Nông dân Gia Lai kém vui vì cây "tỷ đô" giảm giá sâu

Hiện tại, giá hạt mắc ca tươi được các đại lý, thương lái thu mua với giá dao động từ 45.000 đồng/kg đến 65.000 đồng/kg. Theo các nông dân, năm nay mắc ca được mua nhưng giá như thế thì thấp hơn năm ngoái từ 50.000 đồng/kg đến 70.000 đồng/kg. Năm 2011, ông Nguyễn Trí Hường (thôn 3, xã Sơ Pai) trồng 7 sào mắc ca xen canh với cây cà phê. Đến năm 2015, vườn mắc ca bắt đầu cho thu bói. Theo ông Hường, năm nay, cây mắc ca đậu quả nhiều hơn năm trước, nhưng với mức giá thu mua lại quá thấp.

"Năm ngoái, tôi thu được 6 tạ, bán với giá 120.000 đồng/kg. Năm nay, tôi thu được hơn 7 tạ nhưng chỉ bán được với giá 60.000 đồng/kg, nghĩa là giảm một nửa thu nhập so với vụ trước. Vườn cây của gia đình tôi đã thu được 5 vụ chính nhưng chưa có năm nào giá lại thấp như năm nay”, ông Hường cho biết.

Ông Nguyễn Trí Hường (thôn 3, xã Sơ Pai) thu hoạch mắc ca

Tương tự, ông Thiều Viết Đoàn (thôn Thống Nhất, trú xã Sơn Lang) cũng bày tỏ cảm xúc không được vui khi giá mắc ca xuống thấp. Theo ông Đoàn, vườn mắc ca của gia đình ông được trồng xen với cà phê trên diện tích 1,5 ha từ năm 2015. Năm nay, vườn bắt đầu cho thu hoạch vụ chính nên gia đình ông đã đầu tư hơn 10 triệu đồng tiền phân bón cũng như công chăm sóc để vườn cây cho sản lượng cao.

"Vụ này, vườn thu được 8 tạ mắc ca nhưng giá lại quá thấp nên ai cũng buồn. Tôi đã dành một phần phơi khô, bỏ ra 8 triệu đồng mua máy sấy về sơ chế đóng gói bán với giá cao hơn để có thêm tiền chi tiêu trong gia đình cũng như tái đầu tư cho vụ mùa năm tới. Với giá hiện nay thì thu nhập giảm đi rất nhiều song so với cây cà phê thì mắc ca rất dễ trồng, lại ít công chăm sóc nên gia đình vẫn quyết tâm theo đuổi nó", ông Đoàn chia sẻ.

Theo ông Lê Duy Kiên - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Sơn Lang, đây là một trong những xã có diện tích cây mắc ca lớn của huyện Kbang. Hiện nay, diện tích mắc ca của xã là gần 200 ha, hầu hết được trồng xen canh với cây cà phê. Trong số này, có 90 ha được trồng từ năm 2015 trở về trước và hiện đã cho thu hoạch.

"Những năm trước, hạt mắc ca được giá nên người dân có thu nhập trung bình từ 70 triệu đồng/ha đến 100 triệu đồng/ha. Năm nay, mắc ca được mùa nhưng giá lại giảm nên ai cũng kém vui. Xã cũng khuyến cáo người dân nếu có mở rộng thêm diện tích mắc ca trong thời gian tới thì nên trồng xen canh với các loại cây trồng khác để tránh rủi ro”, ông Kiên thông tin.

Ông Thiều Viết Đoàn (thôn Thống Nhất, xã Sơn Lang) mua máy sấy về sơ chế đóng gói sản phẩm hạt mắc để bán với giá cao hơn

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Kbang, hiện tại, diện tích cây mắc ca trên địa bàn huyện là hơn 580 ha, tập trung tại các xã: Sơ Pai, Đak Rong, Sơn Lang, Krong. Trong đó, khoảng 75% diện tích mắc ca được trồng xen, chủ yếu là trồng với cây cà phê, số còn lại được trồng thuần. Đến nay, đã có trên 120 ha cây mắc ca cho thu hoạch, năng suất bình quân đạt khoảng 500 kg/ha đối với diện tích trồng xen và từ 1.000kg/ha-1.500 kg/ha đối với diện tích trồng thuần. Thu nhập từ cây mắc ca đạt từ 50 triệu đồng/ha/năm-150 triệu đồng/ha/năm. Năng suất và thu nhập từ cây mắc ca sẽ tiếp tục tăng cùng với sự phát triển của cây.

Cây mắc ca trồng xen canh trong vườn cây cà phê, góp phần tăng hệ số sử dụng đất, đồng thời che bóng, chắn gió cho cây cà phê, làm cho cây cho năng suất ổn định hơn. Hiện trên địa bàn huyện Kbang có khoảng 10 cơ sở sơ chế, chế biến sản phẩm hạt mắc ca quy mô hộ gia đình với các sản phẩm: hạt mắc ca sấy nứt, nhân mắc ca tẩm mật ong, sữa mắc ca, tinh dầu mắc ca. Trong đó, có 2 sản phẩm mắc ca được công nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Hiện, đã có doanh nghiệp đầu tư dự án phát triển cây mắc ca, triển khai liên kết đầu tư sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với hộ dân, hợp tác xã...

Ông Mã Văn Tình-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Kbang cho biết, những năm gần đây, nhiều diện tích tái canh cà phê trên địa bàn có trồng xen cây mắc ca. Về kỹ thuật trồng và chăm sóc thì cây mắc ca không quá phức tạp, hộ đồng bào dân tộc thiểu số cũng có thể dễ dàng thực hiện. Đặc biệt, mô hình trồng xen với cây ngắn ngày (cây đậu) rất phù hợp với điều kiện canh tác của hộ dân tộc Bahnar, giúp họ vẫn có thu nhập từ cây ngắn ngày trong thời gian kiến thiết cơ bản, kể cả trong suốt chu kỳ kinh doanh.

“Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục lồng ghép có hiệu quả các nguồn vốn để phát triển cây mắc ca trên địa bàn theo hình thức trồng xen canh với các cây trồng khác, đặc biệt là trong diện tích trồng tái canh cây cà phê. Huyện cũng đã khuyến cáo hộ dân không phá bỏ vườn cây do giá hạt mắc ca giảm như hiện nay. Đồng thời, tập trung đào tạo nghề, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế, bảo quản sản phẩm cho hộ dân. Bên cạnh đó, Phòng cũng tham mưu UBND huyện đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đăng ký nhãn hiệu, tiếp tục phát triển sản phẩm theo chương trình OCOP”, ông Tình nói.

Ngọc Linh