Điều ước… từ “làng phong”

Trong câu chuyện với ông Trần Đình Ánh, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lập, bất ngờ ông bảo: “Nhờ anh em báo chí kêu giúp chúng tôi với, kêu cho “làng phong” có một cái tên với! Không có tên nên bấy lâu thiệt cho dân làng, mà chúng tôi cũng khổ tâm, kiến nghị nhiều rồi mà không hiểu sao không được giải quyết”.

Đường vào “làng phong”

Trước đây, muốn tới được “làng phong” phải len lỏi qua những con đường nhỏ ngoằn ngoèo, vượt qua núi Ông Giảng. “Làng phong” như “ốc đảo”, xung quanh là núi, trước mặt là biển. Giờ đây, đến “làng phong” khá thuận lợi, theo con đường mới mở từ quốc lộ 1A xuống cảng Đông Hồi, vượt đèo Ông Giảng rẽ bên phải xuống là tới nơi. “Làng phong” giờ không còn mang nét u buồn của một nơi từng biệt lập với thế giới bên ngoài. Con đường 2 làn bằng bê tông chạy giữa làng, dọc đường những hàng dừa, phi lao được trồng thẳng lối tạo nét xanh tươi, bình yên cho làng ven biển này. Làng đã xuất hiện những ngôi nhà xây kiểu biệt thự, nhà tầng khang trang, hoành tráng. Dọc đường, gặp những người già, thanh niên, các cháu bé, ai cũng thân thiện, gặp người lạ chào hỏi, cười như đã thân quen.

Ông Nguyễn Thế Định (57 tuổi), người được xem là Xóm trưởng kể, bố ông là người Hà Nam, mẹ người Hải Phòng. Hai ông bà là bệnh nhân đến bệnh viện này để điều trị bệnh, rồi yêu và lấy nhau, sinh ra ông. Vợ ông là bà Nguyễn Thị Hợp, cũng là con của bệnh nhân phong, quê huyện Nam Đàn (Nghệ An). Hai ông bà lấy nhau và sinh được hai người con, cháu lớn đã ra trường còn cháu nhỏ đang học.

Ông Nguyễn Thế Định (bên phải), người được xem là Xóm trưởng của “làng phong” ở xã Quỳnh Lập đang nói về những “điều ước” bấy lâu của ngôi làng này.

Được biết, cơ sở điều trị phong tại đây được thành lập từ năm 1957. Nơi đây điều trị cho người đến từ nhiều nơi, trong đó có cả người Lào và Campuchia. Từ khi thành lập, đến nay, đã có mấy thế hệ con cháu của y bác sỹ và bệnh nhân được sinh ra. Hiện, toàn “làng phong” đã có tới 177 hộ gia đình với 410 nhân khẩu. Trong số này có 73 hộ ở tách riêng, sống bên ngoài, còn lại là các hộ ở nội trú trong khu điều trị. Ông Định than thở: “Cả trăm hộ, ăn ở, làm nhà làm cửa ổn định hàng chục năm nhưng đến giờ vẫn chưa có sổ đỏ, còn làng thì không có nổi một cái tên.

Năm 2014, ông Định được bệnh viện chỉ định làm công việc như một Xóm trưởng, còn vợ ông thì làm những công việc chẳng khác nào Chi hội trưởng phụ nữ xóm. Hai vợ chồng đứng ra “vác tù và” giúp dân là chính, vì “lương” tháng của ông năm 2014 là 80.000đ, đến năm 2020 được nâng lên 200.000đ, còn vợ ông được 20.000đ - 30.000đ. Cũng từ khi vợ chồng ông Định tham gia công việc thì “làng phong” mới tạm được gọi là “có tổ chức”. Nếu không có vợ chồng ông đứng ra bảo lãnh thì nhiều chế độ chính sách không thể về được với ngôi làng này. Đơn cử như người dân muốn vay vốn ngân hàng để làm ăn. Vì không có sổ đỏ, không có tên xóm làng cụ thể, chính danh nên không đủ điều kiện để ngân hàng cho vay. Ông Định bàn với dân lấy tên xóm là Đồng Mỹ, nhưng thực chất tên này là nơi ở của y bác sỹ Bệnh viện Phong ngày xưa, nằm ở khu vực khác, không liên quan đến “làng phong”. Lên xã, lãnh đạo xã thương tình nên đóng dấu xác nhận. Nhưng có lần, ngân hàng phát hiện ra đây không phải xóm Đồng Mỹ, lại bắt ghi điều chỉnh thành “xóm bệnh viện”, lãnh đạo xã thương dân nên lại phải ký xác nhận.

Một góc “làng phong”

Chia tay chúng tôi, ông Định mong mỏi: “Dân làng chúng tôi giờ chỉ ước hai điều, một là cho làng chúng tôi một cái tên, hai là làm sao cho chúng tôi có một tí quyền ở trên đất chúng tôi. Không có tên làng, không có sổ đỏ thiệt thòi lắm các anh ơi!”.

Ông Hồ Sỹ Hoàng, Bí thư Đảng ủy xã Quỳnh Lập cho hay, nguyện vọng của người dân “làng phong” là rất chính đáng. Ông Hoàng chia sẻ: “Về danh nghĩa, người ở “làng phong” thuộc Bệnh viện, thuộc Bộ Y tế, nhưng thực tế, mấy thế hệ sống ở đây, sinh ra lớn lên ở đây, hộ khẩu và chứng minh nhân dân đều thể hiện là người dân xã Quỳnh Lập. Vì chưa thành một đơn vị hành chính thuộc xã nên chúng tôi không thể điều hành được việc ở “làng phong”, giúp người dân ngôi làng này. Đơn cử như, con em đi làm xa, về quê xác minh để kết nạp Đảng thì lại phải nhờ Chi bộ thôn Đồng Thanh, cách đó khá xa.

Ngày của người cao tuổi, các cụ nơi đây bơ vơ vì không có tiêu chuẩn, xã phải mời các cụ lên trao quà động viên. Ngay cả việc lấy tên xóm Đồng Mỹ khi làm giấy tờ thì tên này không phải của “làng phong”, nhưng chúng tôi vẫn ký xác nhận, vì nếu không thì thiệt thòi cho dân, dân không được hưởng các chế độ chính sách”.

Đã bao mùa Xuân, người dân “làng phong” chưa có lấy một cái tên cho riêng mình, cho dù điều ước thật nhỏ nhoi trên mảnh đất mà họ coi là quê hương thứ hai của mình, nơi đã từng cứu vớt cả cuộc đời của họ, có thế hệ đã là nơi chôn rau cắt rốn, ruột thịt của mình. Hy vọng người dân “làng phong” sẽ có một cái tên riêng cho mình.

Đình Tiệp - Thành Vinh