Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ: Nghiên cứu ứng dụng mô hình dự báo lũ

Bản đồ 5 tỉnh thuộc khu vực Nam Trung Bộ

Khu vực Nam Trung Bộ gồm 5 tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, và Bình Thuận. Những tác động từ thiên tai khu vực này cũng một phần do đặc điểm địa hình khí hậu nên các con sông có lũ lên rất nhanh, điều kiện KTTV ngày càng khắc nghiệt hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cùng với đó là mức độ che phủ rừng thấp khi có bão, không khí lạnh tác động gây mưa lớn và hậu quả là lũ lụt xảy ra khá trầm trọng cho khu vực.

Khu vực Nam Trung Bộ thường xuyên chịu ảnh hưởng tiêu cực từ mưa gây ra lũ lụt và ngập úng để lại hậu quả rất nghiêm trọng đến vật chất, cơ sở hạ tầng, giao thông, đặc biệt là đời sống người dân. Trước biến động thời tiết khó lường, dẫn đến việc dự báo lũ cũng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, với sự trợ giúp của các tổ chức nước ngoài trong việc hiện đại hóa mạng lưới trạm và nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai nguồn gốc KTTV cho khu vực Nam Trung Bộ. 

Đặc biệt là tổ chức CAE của Italia đã hỗ trợ khu vực Nam Trung Bộ trong khuôn khổ Dự án: “Tăng cường hệ thống cảnh báo và dự báo lũ lụt ở Việt Nam – Giai đoạn II”, với nhiệm vụ “Thiết lập mô hình dự báo lũ khu vực Nam Trung Bộ”, do Cơ quan chủ trì nhiệm vụ: Phân viện Khoa học KTTV và Biến đổi khí hậu – Viện Khoa học KTTV và Biến đổi khí hậu – Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Màn hình chính WebGIS

ThS Trần Tuấn Hoàng, Trưởng phòng nghiên cứu Thủy văn và Hải văn -  Phân viện Khoa học KTTV và Biến đổi khí hậu cho biết, với mục đích nghiên cứu và mô phỏng chính xác quá trình lũ trên các sông lớn khu vực 5 tỉnh Nam Trung Bộ góp phần đáng kể hỗ trợ công tác quản lý, dự báo lũ của Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ. Nhiệm vụ thực hiện đồng thời giải quyết khả năng dự báo lũ vừa hỗ trợ các tính toán quy hoạch, thiết kế các công trình thủy lợi phòng chống ngập lũ.

Trong đó, mục tiêu cụ thể là xây dựng được mô hình dự báo thời tiết số trị cho các lưu vực sông khu vực Nam Trung Bộ, bao gồm có 10 lưu vực sông chính: Lại Giang, Kôn – Hà Thanh (Bình Định); Kỳ Lộ, Sông Ba (Phú Yên); Sông Dinh, Sông Cái (Khánh Hòa); Cái Phan Rang (Ninh Thuận); Sông Lũy,  Cà Ty, La Ngà (Bình Thuận).

Xây dựng được mô hình dự báo lũ cho các lưu vực sông khu vực Nam Trung Bộ: mô hình tính toán mưa – dòng chảy, mô hình thủy lực, mô hình ngập lũ, công cụ quản lý dữ liệu phục vụ mô hình thủy văn, thủy lực, ngập lũ và bản đồ ngập. Công cụ quản lý dữ liệu phục vụ mô hình thủy văn, thủy lực, ngập lũ và bản đồ WebGIS.

Theo ThS Bùi Văn Chanh, Phó trưởng phòng Dự báo – Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ, thông qua nghiên cứu ứng dụng các sản phẩm của Dự án chúng tôi nhận thấy, mô hình dự báo số trị là một công cụ hữu ích không thể thiếu trong công tác nghiên cứu cũng như nghiệp vụ dự báo thời tiết. Bộ mô hình dự báo lũ (mô hình mưa dòng chảy + mô hình thủy lực + mô hình ngập) được xây dựng để phục vụ công tác quản lý cũng như dự báo nghiệp vụ trong tương lai.

Công nghệ WebGIS ngày càng phát triển phổ biến, ứng dụng trên nhiều phương diện khác nhau, thuận tiện cho người dùng không cần cài đặt các phần mềm GIS mà vẫn xem được các lớp thông tin thuộc tính và không gian qua mạng, dễ dàng tương tác dữ liệu mà không cần yêu cầu xử lý bất kì dữ liệu chuyên môn nào. 

ThS Đặng Thanh Bình