Lai Châu: Trên 755 nghìn héc ta đất bị thoái hóa

Tổng diện tích đất bị thoái hóa trên địa bàn tỉnh Lai Châu là 755.619ha.

Tỉnh Lai Châu nằm trong khu vực Tây Bắc, có địa hình bị chia cắt mạnh, có sự xen kẽ giữa các núi cao hùng vĩ, hiểm trở, xen kẽ là các dải đồng bằng nhỏ hẹp. Địa hình nhiều đồi núi dốc với phương thức sử dụng đất của người dân chủ yếu canh tác trên đất dốc là nguyên nhân làm cho đất ngày càng bị bào mòn, rửa trôi các chất dinh dưỡng dẫn đến đất bị thoái hóa.

Theo kết quả dự án Điều tra, đánh giá thoái hóa đất vùng Miền núi và Trung du Bắc Bộ phục vụ quản lý sử dụng đất bền vững, trên địa bàn tỉnh Lai Châu có 29,46% diện tích đất bị thoái hóa nặng so với tổng diện tích điều tra, 58,84% diện tích đất bị thoái hóa trung bình, chỉ có 11,70% diện tích đất bị thoái hóa nhẹ hoặc không thoái hóa. Qua kết quả trên thấy rằng, diện tích đất bị thoái hóa đất ở Lai Châu tương đối lớn, hơn nữa, dự án được nghiên cứu trên quy mô cấp vùng, mật độ điểm điều tra thấp (720 ha/1 điểm).

Nhằm phục vụ cho việc quản lý tài nguyên đất bền vững, sử dụng hiệu quả cho phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh, đồng thời phục vụ thống kê quốc gia về tài nguyên đất; phục vụ xây dựng chỉ tiêu thống kê “Diện tích đất bị thoái hóa” theo loại hình thoái hóa và loại đất thoái hóa thuộc Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia, Dự án Điều tra, đánh giá thoái hoá đất kỳ đầu tỉnh Lai Châu được triển khai theo Quyết định số 548/QĐ-UBND ngày 29/5/2018 của UBND tỉnh Lai Châu. Trên cơ sở đó, xác định được diện tích đất bị thoái hóa theo loại hình thoái hóa và loại đất thoái hóa trên địa bàn tỉnh Lai Châu, nguyên nhân thoái hoá đất và đề xuất các giải pháp giảm thiểu thoái hóa đất của tỉnh Lai Châu.

Dự án thực hiện điều tra thoái hoá đất kỳ đầu trên diện tích đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản, đất nông nghiệp khác, đất bằng chưa sử dụng và đất đồi núi chưa sử dụng, theo đối tượng quy định tại Điều 3 Quy định kỹ thuật điều tra thoái hóa đất ban hành kèm theo Thông tư số 14/2012/TT-BTNMT ngày 26/11/2012 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Với tổng diện tích tự nhiên tỉnh Lai Châu là 906.879 ha. Trong đó, diện tích đất phi nông nghiệp 33.201 ha; diện tích đất chưa sử dụng là 347.855 ha (đất núi đá không có rừng cây diện tích 3.131 ha); diện tích đất nông nghiệp 522.692 ha. Quy mô dự án là điều tra 870.547 ha (không bao gồm diện tích phi đất nông nghiệp và diện tích núi đá không có rừng cây). Tổng kinh phí thực hiện dự án được phê duyệt là 5.043.513.527 đồng.

Diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa là 94.442 ha, chiếm 85,71% diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Thực hiện hợp đồng đặt hàng cung ứng dịch vụ số 50/HĐĐH-TNMT ngày 29/6/2018 giữa Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lai Châu với Công ty cổ phần đầu tư và tư vấn Phương Bắc - chi nhánh Bắc Ninh về việc thực hiện: Điều tra, đánh giá thoái hóa đất kỳ đầu tỉnh Lai Châu. Đơn vị thi công (Công ty cổ phần đầu tư và tư vấn Phương Bắc - chi nhánh Bắc Ninh) đã tổ chức thi công và hoán thành các công đoạn của dự án theo tiến độ. Kết quả, xác định được diện tích đất bị thoái hóa theo loại hình thoái hóa và loại đất thoái hóa trên địa bàn tỉnh Lai Châu.

