Xây dựng nông thôn mới phù hợp với đặc thù từng địa phương

Kết quả tích cực

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các huyện Nam Đàn (tỉnh Nghệ An), Hải Hậu (tỉnh Nam Định), Đơn Dương (tỉnh Lâm Đồng) và Xuân Lộc (tỉnh Đồng Nai) được chọn thí điểm xây dựng mô hình huyện nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu, làm cơ sở để Trung ương tổng kết, đánh giá và đề xuất Bộ tiêu chí huyện NTM kiểu mẫu.

Báo cáo của Bộ NN&PTNT cho thấy, sau 2 năm thực hiện, các địa phương đã chủ động trong việc triển khai các Đề án, gắn với kế hoạch, lộ trình cụ thể; xây dựng thí điểm Bộ tiêu chí huyện NTM kiểu mẫu, phù hợp với điều kiện nổi trội, đặc thù của từng địa phương. Trong đó, huyện Nam Đàn xây dựng NTM kiểu mẫu về “Phát triển văn hóa gắn với du lịch”. Huyện Hải Hậu xây dựng NTM kiểu mẫu về “Sáng, Xanh, Sạch, Đẹp để phát triển bền vững”. Huyện Đơn Dương xây dựng NTM kiểu mẫu về “Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh”. Huyện Xuân Lộc xây dựng NTM kiểu mẫu về “Phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững”.

Từ năm 2018, huyện nông thôn mới Xuân Lộc đã không còn hộ nghèo

Kết quả xây dựng NTM ở các huyện trong 02 năm qua đã góp phần tiếp tục nâng cao thu nhập và giảm nghèo trên địa bàn 04 huyện. Cụ thể, năm 2019, thu nhập bình quân đầu người của huyện Nam Đàn đạt 46 triệu đồng/người, Hải Hậu đạt 58,3 triệu đồng/người, Đơn Dương đạt 66,7 triệu đồng/người, Xuân Lộc đạt 61,6 triệu đồng/người; cao hơn đáng kể so với thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn cả nước (khoảng 40,5 triệu đồng/người).

Về giảm nghèo, năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo tại 04 huyện tiếp tục giảm nhanh, thấp hơn khá nhiều so với bình quân của cả nước. Cụ thể, huyện Nam Đàn còn 1,46% (năm 2018 là 3,15%); huyện Hải Hậu còn 0,05% (năm 2018 là 0,56%); huyện Đơn Dương còn 0,99% (năm 2018 là 1,87%); huyện Xuân Lộc không còn hộ nghèo từ năm 2018.

Đặc biệt, trong thực hiện các nội dung của lĩnh vực kiểu mẫu, dựa trên định hướng theo Bộ tiêu chí huyện NTM kiểu mẫu, các địa phương đã triển khai, xây dựng được các mô hình, từng bước định hình theo các nội dung kiểu mẫu.

Theo đó, huyện Nam Đàn đã hình thành được một số mô hình du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm nông thôn, như: mô hình vườn thực nghiệm sinh thái tại xã Nam Giang; mô hình sinh thái, trải nghiệm Nam Nghĩa; trang trại hoa gắn với du lịch trải nghiệm tại xã Kim Liên; làng nghề tương Nam Đàn, mô hình trang trại sinh thái đập Cửa Ông tại xã Nam Nghĩa…

Huyện Hải Hậu đã xây dựng được 04 tuyến đường kiểu mẫu cấp huyện (có bồn hoa, trồng cây bóng mát đồng chủng loại, có hệ thống điện chiếu sáng bằng cột đúc, đèn led, dây diện ngầm), 27 mô hình tuyến đường kiểu mẫu khu trung tâm cấp xã và 133/546 xóm, tổ dân phố hoàn thành xây dựng tuyến đường kiểu mẫu cấp thôn...

Huyện Xuân Lộc đã hình thành một số vùng sản xuất nông nghiệp tập trung qui mô lớn với các nhóm sản phẩm chủ lực của địa phương, bao gồm các sản phẩm trái cây, rau và chăn nuôi. Triển khai thí điểm 06 dự án liên kết sản xuất, áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm cho một số cây trồng chủ lực của huyện, như: hồ tiêu, xoài, chôm chôm, sầu riêng, rau xanh; nâng cao tỷ lệ cơ giới hoá các khâu...

