Thừa Thiên Huế: Làng mây tre đan Bao La “lột xác”, vươn tầm thế giới

Đã từng có nguy cơ “xóa sổ”

Cách TP. Huế 15km về phía Bắc, đoạn trung lưu bờ Bắc con sông Bồ, làng Bao La là một làng nghề đan lát truyền thống nổi tiếng được hình thành và phát triển trên 600 năm.

Người dân Bao La chia sẻ rằng trước đây người dân trong làng chỉ làm những vật dụng để phục vụ cuộc sống và sản xuất hàng ngày như rổ, rá, thúng, mủng... Cuộc sống hiện đại, các vật dụng này từ chất liệu mây, tre đã dần bị thay thế bằng chất liệu nhựa. Vì thế, người dân trong thôn chẳng mấy ai còn mặn mà với việc đan lát, với nghề truyền thống này nữa. Nguy cơ mai một ngày càng cao và việc sản xuất chỉ mang tính cầm chừng.

Các thành viên trong Hợp tác xã Bao La sản xuất may tre đan

Đến khoảng giữa năm 2007, cùng với kế hoạch khôi phục và phát triển nghề, làng nghề truyền thống của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cộng với niềm đam mê và tâm huyết muốn vực dậy làng nghề truyền thống “cha truyền con nối” của những người con làng Bao La; Hợp tác xã mây tre đan Bao La chính thức thành lập.

Thời điểm ban đầu, Hợp tác xã gặp muôn vàn khó khăn. Với vốn liếng hạn hẹp, nhân công rải rác, đầu ra cho sản phẩm rất bấp bênh. Hợp tác xã chỉ sản xuất những sản phẩm phục vụ nông nghiệp; dù tinh xảo, mẫu mã đẹp đến đâu cũng chỉ loanh quanh bên gánh hàng rong và các chợ làng…

Ông Võ Văn Dinh, Chủ nhiệm Hợp tác xã mây tre đan Bao La cho hay gần 2 năm ròng rã kể từ thành lập Hợp tác xã, ông cố gắng làm mà không thu về được một đồng lương riêng cho bản thân.

“Giai đoạn ấy, thu nhập từ việc bán các mặt hàng thu về không nhiều, lương trả cho công nhân ít nên nhiều người nghỉ việc. Cộng thêm áp lực về kinh tế của gia đình nên có những lúc chỉ muốn bỏ cuộc...”, ông Dinh nhớ lại.

Hợp tác xã mây tre đan Bao La thiết kế và sản xuất hàng nghìn mẫu mã tinh xảo

 “Lột xác”, đảm bảo môi trường

Bằng sự quyết tâm và lòng yêu nghề, ông Dinh đã cùng những người phụ trách của Hợp tác xã mày mò, tìm hiểu mở rộng, phát triển thêm nhiều mặt hàng đa dạng từ mây, tre. Đến năm 2009, làng nghề chuyển sang sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ.

Được chính quyền tỉnh tạo điều kiện nên những lần có Hội chợ Thương mại hoặc các buổi triển lãm thì hàng hóa từ cơ sở đều có mặt để trưng bày, giới thiệu đến người tiêu dùng ở khắp gần xa, và những mối đặt hàng bắt đầu từ đó. Dần dần, sản phẩm của của làng nghề được nhiều người biết đến.

Sau gần 15 năm hình thành và phát triển, Hợp tác xã Mây tre đan Bao La thiết kế và sản xuất hàng nghìn mẫu mã, tinh xảo, phục vụ nhu cầu tiêu thụ của các tỉnh, thành phố trong cả nước và xuất khẩu ra nước ngoài. Trung bình, mỗi năm Hợp tác xã thiết kế và cho ra lò từ 7-10 mẫu mới. Ngoài những sản phẩm phục vụ nhu cầu sản xuất nông nghiệp của người dân, Hợp tác xã đã sản xuất các loại lồng đèn, túi xách, bình hoa, nan quạt, lồng chim, bàn ghế sôpa và các vật dụng phục vụ trong các khách sạn, nhà hàng. Nhiều làng nghề về mây tre đan trong nước cũng đã đến Hợp tác xã để học hỏi kinh nghiệm, “mục sở thị” các sản phẩm độc đáo, tinh xảo.

Làng nghề đã giúp người dân kiếm thêm thu nhập, ổn định cuộc sống

Hiện nay, không khí tại làng tre Bao La luôn sôi động, nhất là những ngày cận Tết. Đến nay, cơ sở trung bình mỗi tháng 2 lần xuất hàng đi, giá trị đơn hàng từ 80 - 100 triệu đồng. Ngoài ra còn có một số “mối” ở Hà Nội tháng nào cũng thu gom hàng để xuất khẩu ra thị trường nước ngoài như Thái Lan, Mỹ, các nước Châu Âu. Công nhân thường trực ở Hợp tác xã dao động từ 110 đến 120 người. Bình quân thu nhập 110- 150 ngàn đồng một người/ ngày và được đóng đầy đủ các loại BHXH, BHYT cũng như thường xuyên tham gia các hoạt động từ thiện, xã hội.

Được biết những năm qua, Hợp tác xã đã đẩy mạnh công nghệ mới vào sản xuất, nhằm tạo ra những sản phẩm vừa đẹp, vừa bền, vừa đảm bảo an toàn. Đơn cử, Hợp tác xã không dùng hóa chất độc hại để tẩy trắng nguyên liệu, mà dùng công nghệ mới, vừa bảo đảm chất lượng sản phẩm, vừa bảo đảm sức khỏe cho người lao động, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Lãnh đạo Thừa Thiên Huế tham quan làng nghề

Hiện tại làng nghề truyền thống mây tre đan Bao La được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cấp vốn để đầu tư, xây dựng một nhà truyền thống phục vụ việc trưng bày, triển lãm các mặt hàng của cơ sở trong khuôn viên rộng gần 1 hecta trong địa bàn của thôn. Mới đây, làng nghề truyền thống mây tre đan Bao La vinh dự được Sở Công Thương trao giấy chứng nhận quyền sử dụng “Con dấu nhận diện sản phẩm thủ công mỹ nghệ Huế”.

“Ngoài việc giữ vững hoạt động của Hợp tác xã, tôi có dự định tận dụng khuôn viên của nhà truyền thống để làm nơi sản xuất, đào ao cá, trồng thêm cây xanh. Liên kết với các Công ty lữ hành để phát triển mô hình du lịch cộng đồng cho du khách trong và ngoài nước. Không chỉ duy trì, quảng bá hình ảnh làng nghề truyền thống của tỉnh nhà, tôi hi vọng đây là hướng đi mới có hiệu quả, có thể tạo thêm nhiều công ăn việc làm cũng như tăng mức thu nhập cho nhiều người”, ông Dinh thổ lộ.

Thành công của làng nghề đến từ sự kết hợp của hai yếu tố đó là sự thích ứng với xu thế phát triển của thời đại nhưng vẫn coi trọng những giá trị truyền thống. Đây có thể là kinh nghiệm quý giá mà các làng nghề truyền thống khác tham khảo và vận dụng trên hành trình khôi phục và làm sống lại những làng nghề đặc trưng của Huế nói riêng và Việt Nam nói chung.

Văn Dinh