Cần tư duy quản lý mới

Thực ra, khái niệm chính quyền đô thị không có gì mới đối với nhiều nước, nhiều đô thị trên thế giới. Thế nhưng, để đi đến xây dựng một chính quyền đô thị theo đúng nghĩa của nó - sự ra đời của một thể chế quản lý - có lẽ, với các đô thị ở Việt Nam, không thể chỉ dựa vào ý chí chủ quan của một vài cá nhân nào đó mà phải xét đến quá trình phát triển khách quan từ nhu cầu nội tại và đòi hỏi ngoại tại từ thực tiễn của chính đô thị đó, quốc gia đó.

Bởi lẽ, khi đã hình thành chế độ thị trưởng thì không những “chấp nhận tên gọi” mà còn là sự chấp nhận cách nghĩ, cách làm, các mối quan hệ từ các chủ thể lợi ích mới các thiết chế mới của đô thị và đặc biệt là tư duy quản lý mới. Trong đó, một nhân tố hết sức quan trọng đó là phẩm chất của người đứng đầu.

Cho dù ở tên gọi nào, là “chủ tịch thành phố” hay “thị trưởng” thì người đứng đầu của đô thị đó vẫn là “người của dân”, lấy lợi ích của dân làm lợi ích chung cho tôn chỉ phát triển của thành phố. Nói khác đi, dù ở tên gọi nào đi nữa, người đứng đầu một thành phố phải tuân thủ theo nguyên tắc vì nhân dân phục vụ. Có nghĩa là anh sinh ra là để phục vụ nhân dân, đưa thành phố mà anh lãnh đạo, quản lý ngày càng hoàn thiện, phát triển trên mọi mặt của đời sống xã hội, đáp ứng nguyện vọng ngày càng cao về nhu cầu vật chất và tinh thần của thị dân.

Ảnh  minh họa

Thế nên, chúng ta sẽ khó có thể có được chính quyền đô thị - theo đúng nghĩa của nó - khi mà nhận thức và cách điều hành của người đứng đầu đô thị còn mang tư duy “vừa chạy vừa xếp hàng”, “nóng đâu phủi đó”, thiếu hẳn tầm chiến lược trong công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý (quản lý không gian vật chất và quản lý cả không gian xã hội) khiến cho đô thị của chúng ta phát triển một cách lộn xộn, mất trật tự, không theo một chiều tích cực định hướng nhất định. Khi đã là thị trưởng thì kiến thức và tầm nhìn về quản lý đô thị càng phải được đặt lên hành đầu trong tiêu chí lựa chọn. Thực tế nước ta cho thấy, kiến thức về đô thị nói chung về quản lý đô thị nói riêng của một bộ phận không nhỏ cán bộ lãnh đạo quản lý (kể cả liên quan đến công tác quản lý đô thị hiện tại) còn sơ sài, nếu không muốn nói là số không. Chính sự yếu kém về nhận thức dẫn đến sự yếu kém trong công tác chỉ đạo, ra quyết định.

Thêm nữa, người đứng đầu đô thị ấy phải biết tập hợp đội ngũ trí thức, có am hiểu chuyên môn sâu về quy hoạch, kiến thiết, quản lý, vận hành đô thị tạo nên một hội đồng cố vấn đắc lực để tham mưu trước khi ra quyết định đúng, hợp pháp hợp hiến và đặc biệt là hợp lòng dân.

Một sản phẩm sinh ra không “hợp thời” không những không mang lại những lợi ích mà đôi khi còn làm tổn thất đến nhân lực, vật lực, tài lực cho xã hội nếu không muốn nói là kéo lùi sự phát triển. Và, nếu soi ngay vào “vài điều” cốt yếu kể trên, xem ra, trong ngắn hạn, chúng ta chưa nên (hoặc chưa thể) xây dựng một chính quyền đô thị theo đúng nghĩa của nó.

Bởi lẽ, khi mà cách quản lý theo tư duy cũ là quan liêu, bao biện, tiểu nông, bè cánh, vụ lợi… của chúng ta vẫn hiện hữu thì xây dựng (và chấp nhận) kiểu quản lý thị trưởng e rằng lợi bất cập hại.

Ngọc Lý