Rừng tự nhiên không thể phục hồi như xưa

Thảo luận tại hội trường về tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, sáng 3/11, trong bối cảnh miền Trung vừa trải qua một đợt lũ lụt, sạt lở đất nghiêm trọng, nhiều Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển rừng, giám sát trồng lại rừng thay thế của các dự án xây dựng hồ đập và thuỷ điện trong những năm qua.

89% rừng tự nhiên mất do chuyển đổi mục đích sử dụng

Quan tâm đến lĩnh vực bảo vệ, phát triển rừng ở các tỉnh miền núi, ĐBQH Triệu Thị Thu Phương (Bắc Kạn) cho biết, rừng có vị trí vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, nhất là hiện nay tình hình biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều chính sách hiệu quả trong bảo vệ, phát triển rừng, từ đó nâng cao độ che phủ rừng lên 42%, chính sách giao đất giao rừng là giải pháp mang tính đột phá.

"Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, việc phát triển kinh tế xã hội gắn với phát triển lâm nghiệp chưa hiệu quả. Trong 5 năm qua, theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp, diện tích rừng bị mất do chặt phá là 11%, trong khi 89% rừng bị mất là do chuyển mục đích sử dụng" - đại biểu Phương nói.  

ĐBQH Triệu Thị Thu Phương (đoàn Bắc Kạn). Ảnh: Quốc Khánh

Do vậy, đại biểu đoàn Bắc Kạn kiến nghị Chính phủ xem xét tiêu chí phân bổ ngân sách, sắp xếp ổn định dân cư để đảm bảo an toàn cho người dân. Đầu tư cho hạ tầng lâm nghiệp và sản phẩm lâm nghiệp để nâng cao giá trị gia tăng, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp trong lĩnh vực lâm nghiệp.

ĐBQH Nguyễn Thị Xuân (đoàn Đắc Lắk) kiến nghị với Quốc hội và Chính phủ tiếp tục cho xây dựng chương trình trồng rừng tương tự như chương trình 327 trước đây. Bà Xuân cho rằng, rừng nguyên sinh của chúng ta đang bị suy giảm khá nhiều. Vì vậy, vấn đề trồng rừng tái sinh hết sức cấp bách, có rừng sẽ giữ được nguồn nước, giảm nguy cơ lũ lụt, sạt lở đất. Trong Chương trình phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Quốc hội, Chính phủ cần có nội dung trồng rừng tái sinh và bố trí vốn cho việc này vì lợi ích trước mắt và lâu dài cho con cháu trong tương lai.

Nêu thực tế việc rừng và cây rừng bị chủ đầu tư khai thác triệt để khi làm các dự án thuỷ điện vừa và nhỏ, đại biểu Phương đề xuất Quốc hội có chuyên đề giám sát trồng lại rừng thay thế của các dự án xây dựng hồ đập và thuỷ điện trong những năm qua.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Phan Thanh Bình (đoàn Quảng Nam) cho rằng, phải khuyến khích trồng rừng gỗ lớn, cây bản địa, đặc biệt quan tâm đến các dự án thủy điện, thủy lợi phải chuyển mục đích sử dụng rừng, phải xem lại công tác trồng rừng thay thế, đặc biệt là rừng phòng hộ, bởi thực tế, thu hồi diện tích rừng ở vùng này có chức năng phòng hộ nhưng trồng bù nơi khác không còn chức năng phòng hộ nữa.

Phát triển rừng là giải pháp trọng yếu để bảo vệ môi trường

Phát biểu tại Hội trường về phát triển rừng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, hiện diện tích rừng cả nước đạt 14,6 triệu hecta, trong đó rừng tự nhiên 10,3 triệu hecta, rừng trồng 4,3 triệu hecta. Phát triển rừng được coi là giải pháp trọng yếu để bảo vệ môi trường, hiện hệ số che phủ đạt 42%.

Đáng chú ý, ngành chế biến, xuất khẩu gỗ với nguyên liệu là rừng trồng trong nước rất phát triển với 4.600 doanh nghiệp tham gia, kim ngạch xuất khẩu năm 2020 dự kiến đạt 13 tỷ USD.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường. Ảnh: Quốc Khánh

Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, Chính phủ luôn có chính sách cho khoanh nuôi, bảo vệ rừng tự nhiên, nâng định mức khoán, tiền chi trả cho người dân tham gia bảo vệ rừng.

"Trước đây chúng ta có chế độ khoán chăm nuôi, bảo vệ rừng tự nhiên 50.000 đồng/ha, bây giờ lên 520.000 đồng/ha nhưng Quốc hội yêu cầu thời gian tới phải nâng lên 1 triệu/ha thì mới bảo đảm từng bước cho chất lượng khu vực 10,3 triệu ha khoanh nuôi bảo vệ rừng tự nhiên phát triển. Cùng với đó, bằng chính sách chi trả môi trường rừng", Bộ trưởng cho biết. 

Ngày 20/10, Việt Nam chính thức ký với Quỹ đối tác các - bon thế giới để có thêm nguồn tài chính cho phát triển rừng. Tuy nhiên, Bộ trưởng Cường cũng thừa nhận, mặt trái của vấn đề là, trong 30 năm phát triển, rừng tự nhiên không thể phục hồi như ngày xưa bởi vì trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nước Mỹ đã rải 77 triệu liễn thuốc hóa học, hủy hoại 2 triệu ha rừng ở miền Trung. Bây giờ phải phục hồi từng bước.

Liên quan vấn đề xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết thêm, đã có Nghị quyết 120 bao trùm, khai thác theo hướng dự vào tự nhiên sang hướng thích ứng với tự nhiên; đã có 400.000ha trong tổng số 1,8 triệu tecta đất trồng lúa chuyển sang trồng cây ăn trái và nuôi trồng thủy sản.

Việc chỉ đạo né hạn mặn, chủ động linh hoạt trong mùa vụ đã đảm bảo vụ đông xuân thắng lợi. "Một mặt tái cơ cấu thích ứng, căn cứ thị trường, nguồn nước, bố trí thủy sản, cây ăn trái là thế mạnh, đưa khoa học công nghệ vào để Thủy Tinh dâng đến đâu, Sơn Tinh cao lên đến đấy" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Tuyết Chinh