Cẩn trọng với diễn biến thời tiết cực đoan: Lũ lớn tập trung ở Trung Bộ

Đó là nhận định của ông Vũ Đức Long (ảnh) - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn (KTTV) Quốc gia về tình hình lũ những tháng cuối năm 2020.

Ông Vũ Đức Long - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia

PV: Ông có thể cho biết, năm nay, lũ ở Trung Bộ có đến muộn hơn so với mọi năm; đỉnh lũ năm nay so với trung bình nhiều năm (TBNN) có sự khác thường gì không?

Ông Vũ Đức Long:

Quy luật mùa lũ ở khu vực Trung Bộ dịch dần từ Bắc vào Nam, trong đó, mùa lũ trên các sông từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh từ ngày 1/7 đến 30/11; các sông từ Quảng Bình đến tỉnh Ninh Thuận, từ ngày 1/9 - 15/12.

Trong tháng 7, 8/2020, trên các sông ở Thanh Hóa, Nghệ An đã xuất hiện 1 - 2 đợt lũ nhỏ và từ ngày 31/7 - 2/8, trên các sông ở Hà Tĩnh, Quảng Bình đã xuất hiện một đợt lũ, biên độ lũ các sông khoảng 3 - 6 m, đỉnh lũ tại các trạm thượng lưu ở mức BĐ1 và dưới BĐ1. Do đó, chúng ta thấy mùa lũ ở khu vực Trung Bộ xuất hiện theo quy luật hàng năm.

Số liệu thống kê cho thấy, thời kỳ đầu mùa lũ năm nay ở khu vực Bắc Trung Bộ xuất hiện ít lũ và đỉnh lũ thấp hơn so với TBNN (TBNN ở khu vực này trong thời kỳ tháng 7 - 8 thường xuất hiện 2 - 3 đợt lũ ở mức BĐ1 và trên BĐ1, có trận lên BĐ2). Đặc biệt, trong quá khứ đã từng có xuất hiện lũ lớn, lũ lịch sử như trên sông Gianh (Quảng Bình) vào đầu tháng 8 năm 2007.

PV: Vậy lũ ở Trung Bộ sẽ tập trung vào các tháng cuối năm, liệu có khả năng xảy ra dồn dập và xuất hiện lũ lớn đến đặc biệt lớn không, thưa ông?

Ông Vũ Đức Long:

Đúng vậy, lũ lớn ở khu vực Trung Bộ sẽ tập trung vào các tháng cuối năm nay. Theo nhận định của chúng tôi, từ nay đến cuối năm 2020, trên các sông khu vực Trung Bộ có khả năng xuất hiện từ 2 - 3 đợt lũ lớn, tập trung tại các tỉnh khuvực Trung, Nam Trung Bộ vào các tháng 10, 11/2020.

Dự báo, đỉnh lũ năm 2020, tại hạ lưu các sông chính ở Thanh Hóa, Nghệ An ở mức BĐ1 - BĐ2; các sông từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận ở mức BĐ2 - BĐ3 và trên BĐ3. Trên các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông khả năng xuất hiện lũ lớn, lũ quét và sạt lở đất.

Đặc biệt hiện nay, ENSO đang chuyển dần sang trạng thái La Nina, nhận định bắt đầu từ khoảng cuối tháng 9 sang tháng 10, 11 mưa lớn sẽ tập trung ở khu vực Trung Bộ. Do đó, nguy cơ rất cao xuất hiện lũ lớn và lũ đặc biệt lớn ở khu vực này từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 12 năm nay.

Mưa lũ gây thiệt hại ở Trung Bộ. Ảnh: MH

PV: Hiện nay, công tác dự báo lũ ở khu vực miền Trung đang gặp phải những khó khăn gì? Ông có khuyến cáo với người dân trước những mối nguy hiểm có thể xảy ra do lũ?

Ông Vũ Đức Long:

Trong những năm gần đây, được sự quan tâm, đầu tư của Nhà nước, hệ thống quan trắc, truyền tin và dự báo tại Tổng cục Khí tượng thủy văn đã từng bước hiện đại hóa. Các mô hình dự báo thủy văn hiện đại đã và đang được ứng dụng tại Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cũng như các Đài KTTV khu vực, Đài KTTV tỉnh đã góp phần nâng cao chất lượng dự báo lũ trên các lưu vực sông.

Tuy vậy, trong dự báo, cảnh báo lũ hiện còn nhiều khó khăn do biến đổi khí hậu, diễn biến mưa - lũ ngày càng bất thường hơn. Thêm vào đó, điều kiện địa hình khu vực miền Trung tạo nên những con sông ngắn, dốc làm cho thời gian tập trung nước trên các lưu vực rất nhanh, do đó, thời gian dự báo trước thường không được dài.

Một khó khăn khác trong công tác dự báo lũ trên các lưu vực sông xuất phát từ lũ là hệ quả của mưa lớn; tuy vậy, việc dự báo mưa, đặc biệt là mưa lớn định lượng hiện nay vẫn còn là thách thức đối với ngành KTTV không chỉ ở Việt Nam mà còn cả trên thế giới. Ngoài ra, hiện nay, có nhiều công trình thủy điện, thủy lợi được xây dựng trên các lưu vực sông làm thay đổi hoàn toàn chế độ dòng chảy trên sông gây nhiều khó khăn cho công tác dự báo, cảnh báo lũ.

Với nhận định tình hình mưa, lũ năm 2020 có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ rất cao xuất hiện mưa, lũ lớn như vậy, các cấp chính quyền và người dân cần liên tục theo dõi, cập nhật các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV được phát đi từ Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, cũng như trên phương tiện thông tin đại chúng để có được những phương án ứng phó kịp thời, hạn chế thấp nhất những thiệt hai có thể do thiên tai mưa lũ gây ra.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Theo cảnh báo mới nhất của cơ quan dự báo thời tiết Việt Nam, dự báo từ nửa cuối tháng 9 này cho tới hết năm 2020, trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện khoảng 6 - 8 cơn bão và áp thấp nhiệt đới nữa, trong đó, có khoảng 4 - 5 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và Nam Bộ.

Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cảnh báo, nửa cuối tháng 9 có khả năng cao tại khu vực Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ chịu ảnh hưởng bởi 1 cơn áp thấp nhiệt đới hoặc bão. Và trong tháng đầu năm 2021, vẫn có khả năng xuất hiện xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Nam Biển Đông, có thể ảnh hưởng đến khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ.

Tuyết Chinh (thực hiện)