Huyện Đơn Dương đã có 02 vùng nông nghiệp công nghệ cao (CNC) được công nhận, gần 90% diện tích đất sản xuất rau, hoa và chăn nuôi bò sữa được ứng dụng CNC, xây dựng được 35 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm, 30% sản lượng nông sản trên địa bàn huyện được tiêu thụ thông qua hợp đồng. Hình thành một số mô hình ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh như: doanh nghiệp, trang trại sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC theo hướng thông minh: Công ty cổ phần sữa Đà Lạt; trang trại bò sữa Vinamilk Đà Lạt; trang trại hoa Lan YSA Orchid Farm...

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, việc lựa chọn các huyện thí điểm xây dựng huyện NTM kiểu mẫu ở các vùng nhằm định dạng từng vùng với những nét đặc trưng thế mạnh để tổ chức sản xuất theo hướng khai thác đúng lợi thế địa phương nhằm phát triển sản xuất, kinh tế nông thôn, xây dựng thiết chế hạ tầng đồng bộ và đảm bảo môi trường, an sinh, nâng cao thu nhập cho nông dân. Các huyện đã tập trung khai thác lợi thế, thế mạnh của mình gắn với du lịch để chương trình lan tỏa đến các địa phương khác.

Phát huy lợi thế từng địa phương

Về những định hướng xây dựng huyện NTM kiểu mẫu trong giai đoạn tới, Bộ NN&PTNT nhấn mạnh, 04 huyện đang triển khai Đề án huyện NTM kiểu mẫu cần tiếp tục triển khai hiệu quả Đề án đã được phê duyệt và rà soát cho phù hợp với bộ tiêu chí cấp huyện giai đoạn 2021-2025; tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức, huy động sự tham gia, vào cuộc chủ động, tích cực của người dân, cộng đồng, sự vào cuộc của các cấp, các ngành của địa phương; chú trọng triển khai các nội dung gắn với bộ tiêu chí huyện NTM kiểu mẫu để phát huy lợi thế và phù hợp với điều kiện của từng địa phương.

Cụ thể, huyện Nam Đàn cần tập trung hình thành và nâng cao chất lượng cơ cở hạ tầng về du lịch, gắn với bảo tồn và phát huy các di tích lịch sử - văn hóa, cách mạng; xây dựng môi trường và con người văn hóa nhằm khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa, lịch sử và truyền thống cách mạng gắn với du lịch, nâng cao vai trò và sự tham gia của người dân để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập từ các hoạt động du lịch văn hóa và du lịch cộng đồng.

Huyện Hải Hậu cùng với tiếp tục nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng đồng bộ, kết nối và xanh – sạch – đẹp – an toàn, cần tập trung các giải pháp để xây dựng môi trường xanh – sạch (đặc biệt là vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn) theo hướng tăng cường sự chủ động và tham gia của người dân và cộng đồng, đảm bảo sự bền vững trong xây dựng NTM, trên cơ sở bổ sung các nội dung của bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới được qui định tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Huyện Đơn Dương tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng sản xuất (giao thông nội đồng, thủy lợi cấp xã, hạ tầng về logistic…), tăng cường đầu tư đồng bộ diện tích sản xuất ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh, nâng cao chất lượng các chuỗi liên kết gắn với vai trò của doanh nghiệp và HTX để hình thành huyện sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh hiệu quả và bền vững.

Huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai: Ngoài việc quy hoạch sản xuất theo vùng, hoàn thiện cơ sở hạ tầng sản xuất, cần tập trung mở rộng các mô hình sản xuất hàng hóa theo hướng bền vững (ứng dụng công nghệ, liên kết sản xuất…) gắn với quy mô cấp huyện để hình thành các yếu tố nổi trội của huyện NTM kiểu mẫu “phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững”.

Đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có định hướng, kế hoạch xây dựng huyện NTM kiểu mẫu: Cần xây dựng Đề án cụ thể, tiêu chí rõ ràng gắn với những đặc điểm, lợi thế nổi trội của từng địa phương, đặc biệt xây dựng NTM kiểu mẫu trước hết phải thực hiện nâng cao chất lượng NTM theo Bộ tiêu chí nâng cao. Cùng với đó cần phải xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể, chủ động về nguồn lực, huy động sự tham gia của các ngành, các cấp và đặc biệt là người dân trong quá trình thực hiện.

Lưu Nguyên Sơn