Khả năng thiếu hụt nguồn nước vụ Đông - Xuân

Biến đổi khí hậu - Ngày đăng : 15:13, 25/11/2020

(TN&MT) - Theo Bản tin cập nhật về hiện tượng ENSO và nhận định xu thế khí tượng thủy văn từ nửa cuối tháng 11/2020 đến tháng 5/2021 của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia: Xu thế nhiệt độ mặt nước biển tiếp tục lạnh đi và hiện tượng La Nina đã xuất hiện; dự báo hiện tượng La Nina sẽ tiếp tục duy trì từ nay cho tới những tháng đầu năm 2021. 

Trên sông Cái Phan Rang tại Trạm Thủy văn Tân Mỹ, mực nước hiện tại thấp hơn TBNN khoảng 0.30m. (Ảnh: Ngô Dũng Thắng)

Theo đó, từ tháng 12/2020 đến tháng 5/2021, tổng lượng mưa các tỉnh từ khu vực Nam Trung Bộ phổ biến cao hơn từ 10 đến 40% so với TBNN cùng thời kỳ.

Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi (CTTL) Ninh Thuận thống kê đến thời điểm ngày 23/11/2020, tổng dung tích của 21 hồ chứa trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận 104.3/194.5 triệu m3, đạt 54% dung tích thiết kế (DTTK). Tại hồ Đơn Dương tỉnh Lâm Đồng, dung tích toàn bộ đạt 163 triệu m³, đạt 99% so với thiết kế. 

Tỷ lệ dung tích hiện tại so với thiết kế trên địa bàn tỉnh: Thấp hơn năm 2019 là 2%, thấp hơn so với năm 2018 là 7%, thấp hơn năm 2017 là 27%, thấp hơn năm 2016 là 37%.  Trong đó, hiện tại hồ Ồng Kinh vẫn chưa có nước và có 03 hồ chứa lớn nhất tỉnh là: Sông Sắt, Sông Trâu, Sông Biêu dung tích dưới 50% DTTK. 

Theo tính toán dự báo của Phòng QHTL Nam Trung Bộ và Tây Nguyên - Viện Quy hoạch Thủy lợi, nhận định kịch bản hạn hán vụ Đông Xuân 2020 - 2021, đối với hệ thống đập dâng sử dụng nước sau thủy điện Đa Nhim, khả năng không xảy ra hạn hán.

Với các hồ chứa thủy lợi trong tỉnh, căn cứ vào hiện trạng nguồn nước trong hệ thống các công trình hồ chứa và dự báo mưa trong giai đoạn còn lại của năm 2020, tổng dung tích các hồ chứa trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đến đầu vụ Đông Xuân 2020 - 2021 có thể đạt khoảng 65% DTTK, tuy nhiên một số hồ chứa lớn chỉ đạt 30÷50% DTTK, vì vậy trong vụ Đông Xuân 2020 - 2021 có khả năng xảy ra kịch bản hạn nhẹ đến hạn vừa ở cục bộ một số hồ chứa; vụ Hè - Thu 2021 có khả năng xảy ra kịch bản hạn vừa. 

Với vùng ngoài CTTL, có tổng lượng mưa lũy tích từ đầu năm 2020 đến nay tại các trạm đo mưa chính thấp hơn từ 10÷20% so với TBNN. Tuy nhiên, dự báo lượng mưa trong giai đoạn còn lại của năm 2020 và các tháng đầu năm 2021 trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận lại cao hơn khoảng 15÷20% so với TBNN, vì vậy, có thể một số vùng sản xuất phụ thuộc lượng mưa có thể xảy ra kịch bản hạn cục bộ đến hạn vừa. 

Tổng diện tích khuyến cáo sản xuất nằm trong hệ thống công trình thủy lợi là khoảng 23.000 ha, thấp hơn khoảng 2.000÷3.000 ha so với diện tích sản xuất vụ Đông Xuân của năm không xảy ra hạn hán.

Diện tích sản xuất đề xuất bao gồm 15.000÷16.000 ha sử dụng nguồn nước sau thủy điện Đa Nhim và khoảng 7.000÷8.000 ha tại 21 hồ chứa (so với diện tích gieo trồng hàng năm phải điều chỉnh khoảng 2.000÷3.000 ha) và đề nghị tiếp tục theo dõi diễn biến tình hình nguồn nước trong thời gian sắp tới để linh hoạt điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tuy nhiên vẫn ưu tiên cấp nước sinh hoạt, chăn nuôi, công nghiệp trong cả giai đoạn mùa khô năm 2021.

Ngoài ra, tham khảo sản phẩm của công cụ theo dõi hạn hán MDCW thuộc Dự án  SERVIR Mekong - Trung tâm Phòng chống thiên tai Châu Á (ADPC), cho thấy từ khoảng từ nửa cuối tháng 1/2020, trên đa phần diện tích tỉnh Ninh Thuận (trừ khu vực xã Phước Bình, Phước Hòa, huyện Bác Ái) sẽ bắt đầu xảy ra hiện tượng hạn hán ở mức độ vừa phải.

Trước tình hình khả năng xảy ra tình trạng hạn hán, thiếu nước trong mùa khô năm 2021, địa phương tỉnh Ninh Thuận cần chủ động tham gia, giám sát việc vận hành điều tiết hồ thủy điện Đơn Dương nhằm sử dụng nguồn nước này một cách hợp lý và hiệu quả, có thể tiết kiệm được nước cho cả giai đoạn mùa khô. 

Tiếp tục có biện pháp sử dụng nguồn nước hợp lý, tiết kiệm. Điều tiết nguồn nước của các công trình hồ chứa thủy lợi linh hoạt, hiệu quả, tăng cường nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy. Đề phòng khả năng hạn hán, thiếu nước có thể xảy ra trên diện rộng trong mùa khô năm 2021, đặc biệt chú ý là vùng ven biển, vùng ngoài CTTL.

Đặng Thanh Bình - Nguyễn Bá Cường