Khám phá sự đa dạng sinh thái Vườn Quốc gia Bái Tử Long

Hệ sinh thái đa dạng giàu giá trị bảo tồn khoa học

Vườn Quốc gia Bái Tử Long có tổng diện tích 15.780ha, trong đó, diện tích đảo nổi 6.125ha, với hơn 80 hòn đảo và 9.658ha mặt nước biển. Vườn Quốc gia Bái Tử Long có 6 hệ sinh thái rừng biển cơ bản bao gồm: Hệ sinh thái rạn san hô, hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái thảm cỏ biển, hệ sinh thái vùng bãi triều, hệ sinh thái  vụng, hang động, hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới. Đặc biệt, Vườn có một số loài quý hiếm có giá trị bảo tồn về khoa học và giá trị kinh tế cao, như: Lim, lát hoa, trai lý, ba kích, khỉ vàng, san hô, bào ngư, sá sùng, ngán, rùa biển...

Lối vào hang Cái Đé

Phó Giám đốc Ban Quản lý VQG Bái Tử Long, Phan Thanh Nghị cho biết, VQG Bái Tử Long được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á vinh danh là Vườn Di sản của ASEAN, vì vậy, nhiệm vụ giữ gìn và bảo vệ Vườn luôn đặt lên hàng đầu đối với tập thể cán bộ, nhân viên của Ban, đây còn là điều kiện quan trọng để phát triển du lịch sinh thái gắn với khám phá thiên nhiên hoang dã.

Đầu tháng 6 vừa qua, chúng tôi đã có chuyến đi cùng đoàn cán bộ của Ban Quản lý VQG Bái Tử Long và được trải nghiệm hòa mình cùng thiên nhiên với những cánh rừng xanh mướt trên những hòn đảo đá kéo dài từ Ba Mùn, Trà Ngọ Lớn, Trà Ngọ Nhỏ, Sậu Nam, Sậu Động, Đông Ma nằm liền nhau, tạo thành một vòng cung khép kín. Bên cạnh đó, VQG Bái Tử Long còn có nhiều hang động kì bí nằm bên dưới những núi đá vôi, trong đó, hang Cái Đé là hang động đá vôi lớn nhất vịnh Bái Tử Long là một địa chỉ thu hút rất đông du khách đến tham quan.

Đàn dơi lên tới cả nghìn con đậu kín trần hang Cái Đé

Sau gần nửa tiếng di chuyển trong lòng hang, cuối cùng chúng tôi vượt qua hang Cái Đé. Ngồi trên thuyền nhỏ lướt trên mặt nước xuyên qua hang, cảm nhận từng làn gió mát lạnh thồi qua, phía dưới nước từng đàn cá bơi qua lại, trên trần hang là những nhũ đá rủ xuống rất đẹp mắt, đi sâu vào hang bắt gặp đàn dơi lên tới hàng ngàn con bám kín trần hang, khi thấy ánh đèn pin cùng tiếng động, đàn dơi kêu chít chít, bay lượn vòng quanh hang. Vượt qua hang, phía bên trong là một vụng rộng tới hơn 10ha, với quần thể rừng ngập mặn cùng những cây vẹt biển cao tới 4-5m, bên dưới tán rừng với nhiều loại cá, tôm, nhất là loài ngán ngon nổi tiếng Vân Đồn.

Cán bộ Vườn Quốc gia Bái Tử Long khảo sát, đánh giá các loài thủy sản tại vụng phía trong hang Cái Đé

Ngồi cùng thuyền, anh Phạm Quốc Việt, Phó Trưởng Phòng Khoa học và hợp tác quốc tế của Ban Quản lý VQG Bái Tử Long chia sẻ, vịnh Bái Tử Long có hàng hàng chục hang, vụng, áng kín gió là nơi phát triển sinh thái rừng ngập mặn, dưới các tán rừng là nơi trú ngụ, sinh trưởng lý tưởng của các loài thủy sản có giá trị bảo tồn và kinh tế cao. Trong số các hang, thì hang Cái Đé được đánh giá là một trong những hang động đẹp nhất và hấp dẫn du khách du lịch mạo hiểm nhất vịnh Bái Tử Long.

