Nhà cổ Hội An - Nét xưa chưa cũ bao giờ

Nét đẹp “độc, lạ”

Có thể khẳng định rằng, Hội An là thành phố có những ngôi nhà cổ đẹp nhất Việt Nam được xếp hạng tính đến thời điểm này. Khác với phố cổ Hà Nội những căn nhà rêu phong ẩn dưới những tán cây “rậm rạp”. Khác với phố cổ Huế với những lăng tẩm kiến trúc hoa văn cầu kỳ, phố cổ Hội An “trần” hơn, “mộc” hơn, nguyên bản hơn và ít có bàn tay can thiệp “đô thị hóa” của con người. Bởi vậy phố cổ Hội An được mệnh danh là “thành phố mộc”. Nói cách khác là thành phố nguyên sơ cơ bản giữ nguyên được bản sắc kiến trúc từ thuở “hồng hoang lịch sử”.

Những nhà cổ đi vào huyền thoại

Theo Giáo sư sử học Lê Văn Lan, phố cổ Hội An trong lịch sử có nhiều tên gọi khác nhau như: Hải Phố, Hoài Phố, Hội Phố, Hoa Phố, Haiso, Faifo… Nhưng dù gọi bằng cánh này hay cách khác, thì những ngôi nhà cổ kính không hề thay đổi về kiến thúc, thậm chí cả về màu sắc. Nhiều ngôi nhà “mộc” đúng như “bản sơ khai” (xây dựng) ban đầu của nó vẫn lưu giữ nguyên vẹn qua dòng chảy của thời gian. Những căn nhà ấy càng trở nên đặc biệt khi “tâm thức đô thị hóa” ăn sâu, bám rễ vào những người trẻ hiện đại ngày nay.

Phố cổ sau rặng dừa xanh

Ông Lưu Trọng Hoa- một trong nhiều người được coi là sống thọ ở phố cổ trên đương Phan Chu Trinh cho biết, phố cổ Hội An hình thành từ thế kỷ XVI, thịnh đạt nhất trong thế kỷ XVII-XVIII, suy giảm dần từ thế kỷ XIX. Đứng về tuổi thọ, Hội An tồn tại trong thời gian không dài. Về quy mô của một đô thị trong thời thịnh vượng của nó cũng chưa phải là to lớn. Tuy nhiên Hội An có vị trí mang những đặc điểm riêng, tạo nên dáng vẻ và những giá trị lịch sử - văn hóa độc đáo của một đô thị “mộc” nhất, nguyên sơ nhất. Vì vậy, dù trải qua bao biến thiên của lịch sử, khắc nghiệt hủy hoại của thiên nhiên, tốc độ “đô thị hóa” của con người, Hội An vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn. Có thể coi đây là thành phố  duy nhất của Việt Nam và cũng là đô thị hiếm thấy trên thế giới về độ “mộc, lạ, độc, nguyên” của nó.

Cổ nhưng chưa bao giờ cũ

Khác biệt với những nhà cổ xưa ở những thành phố khác trong nước hoặc trên thế giới, phố cổ Hội An cổ nhưng chưa bao giờ xưa cũ. Bởi những tất cả những ngôi nhà hầu như còn nguyên vẹn từ cách xây, tô trát, đến cách bài trí họa tiết hoa văn. Những “hình uốn lượn” hoặc những đoạn “gấp khúc” độc đáo mặc dù lớp bụi thời  gian phần nào làm lu mờ, song vẫn đậm nét tinh tế và kiêu sa, mộc mạc đơn sơ nhưng chưa bao giờ xưa cũ.

Ngôi nhà cổ xưa trên trăm năm tuổi

Đi trên phố cổ Hội An, mỗi người dễ dàng nhận thấy những ngôi nhà có niên đại hơn 150 năm mang phong cách kiến trúc vùng Hoa Hạ Trung Hoa. Qua năm tháng, những ngôi nhà ấy vẫn được bảo tồn khá nguyên trạng về kiểu dáng kiến trúc và các bài trí nội thất, giúp ta hình dung được phần nào lối sống của các thế hệ chủ nhân- những người thuộc tầng lớp thương gia ở thương cảng Hội An trước đây. Tất cả những phần kiến trúc và điêu khắc gỗ rất sinh động, tinh tế của những ngôi nhà này đều do các nghệ nhân làng mộc Kim Bồng thực hiện.

Những ngôi nhà cổ thơ mộng bên sông

Đến phố cổ Hội An cũng đừng quên ngắm dòng sông Hoài thơ mộng là một trong những điểm du lịch nổi tiếng không chỉ với du khách trong nước, mà cả người ngoại quốc. Hội An có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh làm say lòng người, đi vào trong thơ ca, nhạc họa, trong đó chùa Cầu là linh hồn, là biểu tượng của Hội An tồn tại hơn bốn thế kỷ qua. Vì vậy mới có quan niệm rằng, đến Hội An mà chưa ghé thăm chùa Cầu thì coi như chưa đến.

Một góc phố cổ

Ngày 4/12/1999, tổ chức UNESCO đã ra quyết định công nhận phố cổ Hội An là Di tích Văn hóa thế giới. Như vậy là trên đất Quảng Nam, có hai Di tích Văn hóa thế giới là: Phố cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn.

Một số hình ảnh đẹp của phố cổ Hội An ngày nay:

Quang gánh phố cổ - nét đẹp xưa còn mãi bây giờ Những món hàng mang cốt cách Hội An Bên cầu phố cổ Hội An Sông Hoài qua lăng kính cầu cổ Cầu Ngói - biểu tượng của phố cổ Hội An Kiêu sa Du khách thăm thú phố cổ

Lê Khanh