Công trình bơm nước không điện ở Hà Giang: Đồng bào hưởng lợi

10 năm nỗ lực đem nước đến cao nguyên đá Đồng Văn

Mặc dù là một trong những “điểm nóng” du lịch được nhiều du khách ưa thích, cao nguyên đá Đồng Văn vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là tình trạng thiếu nước nghiêm trọng, gây khó khăn cho cuộc sống của các hộ dân đang sinh sống tại đây.

Qua khảo sát, nghiên cứu cho thấy có nhiều sản phẩm của các đề án được áp dụng tại khu cao nguyên đá Đồng Văn như lu chứa đựng nước, bể nước tự chảy, hồ treo trên núi,… nhưng theo thời gian những giải pháp này bộc lộ nhược điểm và chỉ sử dụng được nước trong thời gian ngắn, thậm chí sau một thời gian nước bị vẩn đục, gây mất vệ sinh, an toàn cho người dân sử dụng.

Trước thực trạng đó, năm 2008 Bộ TN&MT đã giới thiệu và giao nhiệm vụ cho Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, phối hợp với Viện Quản lý nước và lưu vực sông – Viện Công Nghệ Karlsruhe (Cộng hòa Liên bang Đức) nghiên cứu, triển khai công nghệ nhằm khai thác nước ở các khu vực đá vôi.

Được biết, đối tác trên được Bộ TN&MT giới thiệu với Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản. Trước đó, đối tác CHLB Đức đã ứng dụng thành công công nghệ bơm lấy nước ở hang động cho Indonesia. Nhận nhiệm vụ, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cùng Đại học Thủy lợi dẫn đoàn đối tác đi một số khu vực tiềm năng như ở nông trường Đồng Giao thuộc thị xã Tam Điệp, Ninh Bình hay ở Đồng Văn, Hà Giang.

Toàn cảnh Nhà máy thủy điện Séo Hồ và trạm bơm nước PAT thuộc dự án KaWaTech

Ông Hồ Tiến Chung - Trưởng Phòng Kiến tạo và Địa mạo (Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản), một trong những người tham gia dự án cho biết: Sau quá trình khảo sát, tìm hiểu và nghiên cứu năm 2009, tổ khảo sát quyết định chọn khu vực Đồng Văn. Tổ tham gia, thực hiện dự án được thành lập gồm Viện đại diện cho phía Việt Nam, các đối tác đến từ KIT (CHLB Đức) và các đồng nghiệp đến từ Vương quốc Bỉ. Từ năm 2009, tổ đã bắt đầu nghiên cứu, quan trắc, thu thập dữ liệu, tìm phương án tiền khả thi.

Tháng 2/2014, Dự án Kawatech được triển khai tại thôn Séo Hồ, xã Thài Phìn Tủng, với tổng mức đầu tư trên 100 tỷ đồng, trong đó, Cộng hòa Liên bang Đức hỗ trợ 2,5 triệu Euro (tương đương gần 70 tỷ đồng), Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ gần 9 tỷ đồng, ngân sách tỉnh đối ứng gần 70 tỷ đồng.

Sau nhiều năm thi công, cuối năm 2019, Dự án hoàn thành với các hạng mục như: Hệ thống bơm không dùng điện với 2 tổ bơm, tổng công suất 19 lít/s. Có thể bơm cấp 1.800m3 nước/ngày, phục vụ khoảng 10.000 dân sử dụng; đường ống áp lực có khả năng chịu được áp lực nước, tương đương cột nước cao 800m, với chiều dài khoảng 2,5km; tuyến ống thép áp lực tổng chiều dài gần 2,4km, bơm nước lên bể chứa tại thôn Ma Ú, xã Thài Phìn Tủng với độ chênh cao 540m so với điểm đặt hệ thống bơm nước. Công trình đã được vận hành thử nghiệm thành công với công suất đạt 1.600m3/ngày đêm, đảm bảo cấp đủ nước cho toàn bộ thị trấn Đồng Văn hiện tại và tương lai.

Theo ông Hồ Tiến Chung, dự án có 2 pha được thực hiện, gồm: pha 1 tập trung vào nghiên cứu và bơm nước, pha 2 là xử lý nước, cung cấp nước sạch cho địa phương. Với công suất bơm 1.500 m3/ngày đêm, đủ để cung cấp nước cho 2.000 hộ dân tương ứng với 10.000 dân sống ở khu vực thị trấn Đồng Văn và những khu lân cận của huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.

Sẽ nhân rộng công trình bơm nước không điện

Theo báo cáo của Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường huyện Đồng Văn, công trình đã được vận hành và huyện đã lắp thêm hàng chục đồng hồ nước cho bà con sinh sống ở các khu vực cao hơn mà trước đây nước không thể bơm đến. Nhờ công trình này, các thôn ven thị trấn Đồng Văn đã có nước và bà con rất hào hứng khi không phải sống chung với tình trạng thiếu nước như nhiều năm trước.

Chia sẻ về những khó khăn còn tồn tại trong quá trình triển khai dự án, ông Hồ Tiến Chung cho biết: Hiện tại, một tuyến đường ống đã xây dựng xong nhưng vướng vào công trình xây dựng đường của một dự án khác của huyện, nên hiện tại tuyến đường ống cung cấp nước cho các thôn ở khu vực phía Bắc thị trần Đồng Văn chưa thể đi vào hoạt động.

Đồng bào vùng cao Đồng Văn nỗ lực lấy nước sinh hoạt

Được biết, do công trình mới vận hành nên Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản sẽ tiếp tục cùng với đối tác CHLB Đức theo dõi, kiểm tra các lỗi từ đó tìm ra nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Để công trình được vận hành lâu dài sau khi bàn giao, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản đã kiến nghị tỉnh Hà Giang và đơn vị thụ hưởng ký hợp đồng duy tu bảo dưỡng với công ty bơm KSB Việt Nam định kỳ 6 tháng 1 lần.

Ngoài ra, huyện Mèo Vạc ngay cạnh Đồng Văn cũng đang trong tình trạng khan hiếm nước, thậm chí nghiêm trọng hơn khu vực Đồng Văn. Vì thế, sau khi thành công trong việc cung cấp nước cho thị trấn Đồng Văn, UBND tỉnh Hà Giang đã đề xuất nhân rộng mô hình sang Mèo Vạc. Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản có trao đổi với đoàn của Bộ Nghiên cứu và Giáo dục Cộng hòa liên bang Đức (BMBF), Bộ này đã cam kết sẽ cử cán bộ chuyên gia tư vấn nghiên cứu tiền khả thi tại huyện Mèo Vạc.

“Phòng Kiến tạo và Địa mạo cũng đang triển khai 1 nhiệm vụ khoa học công nghệ mới được Bộ TN&MT giao cho Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản về việc tìm kiếm các khu vực có khả năng nhân rộng mô hình của dự án KaWaTech cho huyện Mèo Vạc (Hà Giang) và huyện Hà Quảng ở tỉnh Cao Bằng” - ông Hồ Tiến Chung nói thêm.

Mai Đan - Thu Trang