  Hướng tới phát triển du lịch sinh thái bền vững

Nằm cách hang Cái Đé không xa, là đảo Ba Mùn là một trong những cụm đảo lớn nhất, đẹp nhất và có hệ thực vật phong phú nhất của VQG Bái Tử Long. Đảo Ba Mùn là đảo phiến thạch duy nhất có rừng nguyên sinh của vịnh Hạ Long với diện tích khoảng 1.800 ha, sở hữu hệ động thực vật vô cùng phong phú, trong đó, có nhiều loài quý hiếm. Về thực vật nổi bật nhất là loài Trâm đỏ và các loài khác như lim, sến, táu.

Quần thể cây vẹt biển cao từ 4-5m tại vụng phía trong hang Cái Đé

Đặc biệt, đảo Ba Mùn có quần thể nai vàng hiện còn khá đông và cũng là một quần thể duy nhất ở vùng Đông Bắc của Việt Nam. Ngoài ra, còn các loại động vật khác như hươu, khỉ, voọc và các loài chim biển, chim di cư. Với các loài động vật phong phú, đảo Ba Mùn là khu bảo tồn động vật hoang dã tự nhiên lớn nhất ở vùng Đông Bắc. Đây cũng là nơi đặt trung tâm cứu hộ động vật biển lớn nhất miền Bắc nước ta.

Loài khỉ đuôi dài tại Vườn Quốc gia Bái Tử Long

Rời đảo Ba Mùn, chúng tôi tới Trạm kiểm lâm Cái Lim, bên ấm trà, anh Lê Văn Luyến, Trạm trưởng cho biết, ngoài Thung áng Hang Dơi, nơi đây còn bảo tồn được quần thể loài gỗ lim lớn nhất, nhiều cây lên đến cả trăm năm tuổi, một người ôm không hết gốc.

Đứng dưới tán cây lim cả trăm năm tuổi, nhiều cây lim con mọc xung quanh, nhất là những cây nấm lim to như bàn tay, có giá trị kinh tế cao, mới hiểu được để gìn giữ, bảo vệ được quần thể những loài động vật, thực vật và thủy sản mới thấy được sự vất vả, gian nan của những cán bộ kiểm lâm Vườn nơi đây.

Cán bộ VQG Bái Tử Long kiểm tra cây gỗ lim cả trăm năm tuổi tại cụm đảo Cái Lim

Những cán bộ kiểm lâm của VQG Bái Tử Long đang ngày đêm không quản nắng, mưa tuần tra, bảo vệ giữ gìn màu xanh của rừng và biển, giữ cho sự đa dạng sinh thái của Vường ngày càng sinh sôi phát triển. 

Nấm lim có giá trị kinh tế cao tại cụm đảo Cái Lim, thuộc VQG Bái Tử Long

Với giá trị về tài nguyên du lịch tự nhiên và sự đa dạng sinh thái mang tính đặc sắc của mình, VQG Bái Tử Long đã và đang là điểm đến yêu thích của khách du lịch trong và ngoài nước, cũng như đối với các nhà khoa học nghiên cứu đa dạng sinh thái về rừng và biển.

Lực lượng kiểm lâm VQG Bái Tử Long thường xuyên tuần tra, bảo vệ nghiêm ngặt vùng lõi của Vườn

Năm 2019, Đề án phát triển du lịch sinh thái VQG Bái Tử Long đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt. Tuy nhiên, để bảo tồn và phát triển bền vững môi trường tự nhiên của VQG Bái Tử Long rất cần sự quy hoạch phát triển mang tính lâu dài, bền vững của Quảng Ninh, cũng như sự tham gia chặt chẽ, toàn diện của các cấp, các ngành, chính quyền và nhân dân địa phương cũng như mỗi khách du lịch đến tham quan trong việc chung tay bảo vệ, gìn giữ cảnh quan môi trường và đa đạng sinh thái nơi đây.

Phạm Hoạch