Cam kết ngăn chặn tàn phá thiên nhiên trước hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc

Các nhà lãnh đạo thế giới đã cam kết hạn chế ô nhiễm, áp dụng các hệ thống kinh tế bền vững và chấm dứt việc xả rác thải nhựa vào đại dương vào giữa thế kỷ này. Động thái này là một “hành động có ý nghĩa” nhằm ngăn chặn sự tàn phá thiên nhiên trên Trái đất.

Nhựa do triều cường mang đến nằm rải rác phía trước Canary Wharf ở London, Anh. Ảnh: Dan Kitwood / Getty Images

Cam kết tập trung vào động vật hoang dã và khí hậu

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern và Thủ tướng Anh Boris Johnson nằm trong số 64 nhà lãnh đạo từ 5 châu lục cảnh báo rằng nhân loại đang ở trong tình trạng khẩn cấp do khủng hoảng khí hậu và sự hủy diệt tràn lan của các hệ sinh thái. Để khôi phục lại sự cân bằng trong tự nhiên, các quốc gia và Liên minh Châu Âu đã đưa ra cam kết nhằm chống lại những thiệt hại đối với các yếu tố tạo nền tảng cho sức khỏe và hạnh phúc của con người.

Các cam kết bao gồm nỗ lực đổi mới nhằm giảm nạn phá rừng; ngăn chặn các hoạt động đánh bắt mang tính hủy diệt, không bền vững; xóa bỏ các khoản trợ cấp có hại cho môi trường và bắt đầu chuyển đổi sang các hệ thống sản xuất lương thực bền vững và một nền kinh tế tuần hoàn trong thập kỷ tới. Các nhà lãnh đạo mô tả những cam kết trên như một "bước ngoặt" giúp các thế hệ tương lai có những đánh giá chính xác trong hành động của họ đối với môi trường.

Chai nhựa và các loại rác khác trôi dạt vào một bãi biển ở hạt Cork, Ireland. Ảnh: Education Images/Getty Images

Tất cả các bên tham gia cam kết cho biết sẽ đặt động vật hoang dã và khí hậu vào trọng tâm của các kế hoạch phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, đồng thời cam kết giải quyết khủng hoảng khí hậu, phá rừng, suy thoái hệ sinh thái và ô nhiễm.

“Theo các nhà khoa học, mất đa dạng sinh học, suy thoái đất và đại dương, ô nhiễm, cạn kiệt tài nguyên và biến đổi khí hậu đang gia tăng với tốc độ chưa từng có. Điều này đang gây ra tác hại không thể đảo ngược đối với các hệ thống hỗ trợ cuộc sống của chúng ta và làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói và bất bình đẳng”, bản cam kết nhấn mạnh.

Các nhà lãnh đạo cam kết chấm dứt tội phạm môi trường và trấn áp các nhóm tội phạm có tổ chức liên quan đến buôn bán trái phép động vật hoang dã và gỗ. “Chúng ta phải biến những lời nói này thành hành động và tạo động lực từ những cam kết đó để thống nhất các mục tiêu đầy tham vọng và có tính ràng buộc”, Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết.

Theo ông Johnson, đến năm 2030, 30% đất đai ở Anh sẽ được bảo tồn, tương đương 400.000 ha, bằng tổng diện tích của Quận Hồ và Vườn quốc gia South Downs. Chúng ta phải hành động ngay bây giờ, không thể trì hoãn vì sự mất mát đa dạng sinh học đang diễn ra với tốc độ đáng sợ. Nếu không được kiểm soát, hậu quả sẽ rất thảm khốc đối với tất cả chúng ta.

Các bên ký cam kết khác bao gồm các nhà lãnh đạo của Bangladesh, Bhutan, Colombia, Costa Rica, Fiji, Kenya, Seychelles và Mexico.

Nhiều lãnh đạo đánh giá cao cam kết

Đầu tháng này, LHQ thông báo thế giới đã không đạt được mục tiêu làm chậm sự mất mát của thế giới tự nhiên trong thập kỷ thứ 2 liên tiếp, bao gồm các mục tiêu bảo vệ các rạn san hô, bảo tồn môi trường sống tự nhiên và giảm tối đa rác thải nhựa và hóa chất để không làm hỏng hệ sinh thái.

Bà Elizabeth Maruma Mrema, người đứng đầu công ước LHQ về đa dạng sinh học hoan nghênh cam kết mới của các nhà lãnh đạo thế giới và đánh giá đây là đóng góp lớn cho các cuộc đàm phán đang diễn ra do “tính cấp bách, thống nhất và tham vọng của cam kết”.

Chim cốc mào đứng trong đống rác thải nhựa tại bãi biển của khu vực Costa del Este ở thành phố Panama, thủ đô của đất nước cùng tên. Ảnh: Luis Acosta / AFP / Getty Images

Robert Watson, người đứng đầu Diễn đàn Chính sách-Khoa học Liên chính phủ về Hệ sinh thái và Đa dạng Sinh học (IPBES) đã đánh giá cao cam kết và ca ngợi các Mục tiêu Phát triển Bền vững mà các quốc gia đã đạt được. Tuy vậy, ông Watson cho rằng cần có chữ ký của những quốc gia gây ô nhiễm nghiêm trọng trên thế giới.

Trao đổi với Guardian, ông Watson cho biết: “Nhiều quốc gia lớn trên thế giới đang gây ra biến đổi khí hậu do phát thải khí nhà kính và đang phá hủy đa dạng sinh học của chính nước họ, nhưng lại không có chữ ký trong cam kết này. Nếu không có các quốc gia như Mỹ, Brazil, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Australia, chúng ta không thể thành công trong việc đạt được mục tiêu Khí hậu Paris và đảo ngược tình trạng mất đa dạng sinh học”.

Marco Lambertini, Tổng Giám đốc tổ chức môi trường và động vật hoang dã WWF International nhấn mạnh: “Lời cam kết của các nhà lãnh đạo trên thế giới đánh dấu một thời điểm quan trọng trong việc các quốc gia khẳng định sự lãnh đạo từ cấp chính trị cao nhất và cam kết đẩy lùi sự mất mát đa dạng sinh học vào năm 2030. Chúng tôi kêu gọi tất cả các nhà lãnh đạo củng cố tham vọng này tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới của LHQ về đa dạng sinh học”.

Mai Đan