Đưa Tây Nguyên trở thành vùng kinh tế trọng điểm

Khơi dậy tiềm năng

Tây Nguyên, vùng đất của đại ngàn với những ưu đãi đặc biệt của thiên nhiên về đất đai, khí hậu, thổ nhưỡng. Toàn vùng Tây Nguyên có 2 triệu ha đất sản xuất nông nghiệp, gồm: 850 nghìn ha trồng cây hằng năm; 1,15 triệu ha trồng cây lâu năm; 3,35 triệu ha đất lâm nghiệp. Trong đó, có 2,57 triệu ha rừng, độ che phủ đạt 45,8%.

Khai thác tiềm năng từ khí hậu, thổ nhưỡng, vị trí địa lý khá thuận lợi cho phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất lớn, áp dụng công nghệ cao, Tây Nguyên đã trở thành vùng chuyên canh lớn cây công nghiệp của cả nước. Diện tích trồng cà phê 576,8 nghìn ha, chiếm 89,4%; hồ tiêu 53,9 nghìn ha, chiếm 55,2%; cao su 258,9 nghìn ha, chiếm 26,4%; điều 68,5 nghìn ha, chiếm 23,5% và chè 22,4 nghìn ha chiếm 16,6% diện tích chè cả nước.

Bên cạnh đó, Tây Nguyên còn có tiềm năng thủy điện, điện mặt trời, điện gió rất lớn. Theo quy hoạch thủy điện trên bậc thang các sông Sê San, Sêrêpốk và Đồng Nai, tổng công suất thủy điện ở toàn vùng Tây Nguyên lên tới 7 nghìn MW, chiếm 27% tổng tiềm năng kinh tế - kỹ thuật thủy điện cả nước.

TP. Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) sẽ là trung tâm vùng Tây Nguyên về phát triển kinh tế

Trong lòng đất Tây Nguyên, đến nay đã phát hiện một số loại khoáng sản có trữ lượng lớn như than bùn, than nâu, sét cao lanh, bauxite. Đặc biệt, bauxite Tây Nguyên có trữ lượng khoảng 7 tỷ tấn quặng nguyên khai (tương đương 3,2 tỷ tấn tinh quặng), phân bố chủ yếu ở Đắk Nông và Lâm Đồng. Về cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, Tây Nguyên đã được đầu tư hàng trăm nghìn tỷ đồng xây dựng “điện, đường, thủy lợi, khu và cụm công nghiệp”.

Riêng lĩnh vực giao thông, chỉ tính giai đoạn 2011 - 2015, toàn vùng Tây Nguyên đầu tư khoảng 64 nghìn tỷ đồng, chiếm 1/6 tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Trong đó, vốn đầu tư các công trình do Trung ương quản lý 45,3 nghìn tỷ đồng; vốn cho các công trình địa phương quản lý 18,7 nghìn tỷ đồng. Đến nay, nhiều công trình giao thông trọng yếu đã được đầu tư hoàn thành như: đường Hồ Chí Minh, các quốc lộ 19, 20, 26, 28…, các Cảng hàng không Buôn Ma Thuột, Liên Khương và Pleiku.

Hiện tại, mạng lưới giao thông đường bộ khu vực Tây Nguyên có tổng chiều dài 39.812 km, đã có tỷ lệ được cứng hóa đạt 47,72%. Trong đó, quốc lộ 2.517 km, tỷ lệ cứng hóa 88,28%; đường tỉnh dài 1.948 km, cứng hóa 85,3%; đường giao thông nông thôn dài 35.347 km, cứng hóa 42,76%. Toàn vùng Tây Nguyên có 143/600 xã đạt tiêu chí về giao thông trong xây dựng nông thôn mới, chiếm 23,8%.

Tây Nguyên đã đầu tư xây dựng được 2.261 công trình thủy lợi với tổng dung tích trữ 1.535.106 m3, dung tích hữu ích khoảng 1.290.106 m3, đảm bảo nước tưới cho 112.627 ha cây trồng các loại. Đến nay, 100% xã, với 97% dân số nông thôn vùng Tây Nguyên đã có điện lưới quốc gia phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Ngoài ra, hiện cả 5 tỉnh Tây Nguyên đều đã có khu công nghiệp tập trung; hầu hết các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có cụm công nghiệp.

Cần “cú hích” phát triển

Theo các chuyên gia kinh tế, mặc dù Tây Nguyên là vùng đất được ưu đãi nhiều mặt, tuy nhiên, từ nhiều năm nay phát triển kinh tế vẫn chưa thực sự tương xứng với tiềm năng. Đặc biệt, các địa phương chưa thực sự chú trọng công tác xúc tiến đầu tư, các hoạt động kinh doanh vẫn mang tính thuần tuý, thiếu tính đột biến. Do đó, nền kinh tế của Tây Nguyên vẫn đang loay hoay ở khâu sản xuất nguyên liệu.

Điển hình như tỉnh Đắk Nông, dù  lãnh đạo tỉnh tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vào đầu tư phát triển, doanh nghiệp lại gặp khó trong công tác bàn giao mặt bằng hoặc có chủ trương những quá trình triển khai lại vướng một số quy định. Từ đó, dự án kéo dài ảnh hưởng đến hoạt động chung của doanh nghiệp.

Cà phê là một trong các loại cây trồng chủ lực để phát triển kinh tế

Phát biểu tại Hội nghị xúc tiến đầu tư năm 2019, đại diện lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, tới đây, tỉnh sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp bằng hệ thống cơ chế, chính sách, từng bước xây dựng môi trường sản xuất, kinh doanh thông thoáng…

Đồng thời, để Đắk Nông có những đột phá trong phát triển kinh tế, lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông cũng yêu cầu từng lãnh đạo của các Sở, ban, ngành, các địa phương cần nỗ lực phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, cởi mở với các doanh nghiệp; đồng thời, tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ, hướng dẫn để tạo động lực, khuyến khích doanh nghiệp vào đầu tư vào tỉnh. Từ đó, mới hy vọng nền kinh tế của tỉnh Đắk Nông sẽ có những chuyển biến tích cực trong thời gian tới.

Từ năm 2004 đến nay, tỉnh Đắk Nông đã thu hút 276 dự án. Trong đó, giai đoạn 2004 - 2016, tỉnh Đắk Nông đã thu hút 262 dự án đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước với tổng vốn 71.703 tỷ đồng. Còn giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh Đắk Nông kêu gọi 14 dự án với tổng vốn đầu tư gần 7 nghìn tỷ đồng.

Liên quan việc thu hút đầu tư vùng Tây Nguyên, tại Hội nghị xúc tiến đầu tư vùng Tây Nguyên lần thứ 4 - 2017 đã được tổ chức tại Đắk Lắk, Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cùng các tỉnh Tây Nguyên cũng đã định hướng và mời gọi doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực mà Tây Nguyên có thế mạnh, như: sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; chế biến nông - lâm sản theo hướng nâng cao chuỗi giá trị gia tăng; khai thác du lịch sinh thái – văn hóa; khai thác năng lượng sạch…

Mục tiêu thu hút đầu tư vùng Tây Nguyên là nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tạo tiềm lực cho củng cố quốc phòng - an ninh, thực hiện thắng lợi Kết luận 12-KL/TW ngày 24/10/2011 của Bộ Chính trị (khóa XI) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) về phát triển vùng Tây Nguyên thời kỳ 2011 - 2020. Từ đó, xây dựng Tây Nguyên mảnh đất đại ngàn trở thành một trong những vùng kinh tế trọng điểm, đóng góp ngày một lớn cho đất nước.

Phạm Hoài