Sạt lở kinh hoàng ở Trà Leng: Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung – Tây Nguyên chỉ ra nguyên nhân

Ngày 4/11, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Phan Việt Cường khẳng định Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên đã gửi báo cáo đánh giá sơ bộ nguyên nhân dẫn đến thảm kịch sạt lở tại xã Trà Leng (Nam Trà My, Quảng Nam).

Theo Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên, từ các kết quả nghiên cứu của Viện và khảo sát thực địa tại hiện trường ngày 31/10 cho thấy, đây là khu vực có tổ hợp rất nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành 1 khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 300 + 450; 2 vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt.

Hiện trường vụ sạt lở đất tại thôn 1, xã Trà Leng, huyện Nam Trà My. Ảnh: Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên

Bên cạnh đó, trong khoảng thời gian từ ngày 6 đến 22/10, mưa kéo dài, đất bị bão hòa hết và khi gặp trận mưa lớn ngày 27-28/10 (bão số 9) với gần 180mm thì đất như một khối bùn lỏng, sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra trận lũ quét kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi của nó, tạo ra thảm họa sạt lở.

Bên cạnh đó, việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó, chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể.

Song song với việc chỉ ra nguyên nhân ban đầu dẫn tới thảm họa sạt lở ở Trà Leng, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên cũng đưa ra một số giải pháp trước mắt và lâu dài.

Đất đá từ trên núi trút xuống, tạo nên trận sạt lở kinh hoàng khiến 22 người chết và mất tích.

Theo đó, về giải pháp trước mắt, trong mùa mưa bão này, đặc biệt có bão số 10 đang chuẩn bị đổ bộ, gây mưa lớn thì nguy cơ sạt lở đất càng nghiêm trọng. Vì vậy, địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài Khí tượng Thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn. Đồng thời, người dân cần chủ động quan sát, khi thấy các dấu hiệu bất thường như: Nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu..., phải báo cáo ngay chính quyền.

Về giải pháp lâu dài, Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên kiến nghị cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỷ lệ 1/5.000 và cấp xã (tỷ lệ 1/1.000 - 1/2.000) và phổ biến tới chính quyền cấp xã, thôn và người dân biết. Hiện nay, viện đã xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất cho 3 huyện (Nam Trà My, Bắc Trà My, Phước Sơn) với tỷ lệ 1/50.000 và toàn tỉnh 1/100.000.  

Đến thời điểm hiện tại, lực lượng chức năng tìm thấy 8 thi thể nạn nhân và đang tích cực tìm kiếm 14 người còn lại.

Bên cạnh đó, tổ chức tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng. Đặc biệt cần phải đưa các kiến thức về phòng chống thiên tai vào chương trình giáo dục phổ thông. Rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng...an toàn trước thiên tai.

Cần xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao. Tăng mật độ trạm đo mưa tự động để nâng cao công tác cảnh báo chính xác hơn. Đồng thời, cần rà soát và đánh giá để đưa ra tỷ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét. Bởi rừng có vai trò hết sức quan trọng trong điều hòa dòng chảy mặt, dòng chảy ngầm cũng như ổn định của các mái dốc sườn đồi.

Trước đó, chiều 28/10, tại nóc Ông Đề, thôn 1, xã Trà Leng xảy ra trận sạt lở núi kinh hoàng làm 11 ngôi nhà bị vùi lấp, 22 người mất tích. Đến thời điểm hiện tại, lực lượng chức năng tìm thấy 8 thi thể nạn nhân và đang tích cực tìm kiếm 14 người còn lại.

Lan Anh