Theo đó, tổng diện tích đất bị thoái hóa trên địa bàn tỉnh Lai Châu là 755.619 ha, chiếm 86,80% diện tích điều tra. Trong đó, thoái hóa nhẹ: 298.940 ha, chiếm 34,34% diện tích điều tra; thoái hóa trung bình: 282.757 ha, chiếm 32,48% diện tích điều tra; thoái hóa nặng: 173.922 ha, chiếm 19,98% diện tích điều tra.

Diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa là 94.442 ha, chiếm 85,71% diện tích đất sản xuất nông nghiệp. Trong đó, thoái hóa nặng có 16.607 ha, chiếm 17,58% diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa; thoái hóa trung bình có 45.254ha, chiếm 47,92% diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa; thoái hóa nhẹ có 32.581ha, chiếm 34,50% diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thoái hóa.

Diện tích đất đất lâm nghiệp bị thoái hóa là 336.920ha, chiếm 81,87% diện tích đất lâm nghiệp, trong đó, thoái hóa nặng có 54.777ha, chiếm 16,26% diện tích đất lâm nghiệp bị thoái hóa. Thoái hóa trung bình có 73.640ha, chiếm 21,86% diện tích đất lâm nghiệp bị thoái hóa. Thoái hóa nhẹ có 208.503ha, chiếm 61,88% diện tích đất lâm nghiệp bị thoái hóa.

Trên địa bàn tỉnh Lai Châu có 917ha đất nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, đây là loại sử dụng đất có mặt nước nuôi trồng thủy sản nên chất lượng đất, mức độ suy giảm độ phì không ảnh hưởng nhiều đến loại sử dụng đất này vì vậy không đánh giá đất bị suy giảm độ phì. Đồng thời, không xảy ra hiện tượng đất bị khô hạn, kết von, đá ong hóa nên kết quả đánh giá đất nuôi trồng thủy sản không bị thoái hóa.

Tỉnh Lai Châu có 30ha đất nông nghiệp khác, kết quả điều tra cho thấy, toàn bộ diện tích đất nông nghiệp khác trên địa bàn tỉnh Lai Châu bị khô hạn; 15ha đất bị suy giảm độ phì nhiêu; không có diện tích bị xói mòn, kết von đá ong hóa. Kết quả tổng hợp có 15ha đất nông nghiệp khác bị thoái hóa nhẹ. Cùng với đó, trên địa bàn tỉnh Lai Châu có 1.613ha đất bằng chưa sử dụng bị thoái hóa, chiếm 87,72% diện tích đất bằng chưa sử dụng. Có 322.628ha đất đồi núi chưa sử dụng bị thoái hóa, chiếm 93,24% diện tích đất đồi núi chưa sử dụng, trong đó: Diện tích đất bị thoái hóa nặng có 102.136ha, chiếm 31,66% diện tích đất đồi núi chưa sử dụng bị thoái hóa.

Tỉnh Lai Châu cần đề ra những giải pháp cụ thể để giảm thiểu thoái hóa đất, đặc biệt là đất sản xuất nông nghiệp.

Nguyên nhân chính gây thoái hóa đất trên địa bàn tỉnh Lai Châu được xác định bao gồm các nguyên nhân tự nhiên như ảnh hưởng của địa hình, ảnh hưởng của khí hậu, ảnh hưởng của hệ thống thủy văn, ảnh hưởng của đặc tính các loại đất... Cùng với đó là các nguyên nhân từ hoạt động của con người như: Quản lý sử dụng đất, lập quy hoạch sử dụng đất, đặc điểm và phương thức sử dụng đất, quản lý khai thác tài nguyên rừng và quy hoạch rừng, áp lực do tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội...

Trước những nguyên nhân thoái hóa đất đã được xác định, tỉnh Lai Châu cần đề ra những giải pháp cụ thể, tương ứng với các nguyên nhân trong quá trình sử dụng đất, để quản lý tài nguyên đất bền vững, sử dụng hiệu quả, đảm bảo nguồn lực đất đai góp phần phục vụ cho việc cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hà Thuận