiệm phục vụ người dân của cơ quan và cán bộ nhà nước, việc thực hiện và giải quyết TTHC trên môi trường điện tử sẽ hỗ trợ cắt giảm các áp lực tiếp xúc trực tiếp của cán bộ trong bộ máy hành chính, tạo điều kiện cho cán bộ tập trung giải quyết các vấn đề chuyên môn hiệu quả hơn.

Khương Trung